Đất, một bài ca buồn của người Việt

Nhóm phóng viên tường trình từ VN
2016-12-01

• In trang này
• Chia sẻ
• Ý kiến của Bạn
• Email

Ảnh minh họa

RFA PHOTO

Đất, một bài ca buồn của người Việt

00:00/00:00

Nếu như câu chuyện về anh Đoàn Văn Vươn ở Hải Phòng cùng gia đình nổ súng để bảo vệ quyền lợi chính đáng về đất đai của anh là câu chuyện nổi cộm về đất đai năm 2012, ở phía Bắc Việt Nam thì câu chuyện ông Đặng Văn Hiến nổ súng ở Đắc Nông làm chết ba người và 13 người bị thương trong tháng 10 năm 2016 lại là câu chuyện nổi cộm về tiếng kêu đau của người dân thấp cổ bé miệng, kêu trời không thấu, họ phải mang cả sự uất hận, nỗi sợ hãi và sự liều lĩnh để chiến đấu bảo vệ cho quyền lợi chính đáng của mình ở phía Nam. Câu chyện lại một lần nữa chạm đến đất. Có thể nói rằng hiện tại, đất như một bài ca buồn của người nông dân Việt Nam.

Người dân Việt Nam có quyền sở hữu đất hay không?

Một nhà nghiên cứu, hiện sống tại thành phố Sài Gòn, không muốn nêu tên, phân tích: “Cái vấn đề luật đất đai tại Việt Nam nó chưa bao giờ gọi là luật đất đai được. Tại vì khi nói về pháp luật thì phải có các yếu tố về quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt, nhưng Việt Nam thì không có mấy cái quyền ấy, thậm chí các ổng qui định chỉ có lợi cho mấy ổng mà làm cho dân thêm đau đầu. Nói về chuyện đất đai thì người dân Việt nam bao giờ cũng chịu thiệt và luôn có cơ hội đau đầu. Các ông luôn tạo cơ hội cho nhân dân đau đầu trên chính mảnh đất của mình”.

Lluật đất đai tại Việt Nam nó chưa bao giờ gọi là luật đất đai được. Tại vì khi nói về pháp luật thì phải có các yếu tố về quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt, nhưng Việt Nam thì không có mấy cái quyền ấy.
-Một nhà nghiên cứu tại Sài Gòn

Theo nhà nghiên cứu này, hiện tại người dân Việt Nam không có quyền sở hữu đất cho dù người dân phải bỏ ra một lượng tiền rất lớn để mua mảnh đất. Giả sử như hai mảnh đất cùng diện tích, một mảnh tại thành phố New York của nước Mỹ sẽ rẻ hơn rất nhiều so với mảnh đất tại thành phố Sài Gòn, Việt Nam. Trong khi đó, mảnh đất tại thành phố New York, khi trả đủ tiền, người dân sẽ có quyền sở hữu. Ngược lại, khi đã trả xong số tiền rất cao, người dân Việt Nam vẫn không được quyền sở hữu đất đai mà chỉ có quyền sử dụng lâu dài.

Trong khi đó, quyền sử dụng lâu dài chỉ là một phần ba của quyền sở hữu. Nghĩa là quyền sở hữu có ba thuộc tính căn bản gồm chiếm hữu, sử dụng và định đoạt. Nhưng người dân Việt Nam cho dù có bỏ ràng hàng tấn tiền đi nữa thì cũng chỉ có quyền sử dụng lâu dài chứ không có quyền chiếm dụng và định đoạt. Bởi thuộc tính chiếm dụng thuộc về nhà nước được đánh tráo bằng khái niệm sở hữu toàn dân, quyền định đoạt thuộc về đảng Cộng sản dưới lớp vỏ chủ trương lớn. Trong chủ trương lớn đó có các định hướng về phúc lợi xã hội, công trình công cộng… Và chính cái vỏ chủ trương lớn cùng với các loại công trình công cộng, do nhà nước quản lý đó đã trở thành thứ ngoa từ để người ta dễ dàng lấy đất của nhân dân với chiêu bài công trình phúc lợi xã hội.

Đất của nông dân Văn Giang, Hưng Yên, nông dân Hà Tĩnh, Nông dân Cồn Dầu, Đà Nẵng, nông dân Núi Pháo, Thái Nguyên và hàng ngàn địa điểm khác đã bị nhà nước dùng cái bẫy “công trình phúc lợi xã hội” để gài người dân giao nộp cho nhà nước một cách không thỏa đáng vào chỗ bế tắt, dẫn đến tình trạng dân oan càng ngày càng nhiều. Trong khi đó, các công trình mang danh nghĩa nước, phúc lợi xã hội này thực chất là miếng mồi béo bở của các nhóm lợi ích.

Công an, cơ động, dân phòng cưỡng bức giải tỏa chợ Vĩnh Tân Đồng Nai. Hình do người dân cung cấp

Sở dĩ có chuyện đau lòng như vậy bởi vì luật Việt Nam không có quyền sở hữu đất cho người dân. Người dân chỉ được phép bỏ tiền ra mua hoặc tự khai hoang từ đời này qua đời khác để rồi khi thấy có lợi, các nhóm lợi ích sẽ mượn danh nghĩa “công trình phúc lợi xã hội” để đầy người dân ra khỏi mảnh đất họ đã sống lâu đời bằng cái giá đền bù rẻ mạt. Bởi người nông dân không có quyền chiếm dụng nên cácnhóm lợi ích ngang nhiên mượn đao nhà nước để chiếm dụng và người dân cũng không có quyền định đoạt trên mảnh đất lâu đời của mình nên cho dù thực giá của nó vài tỉ đồng nhưng các nhà đầu tư có thể áp giá chưa bằng 30% thực giá. Chính điều này tạo ra nhiều khuất tất và oan uổng.

Câu chuyện đấu tranh, sẳn sàng nổ súng để bảo vệ đất của ông Đoàn Văn Vươn ở Hải Phòng và gần đây là ông Đặng Văn Hiến ở Đắc Nông chỉ là một trong hàng triệu xung năng oan ức bùng nổ. Theo nhà nghiên cứu này, chuyện đất đai tại Việt Nam là một bài ca buồn được hát bởi một ca sĩ chuyên hát nhép nhưng khán giả phải tốn quá nhiều tiền để mua vé.

Người nông dân chịu thiệt thòi và bế tắt

Một tiểu thương không muốn nêu tên, nạn nhân của cưỡng bức lấy mặt bằng chợ Vĩnh Tân, Đồng Nai, chia sẻ: “Giờ nó rào hết chung quanh, nó cô lập hết, nó xuống, nó không đọc lệnh gì hết, nó rinh cái bảng Khu Vực Đang Thi Công, Vô Phận Sự Miễn Vào, xong rồi nó đọc loa yêu cầu bà con tránh ra để nó đập phá. Sau đó nó tiến hành phá sạch khu chợ, đồ đạt của mình trong đó nó rinh vứt ra ngoài. Hiện tại là mọi người ở đây đã mất trắng…”

Chị này cho biết thêm là hiện nay, hầu như bà con  tiểu thương chợ Vĩnh Tân đã hoàn toàn tuyệt vọng bởi lực lượng công an, quân đội, dân phòng và xã hội đen đã bố ráp, đã phá bỏ khu chợp của bà con. Mặc dù bà con tiểu thương dùng lý lẽ, đệ đơn thưa kiện đã nhiều lần, thậm chí kiện ra tới trung ương nhưng vẫn không có đơn vị nào giải quyết. Bà con kiện vì đất khu chợ thực tế không phải là đất công mà là đất tư được hoán đổi trước đây.

Nó rào hết chung quanh, nó cô lập hết, nó xuống, nó không đọc lệnh gì hết, nó rinh cái bảng Khu Vực Đang Thi Công, Vô Phận Sự Miễn Vào, xong rồi nó đọc loa yêu cầu bà con tránh ra để nó đập phá.
-Một tiểu thương

Trước đây, ủy ban nhân dân xã xây dựng trụ sở, không có mặt bằng lý tưởng nên đã thương lượng với các gia đình ở đây để đổi thổ cư. Và các khu thổ cư trước đây của bà con tiểu thương được dùng để xây dựng trụ sở ủy ban xã bây giờ. Diện tích chợ chính là diện tích hoán đổi từ thổ cư sang thổ cưu giữa ủy ban xã với các tiểu thương. Khi có diện tích mới, thấy thuận tiện, bà con đã tự thiết kế thành một khu chợ nhỏ và hoạt động đến bây giờ.

Đùng một cái, nhà cầm quyền huyện Vĩnh Cửu xây dựng chợ mới và bắt bà con phải giải tỏa khu chợ cũ theo diện đất công. Trong khi đó, giấy tờ chủ quyền đất của một số gia đình vẫn chưa được cấp suốt nhiều năm nay. Đây là cái cớ để nhà cầm quyền xã và huyện lật lọng, nói ngược và đẩy người dân vào thế không lối thoát.

Chị này giải thích thêm rằng sở dĩ đời sống của người dân càng ngày càng đau khổ và bất mãn bởi vấn đề đất đai, chỗ ở luôn là câu chuyện đau lòng. Nhà nước không những thiếu sòng phẵng với người dân mà các chính sách của họ càng cho thấy ý đồ gian lận về chủ quyền đất đai đối với nhân dân. Với danh nghĩa đất của toàn dân, do nhà nước quản lý và mặc dù người dân phải bỏ ra khoản tiền mua đất đắt gấp rưỡi giá cùng diện tích tại các nước khu vực, thậm chí tại Mỹ. Nhưng đổi lại, người mua đất chỉ có quyền sử dụng đất, chỉ có 1/3 quyền sở hữu thay vì có đầy đủ quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt. Và để có sổ đỏ sử dụng đất, người mua cũng tốn nhiều khoản chi phí vô lý, nhiêu khê.

Chị này chi sẻ thêm rằng hiện tại, câu chuyện đất đai tại Việt Nam đã đến giai đoạn hoại thư. Nó không những hoại thư về mặt diện tích, lợi ích nhóm xâm hại quyền lợi của người nông dân mà nó đã hoại thư ở cấp độ tinh thần, tư tưởng và đạo đức xã hội. Với chị, nhắc về chuyện đất đai tại Việt Nam, người nông dân chỉ có một trong hai đường để chọn, hoặc là chịu thiệt thòi, hoặc là đấu tranh cho đến cùng để cái đích có thể là ngồi tù, oan khiên chồng chất oan khiên. Thực sự, vấn đề đất đai tại Việt Nam là một bài ca buồn đối với người nông dân!

Nhóm phóng viên tường trình từ Việt Nam.

Phía sau những cuộc đấu tranh giữ đất

2016-12-01

• In trang này
• Chia sẻ
• Ý kiến của Bạn
• Email

Bà Cấn Thị Thêu tại tòa phúc thẩm ở Hà Nội hôm 30/11/2016.

AFP PHOTO

Phía sau những cuộc đấu tranh giữ đất

00:00/00:00

Phiên toà phúc thẩm bà Cấn Thị Thêu, người kiên quyết đấu tranh chống thu hồi đất bất công và đòi công lý ở Việt Nam, diễn ra ngày 30/11 với kết quả y án 20 tháng tù giam.

Đây là phiên toà mà truyền thông xã hội gọi là ‘dân oan giữ đất’, còn toà án Việt Nam thì gọi là ‘gây rối trật tự công cộng’, theo luật Hình sự Việt Nam.

Lý do gì mà những bị cáo dân oan ấy chấp nhận đánh đổi tự do để giành lại? Lý do gì mà những người con của họ, là những thanh niên trẻ đã chọn hai chữ “dấn thân” để tiếp bước dù có phải chịu tù đày?

Từ sợ ‘công an’

“Xuất phát từ tình cảm tình làng xóm, cũng như cảm thấy là cái trách nhiệm, với sức trai trẻ thì có sức nào thì cũng mong muốn đóng góp làm cái việc có ích cho xã hội.”

Đó là lời của Trịnh Bá Phương, con trai của người tù dân oan Cấn Thị Thêu vừa bị kêu y án sơ thẩm 20 tháng tù giam ngày 30 thang 11 vừa qua.

Cuộc đấu tranh của bà cùng người dân Dương Nội không những không dừng lại từ ngày bà bị bắt giữ vào năm 2014 vì chống lại nhà cầm quyền cưỡng chế đất, mà ngược lại, ngôi làng Dương Nội ở ngoại thành thủ đô Hà Nội đã trở thành một trong những câu chuyện tiêu biểu cho cuộc đấu tranh chống cường quyền.

Đặc biệt, là hai người con của bà, Trịnh Bá Phương, Trịnh Bá Tư từ những cậu bé tự nhận là ‘sợ công an’ nay đã trở thành người lên tiếng cho hơn 300 hộ gia đình người dân Dương Nội sau khi bà Cấn Thị Thêu bị bắt lần đầu vào năm 2014:

“Em vẫn còn nhớ cảm giác ngày nhỏ, em thấy công an đến nhà rất đông. Có lúc họ đậu xe ở hai đầu đường rất xa, đến để gây áp lực cho mẹ em. Anh em tụi em khi ấy còn nhỏ vẫn còn sợ công an lắm.”

Theo lời Bá Phương kể lại, từ lúc nhỏ, ba anh em của họ đã được bố mẹ hướng theo con đường ăn học. Bá Tư tốt nghiệp trường Đại học thể dục thể thao Bắc Ninh chuyên về võ thuật Vovinam. Người em gái học Cao đẳng Điện lực. Riêng Bá Phương thì tự nhận mình thích hợp với việc kinh doanh, buôn bán.

Thành người tranh đấu

Từ những thanh niên với ước mơ và những đam mê hữu ích, khi nhìn thấy những bất công diễn ra với gia đình, thôn làng của mình, họ đã không thể ngồi yên. Trịnh Bá Tư cho biết ngày 25 tháng 4 năm 2014 là một bước ngoặc trong cuộc đời của anh:

“Ngày 25 tháng 4 là một bước ngoặc đối với em và gia đình em. Trong ngày 25 tháng 4 năm 2014 họ đã sử dụng lượng công an, dân phòng, côn đồbắt giữ người dân Dương Nội, đặc biệt là họ đánh đập mẹ em. Sau đó họ bỏ tù mẹ em. Rồi lại tiếp tục đánh đập gia đình em gồm anh trai em, em rể em và cả em nữa.

Với suy nghĩ của em thì em không thể nào chấp nhận để cho họ tự do đánh đập và bỏ tù người thân và bản thân em nữa. Em sẽ kiên quyết đấu tranh chống lại những sai trái, bất công của chế độ công sản này đến cùng.”

Trịnh Bá Phương thì tự nhận rằng ba anh em họ đã có rất nhiều thay đổi từ ngày bố mẹ đi tù. Khi tìm hiểu về con đường mà bố mẹ của họ đã chọn, về những người dân mà bố mẹ của họ đã đứng lên để bảo vệ, anh em của họ đã nhìn rõ hơn, thấu hiểu sâu hơn cuộc sống của người dân trong làng Dương Nội:

“Sau khi bố mẹ em bị bắt thì em thấy trách nhiệm của người con thì không muốn để cho sự hy sinh của bố mẹ em, con đường của bố mẹ em bị dang dở, nên anh em chúng em cùng đứng lên để nối tiếp con đường của bố mẹ em. Mặc dù bố mẹ ở trong tù, thì anh em bọn em ở bên ngoài cố gắng làm tất cả để cho những sự hy sinh của bố mẹ không vô ích.”

“Cá nhân em thì có suy nghĩ là những người dân oan như người dân ở Dương Nội rất khổ cực. Cuộc sống của họ vô cùng khó khăn, lâm vào cảnh bi đát do sự tàn bạo của nhà cầm quyền gây cho người dân, đã cướp bóc hết nguồn sống của người dân cũng như cướp đi cả tương lai của con em người dân Dương Nội.”

Nếu phía Bắc có anh em họ Trịnh thì miền Nam có em Nguyễn Mai Trung Tuấn ở thị trấn Thạnh Hoá, huyện Thạnh Hoá, Long An cũng đồng cảnh ngộ. Ngày 24 tháng 11 năm 2015, khi những thanh niên cùng lứa tuổi mới lớn đang trong tâm trạng háo hức đón chờ năm mới, thì Nguyễn Mai Trung Tuấn chỉ có một ước mơ đơn giản:

“Con muốn được trở về nhà để tiếp tục đi chăn vịt, lấy tiền nuôi em ăn học.”

Nguyễn Mai Trung Tuấn, mới 15 tuổi đã phải chịu bản án 4 năm 6 tháng tù giam vì tội “cố ý gây thương tích”. Cậu bé, ở cái tuổi ‘ăn chưa no, lo chưa tới’ bị cho là phạm tội trước toà vì có hành vi ‘chống lại đoàn cưỡng chế’, để “bảo vệ quyền tài sản hợp pháp của gia đình khi bị cưỡng chế.

Cô em gái 8 tuổi của “tội phạm bất đắc dĩ” Nguyễn Mai Trung Tuấn là Thảo Ly trả lời những người quan tâm đến vụ án của anh mình rằng:

“Mình không có tội, mình không được nhận tội, bởi vì cái việc làm đó là bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho gia đình mình, chứ mình không làm cái gì sai cả. Nếu tòa vẫn kết tội anh hai thì em nghĩ đó là họ (Tòa án) ép, họ xử không đúng luật.”

‘Sống cho có ý nghĩa’

Trịnh Bá Phương, Trịnh Bá Tư, hay anh em Nguyễn Mai Trung Tuấn hoàn toàn có quyền im lặng trước hành vi của nhà cầm quyền, nghĩa là chấp nhận sự bồi thường đổi lấy mảnh đất của họ để có cuộc sống yên bình.

Nếu như thế, Trịnh Bá Tư có thể sẽ trở thành một võ sư Vovinam tài ba? Trịnh Bá Phương có thể là một nhà kinh doanh như anh mong muốn? Hay cậu bé Nguyễn Mai Trung Tuấn sẽ tiếp tục những tháng ngày bình yên bên đàn vịt của mình?

Tất cả sẽ không khó khăn như cuộc sống hiện tại mà Trịnh Bá Phương kể lại cho chúng tôi:

“Từ năm 2014, sau khi ba mẹ ở tù thì ba anh em của em làm các công việc đồng áng, trồng các loại cây ăn quả và bán thêm 1 số loại cua đồng để kiếm thêm thu nhập tự mưu sinh cuộc sống và cũng là lo tiếp tế cho ba mẹ đang ở trong chốn lao tù.”

Và bà Cấn Thị Thêu cũng không phải lau những giọt nước mắt khi nghe luật sư biện hộ nhắc đến con trai của mình:

“Luật sư Ngô Tuấn có vào gặp mẹ em cùng với luật sư Lê Luân, có nói về tương lai của anh em bọn em như vậy…mẹ em đã gạt những giọt nước mắt. mẹ em rất thấu hiểu là ba anh  em tụi em gặp rất nhiều trở ngại về tương lai. Tuy nhiên đó là cảm xúc của 1 người mẹ. Quan điểm của mẹ em đã xác định là cuộc đấu tranh này không phải là đấu tranh với 1 hệ thống cường quyền cóp bóc, nó như 1 tổ chức mafia, nó có thể ám sát, thủ tiêu. Nó có thể gây cho mẹ em những sự khắc nghiệt nhất, cho cả những người con. Nhưng mẹ em chấp nhận. Từ nhỏ mẹ em luôn dạy cho anh em tụi em là sống ở đời cho có ý nghĩa. Và nếu như phải chết thì phải chọn cái chết có ý nghĩa nhất.”

Những lời chia sẻ của người trong cuộc cho thấy rằng, có phải nếu những câu chuyện buồn về đất vẫn còn diễn ra ở Việt Nam thì sẽ có thêm nhiều Trịnh Bá Phương, Trịnh Bá Tư, hay Nguyễn Mai Trung Tuấn? Những người đấu tranh không phải chỉ riêng cho giá trị của mảnh đất thân yêu của họ, mà vì cho sự công lý có vẻ vẫn còn rất xa vời.

__._,_.___

---

Posted by: Dien bien hoa binh