Đất, một bài ca buồn của người
Việt
Nhóm phóng viên tường trình từ VN
2016-12-01
2016-12-01
- In trang này
- Chia
sẻ
- Ý
kiến của Bạn
- Email
Ảnh
minh họa
RFA
PHOTO
Đất,
một bài ca buồn của người Việt
00:00/00:00
Nếu như câu chuyện về anh Đoàn Văn Vươn ở Hải Phòng cùng gia đình nổ
súng để bảo vệ quyền lợi chính đáng về đất đai của anh là câu chuyện nổi cộm về
đất đai năm 2012, ở phía Bắc Việt Nam thì câu chuyện ông Đặng Văn Hiến nổ súng
ở Đắc Nông làm chết ba người và 13 người bị thương trong tháng 10 năm 2016 lại
là câu chuyện nổi cộm về tiếng kêu đau của người dân thấp cổ bé miệng, kêu trời
không thấu, họ phải mang cả sự uất hận, nỗi sợ hãi và sự liều lĩnh để chiến đấu
bảo vệ cho quyền lợi chính đáng của mình ở phía Nam. Câu chyện lại một lần nữa
chạm đến đất. Có thể nói rằng hiện tại, đất như một bài ca buồn của người nông
dân Việt Nam.
Người dân Việt Nam có quyền sở hữu đất hay không?
Một nhà nghiên cứu, hiện sống tại thành phố Sài Gòn, không muốn
nêu tên, phân tích: “Cái
vấn đề luật đất đai tại Việt Nam nó chưa bao giờ gọi là luật đất đai được. Tại
vì khi nói về pháp luật thì phải có các yếu tố về quyền chiếm hữu, sử dụng và
định đoạt, nhưng Việt Nam thì không có mấy cái quyền ấy, thậm chí các ổng qui
định chỉ có lợi cho mấy ổng mà làm cho dân thêm đau đầu. Nói về chuyện đất đai
thì người dân Việt nam bao giờ cũng chịu thiệt và luôn có cơ hội đau đầu. Các
ông luôn tạo cơ hội cho nhân dân đau đầu trên chính mảnh đất của mình”.
Lluật đất đai tại Việt Nam nó chưa bao giờ gọi là luật đất đai
được. Tại vì khi nói về pháp luật thì phải có các yếu tố về quyền chiếm hữu, sử
dụng và định đoạt, nhưng Việt Nam thì không có mấy cái quyền ấy.
-Một nhà nghiên cứu tại Sài Gòn
-Một nhà nghiên cứu tại Sài Gòn
Theo nhà nghiên cứu này, hiện tại người dân Việt Nam không có
quyền sở hữu đất cho dù người dân phải bỏ ra một lượng tiền rất lớn để mua mảnh
đất. Giả sử như hai mảnh đất cùng diện tích, một mảnh tại thành phố New York
của nước Mỹ sẽ rẻ hơn rất nhiều so với mảnh đất tại thành phố Sài Gòn, Việt
Nam. Trong khi đó, mảnh đất tại thành phố New York, khi trả đủ tiền, người dân
sẽ có quyền sở hữu. Ngược lại, khi đã trả xong số tiền rất cao, người dân Việt
Nam vẫn không được quyền sở hữu đất đai mà chỉ có quyền sử dụng lâu dài.
Trong khi đó, quyền sử dụng lâu dài chỉ là một phần ba của quyền
sở hữu. Nghĩa là quyền sở hữu có ba thuộc tính căn bản gồm chiếm hữu, sử dụng
và định đoạt. Nhưng người dân Việt Nam cho dù có bỏ ràng hàng tấn tiền đi nữa
thì cũng chỉ có quyền sử dụng lâu dài chứ không có quyền chiếm dụng và định
đoạt. Bởi thuộc tính chiếm dụng thuộc về nhà nước được đánh tráo bằng khái niệm
sở hữu toàn dân, quyền định đoạt thuộc về đảng Cộng sản dưới lớp vỏ chủ trương
lớn. Trong chủ trương lớn đó có các định hướng về phúc lợi xã hội, công trình
công cộng… Và chính cái vỏ chủ trương lớn cùng với các loại công trình công
cộng, do nhà nước quản lý đó đã trở thành thứ ngoa từ để người ta dễ dàng lấy
đất của nhân dân với chiêu bài công trình phúc lợi xã hội.
Đất của nông dân Văn Giang, Hưng Yên, nông dân Hà Tĩnh, Nông dân
Cồn Dầu, Đà Nẵng, nông dân Núi Pháo, Thái Nguyên và hàng ngàn địa điểm khác đã
bị nhà nước dùng cái bẫy “công trình phúc lợi xã hội” để gài người dân giao nộp
cho nhà nước một cách không thỏa đáng vào chỗ bế tắt, dẫn đến tình trạng dân
oan càng ngày càng nhiều. Trong khi đó, các công trình mang danh nghĩa nước,
phúc lợi xã hội này thực chất là miếng mồi béo bở của các nhóm lợi ích.
Công
an, cơ động, dân phòng cưỡng bức giải tỏa chợ Vĩnh Tân Đồng Nai. Hình do người dân cung
cấp
Sở dĩ có chuyện đau lòng như vậy bởi vì luật Việt Nam không có
quyền sở hữu đất cho người dân. Người dân chỉ được phép bỏ tiền ra mua hoặc tự khai
hoang từ đời này qua đời khác để rồi khi thấy có lợi, các nhóm lợi ích sẽ mượn
danh nghĩa “công trình phúc lợi xã hội” để đầy người dân ra khỏi mảnh đất họ đã
sống lâu đời bằng cái giá đền bù rẻ mạt. Bởi người nông dân không có quyền
chiếm dụng nên cácnhóm lợi ích ngang nhiên mượn đao nhà nước để chiếm dụng và
người dân cũng không có quyền định đoạt trên mảnh đất lâu đời của mình nên cho
dù thực giá của nó vài tỉ đồng nhưng các nhà đầu tư có thể áp giá chưa bằng 30%
thực giá. Chính điều này tạo ra nhiều khuất tất và oan uổng.
Câu chuyện đấu tranh, sẳn sàng nổ súng để bảo vệ đất của ông Đoàn
Văn Vươn ở Hải Phòng và gần đây là ông Đặng Văn Hiến ở Đắc Nông chỉ là một trong
hàng triệu xung năng oan ức bùng nổ. Theo nhà nghiên cứu này, chuyện đất đai
tại Việt Nam là một bài ca buồn được hát bởi một ca sĩ chuyên hát nhép nhưng
khán giả phải tốn quá nhiều tiền để mua vé.
Người nông dân chịu thiệt thòi và bế tắt
Một tiểu thương không muốn nêu tên, nạn nhân của cưỡng bức lấy mặt
bằng chợ Vĩnh Tân, Đồng Nai, chia sẻ: “Giờ nó rào hết chung
quanh, nó cô lập hết, nó xuống, nó không đọc lệnh gì hết, nó rinh cái bảng Khu
Vực Đang Thi Công, Vô Phận Sự Miễn Vào, xong rồi nó đọc loa yêu cầu bà con
tránh ra để nó đập phá. Sau đó nó tiến hành phá sạch khu chợ, đồ đạt của mình
trong đó nó rinh vứt ra ngoài. Hiện tại là mọi người ở đây đã mất trắng…”
Chị này cho biết thêm là hiện nay, hầu như bà con tiểu
thương chợ Vĩnh Tân đã hoàn toàn tuyệt vọng bởi lực lượng công an, quân đội,
dân phòng và xã hội đen đã bố ráp, đã phá bỏ khu chợp của bà con. Mặc dù bà con
tiểu thương dùng lý lẽ, đệ đơn thưa kiện đã nhiều lần, thậm chí kiện ra tới
trung ương nhưng vẫn không có đơn vị nào giải quyết. Bà con kiện vì đất khu chợ
thực tế không phải là đất công mà là đất tư được hoán đổi trước đây.
Nó rào hết chung quanh, nó cô lập hết, nó xuống, nó không đọc lệnh
gì hết, nó rinh cái bảng Khu Vực Đang Thi Công, Vô Phận Sự Miễn Vào, xong rồi
nó đọc loa yêu cầu bà con tránh ra để nó đập phá.
-Một tiểu thương
-Một tiểu thương
Trước đây, ủy ban nhân dân xã xây dựng trụ sở, không có mặt bằng
lý tưởng nên đã thương lượng với các gia đình ở đây để đổi thổ cư. Và các khu
thổ cư trước đây của bà con tiểu thương được dùng để xây dựng trụ sở ủy ban xã
bây giờ. Diện tích chợ chính là diện tích hoán đổi từ thổ cư sang thổ cưu giữa
ủy ban xã với các tiểu thương. Khi có diện tích mới, thấy thuận tiện, bà con đã
tự thiết kế thành một khu chợ nhỏ và hoạt động đến bây giờ.
Đùng một cái, nhà cầm quyền huyện Vĩnh Cửu xây dựng chợ mới và bắt
bà con phải giải tỏa khu chợ cũ theo diện đất công. Trong khi đó, giấy tờ chủ
quyền đất của một số gia đình vẫn chưa được cấp suốt nhiều năm nay. Đây là cái
cớ để nhà cầm quyền xã và huyện lật lọng, nói ngược và đẩy người dân vào thế
không lối thoát.
Chị này giải thích thêm rằng sở dĩ đời sống của người dân càng
ngày càng đau khổ và bất mãn bởi vấn đề đất đai, chỗ ở luôn là câu chuyện đau lòng.
Nhà nước không những thiếu sòng phẵng với người dân mà các chính sách của họ
càng cho thấy ý đồ gian lận về chủ quyền đất đai đối với nhân dân. Với danh
nghĩa đất của toàn dân, do nhà nước quản lý và mặc dù người dân phải bỏ ra
khoản tiền mua đất đắt gấp rưỡi giá cùng diện tích tại các nước khu vực, thậm
chí tại Mỹ. Nhưng đổi lại, người mua đất chỉ có quyền sử dụng đất, chỉ có 1/3
quyền sở hữu thay vì có đầy đủ quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt. Và để có
sổ đỏ sử dụng đất, người mua cũng tốn nhiều khoản chi phí vô lý, nhiêu khê.
Chị này chi sẻ thêm rằng hiện tại, câu chuyện đất đai tại Việt Nam
đã đến giai đoạn hoại thư. Nó không những hoại thư về mặt diện tích, lợi ích
nhóm xâm hại quyền lợi của người nông dân mà nó đã hoại thư ở cấp độ tinh thần,
tư tưởng và đạo đức xã hội. Với chị, nhắc về chuyện đất đai tại Việt Nam, người
nông dân chỉ có một trong hai đường để chọn, hoặc là chịu thiệt thòi, hoặc là
đấu tranh cho đến cùng để cái đích có thể là ngồi tù, oan khiên chồng chất oan
khiên. Thực sự, vấn đề đất đai tại Việt Nam là một bài ca buồn đối với người
nông dân!
Nhóm phóng viên tường trình từ Việt Nam.
Phía sau những cuộc đấu tranh giữ đất
2016-12-01
- In trang này
- Chia
sẻ
- Ý
kiến của Bạn
- Email
Bà
Cấn Thị Thêu tại tòa phúc thẩm ở Hà Nội hôm 30/11/2016.
AFP
PHOTO
Phía
sau những cuộc đấu tranh giữ đất
00:00/00:00
Phiên toà phúc thẩm bà Cấn Thị Thêu, người kiên quyết đấu tranh
chống thu hồi đất bất công và đòi công lý ở Việt Nam, diễn ra ngày 30/11 với kết
quả y án 20 tháng tù giam.
Đây là phiên toà mà truyền thông xã hội gọi là ‘dân oan giữ đất’,
còn toà án Việt Nam thì gọi là ‘gây rối trật tự công cộng’, theo luật Hình sự
Việt Nam.
Lý do gì mà những bị cáo dân oan ấy chấp nhận đánh đổi tự do để
giành lại? Lý do gì mà những người con của họ, là những thanh niên trẻ đã chọn
hai chữ “dấn thân” để tiếp bước dù có phải chịu tù đày?
Từ sợ ‘công an’
“Xuất phát từ tình cảm tình làng xóm, cũng như
cảm thấy là cái trách nhiệm, với sức trai trẻ thì có sức nào thì cũng mong muốn
đóng góp làm cái việc có ích cho xã hội.”
Đó là lời của Trịnh Bá Phương, con trai của người tù dân oan Cấn
Thị Thêu vừa bị kêu y án sơ thẩm 20 tháng tù giam ngày 30 thang 11 vừa qua.
Cuộc đấu tranh của bà cùng người dân Dương Nội không những không
dừng lại từ ngày bà bị bắt giữ vào năm 2014 vì chống lại nhà cầm quyền cưỡng chế
đất, mà ngược lại, ngôi làng Dương Nội ở ngoại thành thủ đô Hà Nội đã trở thành
một trong những câu chuyện tiêu biểu cho cuộc đấu tranh chống cường quyền.
Đặc biệt, là hai người con của bà, Trịnh Bá Phương, Trịnh Bá Tư từ
những cậu bé tự nhận là ‘sợ công an’ nay đã trở thành người lên tiếng cho hơn
300 hộ gia đình người dân Dương Nội sau khi bà Cấn Thị Thêu bị bắt lần đầu vào
năm 2014:
“Em vẫn còn nhớ cảm giác ngày nhỏ, em thấy công
an đến nhà rất đông. Có lúc họ đậu xe ở hai đầu đường rất xa, đến để gây áp lực
cho mẹ em. Anh em tụi em khi ấy còn nhỏ vẫn còn sợ công an lắm.”
Theo lời Bá Phương kể lại, từ lúc nhỏ, ba anh em của họ đã được bố
mẹ hướng theo con đường ăn học. Bá Tư tốt nghiệp trường Đại học thể dục thể
thao Bắc Ninh chuyên về võ thuật Vovinam. Người em gái học Cao đẳng Điện lực. Riêng
Bá Phương thì tự nhận mình thích hợp với việc kinh doanh, buôn bán.
Thành người tranh đấu
Từ những thanh niên với ước mơ và những đam mê hữu ích, khi nhìn
thấy những bất công diễn ra với gia đình, thôn làng của mình, họ đã không thể
ngồi yên. Trịnh Bá Tư cho biết ngày 25 tháng 4 năm 2014 là một bước ngoặc trong
cuộc đời của anh:
“Ngày 25 tháng 4 là một bước ngoặc đối với em và
gia đình em. Trong ngày 25 tháng 4 năm 2014 họ đã sử dụng lượng công an, dân
phòng, côn đồbắt giữ người dân Dương Nội, đặc biệt là họ đánh đập mẹ em. Sau đó
họ bỏ tù mẹ em. Rồi lại tiếp tục đánh đập gia đình em gồm anh trai em, em rể em
và cả em nữa.
Với suy nghĩ của em thì em không thể nào chấp
nhận để cho họ tự do đánh đập và bỏ tù người thân và bản thân em nữa. Em sẽ
kiên quyết đấu tranh chống lại những sai trái, bất công của chế độ công sản này
đến cùng.”
Trịnh Bá Phương thì tự nhận rằng ba anh em họ đã có rất nhiều thay
đổi từ ngày bố mẹ đi tù. Khi tìm hiểu về con đường mà bố mẹ của họ đã chọn, về
những người dân mà bố mẹ của họ đã đứng lên để bảo vệ, anh em của họ đã nhìn rõ
hơn, thấu hiểu sâu hơn cuộc sống của người dân trong làng Dương Nội:
“Sau khi bố mẹ em bị bắt thì em thấy trách nhiệm
của người con thì không muốn để cho sự hy sinh của bố mẹ em, con đường của bố
mẹ em bị dang dở, nên anh em chúng em cùng đứng lên để nối tiếp con đường của
bố mẹ em. Mặc dù bố mẹ ở trong tù, thì anh em bọn em ở bên ngoài cố gắng làm
tất cả để cho những sự hy sinh của bố mẹ không vô ích.”
“Cá nhân em thì có suy nghĩ là những người dân
oan như người dân ở Dương Nội rất khổ cực. Cuộc sống của họ vô cùng khó khăn,
lâm vào cảnh bi đát do sự tàn bạo của nhà cầm quyền gây cho người dân, đã cướp
bóc hết nguồn sống của người dân cũng như cướp đi cả tương lai của con em người
dân Dương Nội.”
Nếu phía Bắc có anh em họ Trịnh thì miền Nam có em Nguyễn Mai
Trung Tuấn ở thị trấn Thạnh Hoá, huyện Thạnh Hoá, Long An cũng đồng cảnh ngộ. Ngày
24 tháng 11 năm 2015, khi những thanh niên cùng lứa tuổi mới lớn đang trong tâm
trạng háo hức đón chờ năm mới, thì Nguyễn Mai Trung Tuấn chỉ có một ước mơ đơn
giản:
“Con muốn được trở về nhà để tiếp tục đi chăn
vịt, lấy tiền nuôi em ăn học.”
Nguyễn Mai Trung Tuấn, mới 15 tuổi đã phải chịu bản án 4 năm 6
tháng tù giam vì tội “cố ý gây thương tích”. Cậu bé, ở cái tuổi ‘ăn chưa no, lo
chưa tới’ bị cho là phạm tội trước toà vì có hành vi ‘chống lại đoàn cưỡng
chế’, để “bảo vệ quyền tài sản hợp pháp của gia đình khi bị cưỡng chế.
Cô em gái 8 tuổi của “tội phạm bất đắc dĩ” Nguyễn Mai Trung Tuấn
là Thảo Ly trả lời những người quan tâm đến vụ án của anh mình rằng:
“Mình không có tội, mình không được nhận tội,
bởi vì cái việc làm đó là bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho gia đình mình, chứ mình
không làm cái gì sai cả. Nếu tòa vẫn kết tội anh hai thì em nghĩ đó là họ (Tòa
án) ép, họ xử không đúng luật.”
‘Sống cho có ý nghĩa’
Trịnh Bá Phương, Trịnh Bá Tư, hay anh em Nguyễn Mai Trung Tuấn
hoàn toàn có quyền im lặng trước hành vi của nhà cầm quyền, nghĩa là chấp nhận
sự bồi thường đổi lấy mảnh đất của họ để có cuộc sống yên bình.
Nếu như thế, Trịnh Bá Tư có thể sẽ trở thành một võ sư Vovinam tài
ba? Trịnh Bá Phương có thể là một nhà kinh doanh như anh mong muốn? Hay cậu bé
Nguyễn Mai Trung Tuấn sẽ tiếp tục những tháng ngày bình yên bên đàn vịt của
mình?
Tất cả sẽ không khó khăn như cuộc sống hiện tại mà Trịnh Bá Phương
kể lại cho chúng tôi:
“Từ năm 2014, sau khi ba mẹ ở tù thì ba anh em
của em làm các công việc đồng áng, trồng các loại cây ăn quả và bán thêm 1 số
loại cua đồng để kiếm thêm thu nhập tự mưu sinh cuộc sống và cũng là lo tiếp tế
cho ba mẹ đang ở trong chốn lao tù.”
Và bà Cấn Thị Thêu cũng không phải lau những giọt nước mắt khi
nghe luật sư biện hộ nhắc đến con trai của mình:
“Luật sư Ngô Tuấn có vào gặp mẹ em cùng với luật
sư Lê Luân, có nói về tương lai của anh em bọn em như vậy…mẹ em đã gạt những
giọt nước mắt. mẹ em rất thấu hiểu là ba anh em tụi em gặp rất nhiều trở
ngại về tương lai. Tuy nhiên đó là cảm xúc của 1 người mẹ. Quan điểm của mẹ em đã
xác định là cuộc đấu tranh này không phải là đấu tranh với 1 hệ thống cường
quyền cóp bóc, nó như 1 tổ chức mafia, nó có thể ám sát, thủ tiêu. Nó có thể
gây cho mẹ em những sự khắc nghiệt nhất, cho cả những người con. Nhưng mẹ em
chấp nhận. Từ nhỏ mẹ em luôn dạy cho anh em tụi em là sống ở đời cho có ý
nghĩa. Và nếu như phải chết thì phải chọn cái chết có ý nghĩa nhất.”
Những lời chia sẻ của người trong cuộc cho thấy rằng, có phải nếu những
câu chuyện buồn về đất vẫn còn diễn ra ở Việt Nam thì sẽ có thêm nhiều Trịnh Bá
Phương, Trịnh Bá Tư, hay Nguyễn Mai Trung Tuấn? Những người đấu tranh không
phải chỉ riêng cho giá trị của mảnh đất thân yêu của họ, mà vì cho sự công lý
có vẻ vẫn còn rất xa vời.
__._,_.___
