Phạm Chí Dũng: Thế lực nào đang
muốn “diễn biến” báo Nhân Dân?
Nhiều
chục công an bố ráp và bắt giữ Tiến Sỹ Phạm Chí Dũng
Đại diện ngoại giao Liên
hiệp châu Âu, bà Catherine Ashton (áo trắng) trong chuyến thăm Việt Nam ngày 12/08/2014.
REUTERS/Kham
Thụy My
Hôm 19/08/2014 báo Nhân Dân - cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản
Việt Nam - đã đăng bài viết mang tựa đề “Thúc đẩy nhân quyền hay can thiệp
vào công việc nội bộ?”. Bài báo chỉ trích cuộc hội thảo “Truyền
thông phi nhà nước ở Việt Nam trong thời kỳ hiện nay” diễn ra vào
cuối tháng 7/2014 tại Đại sứ quán Australia (cùng với Liên minh châu Âu, và các
sứ quán Canada, New Zealand, Na Uy, Thụy Sĩ, Hoa Kỳ).
Việc tờ báo đảng “bất
ngờ” công kích phương Tây, theo cách nhìn của tờ Việt Nam Thời Báo (ijavn.org) thuộc Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam mới ra
đời, thì phải chăng có một thế lực chính trị không muốn tái lập bang giao Việt
- Mỹ. Phải chăng thế lực này muốn cản trở hình ảnh phát triển giữa Việt Nam với
những quốc gia đang đóng vai trò quan trọng trong việc xem xét cho Việt Nam
tham gia TPP ? Nếu đúng như thế, những “nhà cải cách” Việt Nam cần và phải làm
gì để “lập lại trật tự”, chí ít là trong nội bộ đảng cầm quyền?
RFI Việt ngữ đã trao đổi
với nhà báo Phạm Chí Dũng, chủ tịch Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam.
RFI : Thân
chào nhà bình luận Phạm Chí Dũng. Thưa anh, sau một loạt nỗ lực ngoại giao khá
tấp nập giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, vừa rồi lại xuất hiện một bài báo trên báo
Nhân Dân, chỉ trích cuộc hội thảo truyền thông phi nhà nước do đại sứ quán Úc
tổ chức. Điều này đã gây ngạc nhiên cho không ít người…
Nhà báo Phạm Chí
Dũng: Bài báo này không chỉ chỉ trích cuộc hội
thảo trên, mà còn chỉ trích luôn cả hội thảo “Cơ chế kiểm điểm định kỳ
phổ quát: Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế”. Nhưng có một chi tiết hơi lạ, là
cuộc hội thảo của Liên minh châu Âu diễn ra từ cuối tháng 5/2014, mà cho đến
giờ báo Nhân Dân mới lên tiếng điểm lại và “nhắc nhở” các cơ quan, tổ chức quốc
tế cần tuân thủ luật pháp về tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế của Việt Nam.
Có thể ghi nhận đây là
lần đầu tiên một bài viết mang mục đích “phòng, chống diễn biến hòa
bình” trên báo Nhân Dân cùng lúc công kích cả Liên minh châu Âu và
Chính phủ Úc.
Tuy nhiên, bài viết này
lại “bỏ quên” một khía cạnh rất đáng xem xét là hai cuộc hội thảo tại trụ sở EU
và Đại sứ quán Úc chỉ thuần túy nằm trong hoạt động của xã hội dân sự quốc tế
và xã hội dân sự ở Việt Nam. Mà quy ước về hoạt động của xã hội dân sự lại được
chính Nhà nước Việt Nam cam kết mở rộng trong 14 điều cam kết trước Chủ tịch
Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc vào tháng 11/2013.
Việc mở rộng xã hội dân
sự cũng được chính phía Việt Nam cam kết một lần nữa, khi tiếp đón Ngoại trưởng
Hoa Kỳ John Kerry tại Hà Nội vào tháng 12/2013 và nữ Phó ngoại trưởng phụ trách
chính trị Wendy Sherman cũng tại Hà Nội vào tháng 3/2014.
Thậm chí bà Wendy
Sherman còn cảm hứng : “Xã hội dân sự là một trong những điểm thú vị
nhất giữa hai quốc gia”. Sự chia sẻ Việt - Mỹ về chủ đề này là hoàn
toàn khác với mô tả “Xã hội dân sự - một thủ đoạn của diễn biến hòa
bình” trên báo Nhân Dân vào cuối năm 2012.
Nhưng khi phê phán hội
thảo “Truyền thông Phi Nhà nước ở Việt Nam trong thời kỳ hiện nay”diễn
ra tại Đại sứ quán Úc, báo Nhân Dân lại quên bẵng những lời lẽ tốt đẹp mà chính
phủ Úc - một trong những đối tác thương mại và đầu tư quan trọng của Việt Nam -
dành cho Việt Nam trong thông cáo báo chí về hội thảo này.
Bởi theo cách nhìn
của cơ quan ngoại giao Úc, việc Việt Nam được bầu là thành viên Hội đồng Nhân
quyền vào tháng 11 năm 2013 đã thể hiện thiện chí ngày càng tăng của Việt Nam
trong tiến trình phối hợp với các đối tác trong và ngoài nước về các vấn đề
nhân quyền.
Phía Úc cũng đánh giá là
thiện chí của Việt Nam trong Đánh giá định kỳ phổ quát của Hội đồng Nhân quyền
(UPR) năm 2014 là “đầy tính xây dựng”, và “Chính phủ Úc
hoan nghênh sự tán thành chấp nhận của Việt Nam đối với những khuyến nghị của
UPR Úc trong các vấn đề ‘cho phép truyền thông phi nhà nước”, tự do thể
hiện quan điểm, và tự do hội họp. Việt Nam cũng chấp nhận những khuyến nghị
rằng Việt Nam nên tạo điều kiện cho một môi trường thuận lợi, để các nhà hoạt
động xã hội dân sự có thể tự do hội họp và thể hiện quan điểm của mình.
RFI : Theo
anh thì tác động của những bài báo như thế này ra sao ?
Nếu đọc bài công kích
trên báo Nhân Dân, chắc hẳn giới ngoại giao Úc, EU và Hoa Kỳ không thể không
cảm thấy bị xúc phạm. Riêng phía Úc, thái độ thân thiện của họ đã chỉ được đền
đáp bởi một cách đánh “vỗ mặt”, càng cho thấy phía Việt Nam chưa có gì được gọi
là thành tâm đối với yêu cầu về dân chủ và nhân quyền tại đất nước này.
Trong khi đó, Nhà nước
Việt Nam, cả cánh bảo thủ lẫn phe lợi ích, đều đang quá cần đến sự “cảm thông”
của các quốc gia này đối với việc thông qua TPP để cứu vãn nền kinh tế đang
trên bờ vực thẳm của Việt Nam.
Bối cảnh của bài “Thúc
đẩy nhân quyền hay can thiệp vào công việc nội bộ?” trên báo Nhân Dân
lại xảy ra không bao lâu sau khi diễn ra một cuộc đối thoại song phương Việt -
Úc về nhân quyền vào cuối tháng 7/2014. Cũng vào cuối tháng 7, giới quan sát
chính trị cũng chứng kiến một sự kiện có thể coi là đặc biệt về tái lập bang
giao Việt – Mỹ: sự hiện diện bất ngờ của Ủy viên Bộ Chính trị Phạm Quang Nghị
tại Hoa Kỳ.
Hầu như rõ ràng, tín
hiệu “diện kiến” giới chính khách của ông Nghị đã mở đường cho hai chuyến công
du liên tiếp của Thượng nghị sĩ John McCain và chuyến công du của Đại tướng
Martin Dempsey, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ đến Việt Nam,
với những lời hứa hẹn cùng xác nhận không thể nói là đáng bi quan cho tương lai
từ cả hai quốc gia cựu thù.
Thậm chí còn diễn ra
cuộc gặp giữa John McCain với ông Nguyễn Phú Trọng, để sau đó khi người đứng
đầu Đảng tuyên bố: “Mỹ là đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam”,
thì Martin Dempsey trả lời phỏng vấn báo chí cũng không kém cạnh: “Việt
Nam có thể trở thành người bạn tốt nhất của Hoa Kỳ”.
RFI : Thưa
anh, trong bối cảnh như vậy có thể hiểu quan điểm và thái độ của báo Nhân Dân
là thế nào?
Tôi cũng đang tự hỏi như
vậy ! Tờ báo này, trong khi vẫn rắp tâm công kích và quy chụp chính trị đối với
Úc và EU là “hợp thức hóa cho các đối tượng đang chống đối Nhà nước
Việt Nam”, và vẫn theo thói thường tung hô điều được xem là “Việt
Nam luôn quan tâm và bảo đảm các quyền con người”. Tuy nhiên lại
không hề nhắc tới một sự kiện nóng hổi xảy ra cùng thời điểm với cuộc hội thảo “Truyền
thông phi nhà nước…” do phía Úc tổ chức tại Hà Nội: chuyến làm việc
của ông Heiner Bielefeldt - Báo cáo viên đặc biệt của Liên hợp Quốc về tự do
tín ngưỡng tại Việt Nam.
Kết quả sau 11 ngày tận
mắt chứng kiến, ngay cả bản thân cũng bị giám sát chặt chẽ bởi cơ quan an ninh
Việt Nam, đã khiến ông Heiner Bielefeldt phải tổ chức một cuộc họp báo, công bố
về “những sai phạm nghiêm trọng” của nhà cầm quyền Việt Nam
đối với điều được nhà nước này gọi là “tự do tôn giáo” khi
ngăn chặn rất lộ liễu và thô bạo nhiều chứng nhân mà ông muốn gặp.
Phê phán - quy chụp -
răn đe - xử lý vẫn thường là quy trình mà giới dư luận viên thể hiện trên những
tờ báo đảng như Nhân Dân.
Những bài viết trên tờ báo này trong thời gian gần
đây vẫn cho thấy có một lực lượng chính trị trong đảng Cộng sản Việt Nam, hoặc
hết sức bảo thủ hoặc vì động cơ cực kỳ riêng tư, đang cố tìm cách “còn nước còn
tát” nhằm bảo vệ quyền lực và quyền lợi mà họ cho rằng có thể bị tan vỡ, nếu
buông lỏng cho xã hội dân sự hoạt động và để chính giới Việt Nam ngả vào vòng
tay của phương Tây.
Lối tuyên truyền và phản
tuyên truyền đầy tủn mủn, cố chấp và khiên cưỡng như thế bắt buộc giới quan sát
phải đặt ra câu hỏi là liệu có bàn tay của Bắc Kinh trong việc tác động hoặc
chỉ đạo một thế lực “thân Trung” tìm cách ngăn cản hoặc phá hoại mối tiếp dẫn
tái hòa hợp Việt - Mỹ ?
Còn nếu không phải bàn
tay của Bắc Kinh, thì phải chăng đang có một thế lực chính trị nằm ngay trong
nội bộ đảng muốn “phá bĩnh”? Và phương tiện được sử dụng để gây nhiễu dư luận
nằm ngay trong báo Nhân Dân. Thậm chí tờ báo này cũng đang nằm trong tình trạng
“bất đồng chính kiến” bởi các quan điểm, đường lối và phe phái khác nhau?
RFI : Sở
dĩ bài báo này được chú ý, có lẽ vì trong thời gian gần đây trên báo chí nhà
nước ở Việt Nam đã có xu hướng mở hơn, ít có những từ ngữ, cách nói quy chụp
như trước ?
Cũng cần ghi nhận là
khác khá nhiều với thời gian năm 2012 trở về trước, thời gian gần đây cho thấy
không phải tất cả những gì mà báo Nhân Dân hay Quân Đội Nhân Dân nêu ra đều
mang bóng dáng của dư luận viên an ninh và giới chức ngành công an.
Càng về sau
này, dường như giới quan chức Bộ Công an càng nương theo cái nhìn độc lập tương
đối với báo đảng và giới tuyên giáo các cấp từ trung ương đến tỉnh thành, và có
vẻ họ ít tham gia vào các chiến dịch “bút chiến”, nếu có tham gia cũng không mấy
nhiệt tình.
Thay cho hàng loạt từ
ngữ “chống đối, thù địch, vu cáo, vu khống, bịa đặt, xuyên tạc, đội
lốt…”trước đây, phần lớn các bài “chống diễn biến hòa bình” gần
đây chỉ “khuyến cáo” khá nhẹ nhàng đối với hoạt động “thù địch”,
thậm chí còn dùng cả từ ngữ “nên chăng” và lược bớt công
đoạn “xử lý pháp luật” ở cuối bài…
Còn nếu nhìn từ trang
báo ra ngoài đời, có thể nhận ra hiện tượng đối với một bộ phận trong giới nhân
viên an ninh. Thay cho mục tiêu bắt giam và một số hành vi bị dư luận coi là
“côn đồ” như trước đây, thời gian qua đã có một bước chuyển khá rõ về đối sách:
từ “bắt bớ” sang “đánh đập”, rồi từ “đánh đập” sang “ngăn chặn”. Sắp tới có thể
còn “mềm” hơn.
Việc giao hảo và còn có
thể đồng minh Việt - Mỹ là một xu thế tuy chậm nhưng khó cưỡng lại được. Xã hội
dân sự ôn hòa cũng vì thế không thể bị phủ quyết thô bạo như trước đây.
Có lẽ tình thế nền chính
trị, đặc biệt là chính trị đối ngoại đang mở dần ra, đang khiến cho xã hội trở
nên đa nguyên hơn, mỗi tổ chức hay cá nhân cũng có ý thức hơn về việc bảo toàn thân
phận của mình. Nhất là khi các dư luận viên tuyên giáo và nhân viên an ninh
không thể biết “sếp cao cấp” của họ “đối ngoại” ra sao và muốn “binh” theo
“đường” nào.
Đó cũng là bối cảnh mà
thân ai người đó lo, hồn ai người đó giữ, đường ai người nấy đi. Giống như một
cán bộ ngành an ninh thở dài : “Thời buổi này không biết thế nào mà
lường…”
RFI : Chúng
tôi xin chân thành cảm ơn nhà báo Phạm Chí Dũng ở Saigon đã vui lòng dành thì
giờ trả lời phỏng vấn của RFI Việt ngữ.
|
Nếu Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm
vận vũ khí sát thương, VN mua gì?
Theo ông Dempsey, giới
chức Mỹ cùng các tổ chức phi chính phủ nhận thấy rằng Việt Nam đã có những tiến
bộ có thể dẫn tới việc dỡ bỏ lệnh cấm.
Tin liên hệ
23.08.2014
Các tuyên bố của hai
nhân vật nổi bật trong chính giới và quân đội Mỹ khi tới thăm Việt Nam đã mang
lại hy vọng cho giới chức cũng như truyền thông do nhà nước kiểm soát ở trong
nước về khả năng Hoa Kỳ sẽ sớm dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí sát thương đối với
Việt Nam.
“Mỹ sẽ sớm bỏ lệnh cấm
bán vũ khí sát thương cho Việt Nam” hay “Tháng 9, Mỹ có thể nới lỏng bán vũ khí
cho Việt Nam” là hai trong số nhiều hàng tít được đăng tải sau chuyến thăm
trong tháng này của Thượng nghị sĩ John McCain và Đại tướng Martin Dempsey.
Trước đó, ông McCain
tuyên bố rằng đã đến lúc Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí đối với Việt Nam.
Còn theo ông Dempsey,
giới chức Mỹ cùng các tổ chức phi chính phủ nhận thấy rằng Việt Nam đã có những
tiến bộ có thể dẫn tới việc dỡ bỏ lệnh cấm.
Hiện chưa rõ Việt Nam sẽ
mua gì nếu phía Mỹ đi tới quyết định dỡ bỏ lệnh cấm vũ khí sát thương cho Việt
Nam.
Bản thân ông Dempsey,
khi trả lời báo chí, cũng cho biết là các giới chức quân sự Việt Nam chưa cho
biết cụ thể là họ muốn mua loại vũ khí nào, nhưng hai quốc gia hiện đang bàn
thảo về ‘các tàu tuần tra, các thiết bị trinh sát, tình báo’ và ‘có thể là cả
một số vũ khí cho hạm đội mà họ [Việt Nam] chưa có’.
Nhưng trong khi vấn đề
biển Đông đang dậy sóng, theo các nhà quan sát, Hà Nội có lẽ muốn tăng cường
hải quân để bảo vệ lãnh hải trước sự lấn lướt của Trung Quốc.
Hiện nay chúng ta thấy
là cái cần thiết của Việt Nam là họ cần phải tăng cường khả năng tuần duyên của
họ, thì cái đó là loại vũ khí họ muốn có. Thứ hai là một loại khác mà tôi nghĩ
họ cũng muốn có là hỏa tiễn địa đối hạm, có thể bắn xa ra ngoài biển. Thì đó là
những cái tôi cho là họ muốn.
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng
nói.
Ông Nguyễn Mạnh Hùng,
giáo sư giảng dạy bộ môn quan hệ quốc tế tại Đại học George Mason, Mỹ, nhận
định: “Hiện nay chúng ta thấy là cái cần thiết của Việt Nam là họ cần phải tăng
cường khả năng tuần duyên của họ, thì cái đó là loại vũ khí họ muốn có. Thứ hai
là một loại khác mà tôi nghĩ họ cũng muốn có là hỏa tiễn địa đối hạm, có thể
bắn xa ra ngoài biển. Thì đó là những cái tôi cho là họ muốn".
Ông Hùng nói thêm:
"Nhưng còn có những loại khác nữa là phương tiện để tiến hành trinh sát và
thăm dò, dụng cụ để thăm dò ở ngoài biển thì không có, họ có thể muốn mua.
Nhưng mà mặt khác thì họ có thể điều đình để cho Mỹ chia sẻ những tin tức ở
ngoài đó, bản đồ ngoài đó, như trường hợp mà Mỹ làm với Philippines. Đó là
những điều mà theo tôi nghĩ có thể là họ muốn”.
Các giới chức quân sự
cấp cao của chính quyền Hà Nội lâu nay bày tỏ mong muốn Hoa Kỳ dỡ bỏ lệnh cấm
này, nhưng phía Mỹ luôn đặt điều kiện về nhân quyền kèm theo.
Chuyến đi của ông McCain
và Dempsey diễn ra trong bối cảnh Việt Nam vừa trải qua một cuộc đối đầu trên
biển với Trung Quốc quanh giàn khoan dầu Bắc Kinh đưa vào vùng biển mà Hà Nội
tuyên bố là thềm lục địa của mình.
Một số nhà quan sát nhận
định rằng chính phủ Việt Nam dường như đang xích lại gần hơn nữa với Mỹ sau khi
vụ giàn khoan dầu đã đẩy quan hệ giữa Hà Nội và Bắc Kinh xuống tới mức thấp
nhất trong nhiều thập kỷ.
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng
nhận định tiếp: “Kể từ năm 2008, vì sự lấn lướt của Trung Quốc ở trên biển, đã
làm cho Hà Nội quyết định tiến gần hơn với các nước Tây phương, và đặc
biệt là với Mỹ. Nhưng mà tiến bộ vẫn còn chậm rãi và mang tính thăm dò là vì
hai lý do. Thứ nhất, Hà Nội không muốn làm mất lòng Trung Quốc và thứ hai nữa
là Hà Nội vẫn còn nghi ngờ Mỹ lật đổ chính quyền của mình".
Sự nghi ngờ cũng bớt đi
bởi vì sự lo lắng nhiều hơn là vấn đề về Trung Quốc vì việc đưa giàn khoan như
là một gáo nước lạnh giội vào những người ở Hà Nội vẫn còn tin tưởng vào ý thức
hệ xã hội chủ nghĩa với Trung Quốc. Vụ giàn khoan đẩy mạnh hơn cái tiến trình
cộng tác quốc phòng giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng
nói thêm.
Ông Hùng nói thêm:
"Khi giàn khoan xảy ra, nó làm suy yếu hai điều này. Sự nghi ngờ cũng bớt
đi bởi vì sự lo lắng nhiều hơn là vấn đề về Trung Quốc vì việc đưa giàn khoan như
là một gáo nước lạnh giội vào những người ở Hà Nội vẫn còn tin tưởng vào ý thức
hệ xã hội chủ nghĩa với Trung Quốc. Vụ giàn khoan đẩy mạnh hơn cái tiến trình
cộng tác quốc phòng giữa Việt Nam và Hoa Kỳ”.
Hồi giữa tháng Sáu, phát
biểu tại buổi điều trần nhằm chuẩn thuận chức vụ đại sứ Mỹ tại Việt Nam do Tổng
thống Obama đề cử, ông Ted Osius cũng nói rằng đã đến lúc Washington cân nhắc
dỡ bỏ lệnh cấm bán và chuyển giao vũ khí sát thương cho Việt Nam.
Ông Osius nói rằng Hoa
Kỳ đã nói rõ cho phía Việt Nam biết rằng lệnh cấm này không thể được gỡ bỏ nếu
không có tiến bộ quan trọng nào về nhân quyền.
Nhà ngoại giao kỳ cựu
này nói thêm rằng ông sẽ ‘thẳng thắn và trực tiếp nói với các lãnh đạo ở Hà Nội
rằng việc chính phủ Việt Nam tôn trọng nhân quyền sẽ làm cho họ mạnh hơn, chứ
không phải yếu đi, đồng thời tiềm năng của mối quan hệ đối tác cũng sẽ phát
triển”.
Việc Hoa Kỳ cấm bán vũ
khí sát thương cho Việt Nam nằm trong lệnh cấm vận vũ khí năm 1984 của
Washington.
Sư tử đá Trung Quốc xâm thực văn hóa Việt như thế nào?
Mặc
Lâm, biên tập viên RFA
2014-08-23
2014-08-23
- In trang
này
- Chia
sẻ
- Ý kiến của Bạn
- Email
VHNT08232014.mp3
Hai con sư tử đá kiểu Trung Quốc tại di tích quốc gia Chùa Một Cột
ở Hà Nội.
Courtesy GDVN
Trong những ngày gần
đây nổi lên khá nhiều lo ngại về việc văn hóa Trung Quốc áp đảo đời sống văn
hóa Việt Nam và những nhà nghiên cứu văn hóa cho rằng nếu không nhanh chóng
khắc phục, thay đổi tư duy lệ thuộc quá nhiều vào nền văn hóa ấy nước Việt
không sớm thì muộn sẽ trở nên đồng hóa một cách tự nguyện với nền văn hóa
phương Bắc.
Doanh nghiệp Việt Nam
du nhập?
Lịch sử nhiều lần cho thấy mặc dù dân tộc Việt liên tiếp bị gót
chân Trung Hoa dẫm lên nhưng cuối cùng sau khi rút đi phần để lại mảnh đất này
chỉ là sự căm phẫn được hun nóng bởi sự ác độc của đoàn quân xâm lược
. Những
nét văn hóa ngoại lai không thể tồn tại với tình thần tự giác về mối họa Hán
hóa. Tâm thức người Việt hình thành phản ứng tự nhiên như một liều thuốc chủng
có khả năng chặn giữ sự độc hại của cái gọi là nền văn minh Trung Hoa nhiều
ngàn năm về trước.
Tuy nhiên sau nhiều chục năm cùng chung ý thức hệ với đảng cộng
sản Trung Quốc, Việt Nam đã gần như hy sinh mọi thứ để đạt mục đích mà Trung
Quốc vẽ ra, kể cả mở cửa du nhập nền văn hóa phương Bắc mà không có lấy một sự
chọn lựa hay cảnh giác nào khác như những thế kỷ về trước ông cha đã làm.
Sự lệ thuộc ấy rất nhẹ nhàng dưới vỏ bọc giao lưu, đôi khi tảng
lờ dư luận. Như một phản xạ tất yếu, khi dư luận biết sự lên tiếng của họ không
được chính quyền chú tâm, phần tiếp theo sẽ là im lặng. Phản ứng tiêu cực của
sự im lặng trở thành thói quen lâu dần như một thứ logic bị cưỡng ép.
Người Việt Nam dùng bộ Lân, Ly, Quy, Phượng ở trong chùa và
không có sư tử. Tóm lại sư tử không phải là con vật truyền thống của người Việt
Nam và nó không được đặt bên ngoài cửa các di tích bao giờ cả.
-Phan Cẩm Thượng
Trong lúc doanh nghiệp làm ăn với Trung Quốc nở rộ khắp Việt Nam
đã nảy sinh tình trạng chủ doanh nghiệp tự nguyện mang hình ảnh từ Bắc Kinh,
Thượng Hải hay Quảng Tây về Việt Nam như đèn lồng đỏ, sư tử đá, trúc may mắn…
cùng hàng trăm hình tượng khác. Người dân quen dần với sư tử đá Trung Quốc đặt
ngồi trước các doanh nghiệp như một cách cầu sự may mắn hay chứng tỏ sức mạnh.
Những con sư tử đá này được người dân chấp nhận như một phần của văn hóa Việt.
Văn hóa bị lai tạp do doanh nghiệp mang vào Việt Nam với ý thức
kinh doanh, khai thác thị hiếu bình dân và nhất là thị hiếu Trung Quốc được thể
hiện rõ nhất trong một công trình mới được vài năm tại tỉnh Bình Dương với tên
gọi Lạc cảnh Đại nam Văn hiến.
Công trình du lịch này cố tái tạo lại lịch sử nước Việt nhưng do
tầm nhìn hạn chế về kiến trúc của người thiết kế và kiến thức bị gò bó của chủ
doanh nghiệp đã làm cho cái gọi là Đại Nam Văn Hiến trở thành lệch lạc và mang
bản sắc Trung Hoa một cách lộ liễu. Bất cứ một người khách ngoại quốc nào khi
bước vào đây đều có ý tưởng rằng khu du lịch này là một Trung Hoa thu nhỏ nhằm
thu hút khách du lịch…Việt Nam chứ không ai khác.
Thật vậy, qua những thước phim quay lại cận cảnh người ta thấy
hầu hết các công trình đều mang phong cách Trung Hoa, từ chiếc cầu Ngọc Bích,
cho tới cổng Thanh Vân, con sông với thiết kế giả đá. . . từ mái cong của cung
điện tới vòm trần, phù điêu, hoa văn hay tượng nổi. . nhất nhất như được lấy ra
từ một bộ phim Trung Hoa nào đó.
Khu du lịch Lạc cảnh Đại nam Văn hiến tại tỉnh Bình Dương, ảnh
chụp năm 2011. RFA PHOTO.
Và hình ảnh Ngũ Lân Đại Cung chính là dấu chấm hết của cái gọi
là Đại Nam này.
Câu chuyện sư tử đá Trung Quốc tràn ngập Việt Nam có thể lấy
điển hình tại khu vực được gọi là văn hóa Đại Nam này. Trong khu vực “Ngũ lân
đại cung” có năm con sư tử được gọi trại thành “lân” là bản sao chính xác của các
con sư tử đá đang xuất hiện nhan nhản khắp nơi trên đất Việt. Theo nhà nghiên
cứu Mỹ thuật Trần Hậu Yên Thế thì sự khác biệt lớn và dễ nhận ra nhất là sư tử
Việt không có răng nanh ở hàm dưới trong khi sư tử đá của Tàu thì cả hai hàm
đều có, hơn nữa nanh hàm dưới của sư tử Tàu lại sắc bén và rõ rệt hơn cả hàm
trên.
Năm chú sư tử trong Ngũ lân đại cung đều có nanh hàm dưới.
Còn một loạt những hình ảnh Trung Quốc, hay lai Trung Quốc nằm
lộ liễu trong công trình này khiến người có chú ý tới phải đặt câu hỏi: Lạc
cảnh Đại Nam Văn Hiến phát sinh từ ý tưởng của ai?
Thiếu kiến thức văn
hóa nước nhà
Tuy nhiên nếu nhận xét rốt ráo toàn cảnh của sự thâm nhập văn
hóa Trung Quốc vào Việt Nam rất khó mà phân tích cụ thể từng chủ thể bởi sự
thâm nhập ấy tiệm tiến và kéo dài trong hàng ngàn năm do đó dù có tích cực thế
nào đi nữa người ta cũng sẽ đầu hàng khi một nền văn hóa khác âm thầm tiếp cận
và tràn ngập mà người dân không được trang bị một vũ khí chống lại đó là nội
hàm kiến thức văn hóa nước nhà.
Những con sư tử đá hôm nay sẽ là chứng tích về một giai đoạn
vong bản giữa lợi ích kinh tế và sự tàn hại văn hóa đến từ lợi ích ấy. Những
con sư tử đá của Trung Quốc khi mang ra nước ngoài chỉ là hình thức trang trí
trong cộng đồng người Hoa nhưng khi đến Việt Nam chúng có thể biến thành thuốc
phiện nhằm gây mê cả một dân tộc. Gây mê hay đánh tráo khái niệm về mỹ thuật
dân gian sẽ dẫn đến vong bản ngay từ chỗ đứng trên đất nước của mình.
Nếu con sư tử Trung Quốc có tính chất áp chế được đặt trước cửa
công đình, cửa quan biểu hiện cho quyền lực thì ở Việt Nam gần như người ta
không dùng những hình tượng như thế.
-Phan Cẩm Thượng
Năm 2012 đất nước Dominica thuộc Trung Mỹ đã xảy ra vụ tẩy chay
sư tử đá Trung Quốc mang sang nước này nhằm cổ súy hình ảnh của Trung Quốc đã
bị người dân phản ứng quyết liệt vì không phù hợp với nền văn hóa của họ.
Nếu Việt Nam là một nước thuộc khu vực địa lý khác thì có lẽ
cách ứng xử còn nặng nề hơn, tiếc thay số phận đã buộc chặt Việt Nam với Trung
Quốc qua một đường ranh địa giới quá mỏng manh để người anh em khổng lồ này mỗi
khi buồn hay vui đều có thể đạp lên và tiến tới.
Quay lại với câu chuyện sư tử đá Trung Quốc tràn lan tại Việt
Nam người dân tỏ ra phấn khởi khi nhà nước nhập cuộc và yêu cầu cơ quan công
quyền phải chú ý tới những vật trưng bày có liên quan tới yếu tố Trung Quốc.
Thật ra đây chỉ là một hành động chữa cháy nhất thời và ai cũng
thấy rằng sẽ không bao giờ có hiệu quả.
Nếu ngăn chận hình ảnh mà Trung Quốc muốn quảng bá cho cái nhãn
hiệu nước lớn thì cách tốt nhất là trang bị kiến thức cho người dân Việt Nam
không lạc hậu hay mù mờ về văn hóa dân tộc, cụ thể là tri thức về các hình
tượng trong đền chùa miếu mạo hay cung đình, văn miếu. Cách mà nhà nước tuyên
truyền hiện nay không thể thuyết phục được người dân rằng Việt Nam đã từng có
những nét văn hóa rất riêng chứ không phải luôn dựa vào văn hóa Trung Quốc mặc
dù nền mỹ thuật dân gian Việt Nam vẫn còn khá sơ khai.
Trường hợp sư tử đá Trung Quốc bị hiểu một cách rất lẫn lộn đối
với sư tử thuần Việt, nhà nghiên cứu mỹ thuật dân gian Phan Cẩm Thượng chia sẻ
cách phân biệt giữa hai con sư tử này như sau:
“Di tích cổ Việt Nam, đình, đền, chùa, lăng mộ… người ta thường
làm một đôi tượng chầu trước cửa nhưng không phải là sư tử mà thường là đôi chó
đá hoặc là một đôi con nghê hay đôi con sấu. Con Nghê là biến dạng của con lân
khi sang Việt Nam, con sấu thì đầu giống sư tử nhưng thân nó là con chồn. Những
con này nằm ở lan can trước cửa bậc thềm của chùa còn nói chung người Việt Nam
không ai đặt nó phía trước cổng chùa cả.
Con sử tử xuất hiện trong mỹ thuật Việt Nam và chúng tôi chỉ
thấy ở thời Lý, từ năm 1010 tới năm 1225 còn sau đó thì gần như không còn trông
thấy hình tượng sư tử nữa. Con sư tử thời Lý nó cũng đã được biến dạng, đôi khi
giống như con rùa và đôi khi lại giống với con lân, người nó ngắn và có rất
nhiều hoa văn. Nó không có tính chất đe dọa và cũng không ngồi rướn người cao
như con sư tử Trung Quốc ngồi ôm vỏ cầu.
Sư tử đá kiểu Trung Quốc với nhiều kích cỡ, màu sắc bày bán ở
làng đá Non Nước, Đà Nẵng. Courtesy VOV.
Con sư tử là hiện tượng cũng có nhưng không nhiều lắm. Nó không
tượng trưng cho điều gì mang tính cách của người Việt Nam cả. Người Việt Nam
dùng bộ Lân, Ly, Quy, Phượng ở trong chùa và không có sư tử. Tóm lại sư tử
không phải là con vật truyền thống của người Việt Nam và nó không được đặt bên
ngoài cửa các di tích bao giờ cả.
Hiện tượng đặt sư tử hồi gần đây, đặc biệt là tình trạng sao
chép trực tiếp các mô hình ở Trung Quốc, đã gây phản cảm bởi vì đối với Trung
Quốc thì Việt Nam đang có nhạy cảm về vấn đề chính trị, tất nhiên là có cả vấn
đề văn hóa và người Việt không muốn những ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc,
ngay cả thời kỳ cổ xưa nếu có bị ảnh hưởng thì cũng Việt hóa nó đi.”
Phân tích về kiểu cách của con sư tử Trung Quốc nhà phê bình mỹ
thuật Phan Cẩm Thượng cho rằng nó được tạc qua ý thức áp chế của sức mạnh trong
khi điều này đi ngược với nhận thức của người Việt bởi đối với họ, sức mạnh đó
chỉ được dùng trong vai trò giữ gìn sự tôn kính trong tôn giáo chứ không phải
áp chế và đe dọa.
“Tư duy người nông dân Việt Nam rất thô mộc nhưng nó tinh tế nằm
trong thô mộc chứ nó không quá khéo léo. Nếu con sư tử Trung Quốc có tính chất
áp chế được đặt trước cửa công đình, cửa quan biểu hiện cho quyền lực thì ở
Việt Nam gần như người ta không dùng những hình tượng như thế. Có thể nói người
Việt Nam không dùng chứ không phải là cần phân tích những hình tượng ấy làm gì
cả.
Chỉ một số di tích có hình tượng sư tử chẳng hạn như con sư tử ở
chùa Hương Lãng, con sư tử ở chùa Bà Tấm, chùa Phật Tích hay chùa Thông. Như
vậy chỉ vào khoảng 5 hay 6 chùa từ thời Lý thế kỷ 11-12 là có hình tượng sư tử
nhưng chủ yếu không đặt trước cửa chùa mà chỉ đội bệ tượng Phật. Đây là một nét
riêng của người Việt Nam và hình thức cũng không giống con sư tử Trung Quốc một
tí nào cả. Nó ngắn hơn và nó không vươn lên, nó trong tư thế nằm. Chân tay nó
đầy hoa văn và giống một con nghê nhiều hơn.”
Sư tử đá chỉ là một góc văn hóa Việt Nam bị âm thầm xâm thực
trong khi xã hội Việt Nam còn rất nhiều hình thức như thế. Khuynh hướng xã hội
hóa các cơ sở tôn giáo và khu di sản văn hóa đã biến nhiều nơi trở thành chỗ
cho các người có tiền lại yêu văn hóa Trung Quốc hơn văn hóa Việt Nam bởi tư
duy tự ti mặc cảm về nền mỹ thuật dân gian nước nhà, có cơ hội tung tiền mang
ảnh tượng Trung Quốc về làm vật tế lễ phụng thờ.
Lỗ hổng to lớn về trách nhiệm này rất khó lấp đầy khi chính
quyền không chủ động ngăn chặn ngay từ lúc những ảnh tượng, vật phẩm tràn vào
Việt Nam. Quả bóng trách nhiệm có vẻ quá nhẹ nên mặc sức lăn dài trên sân cỏ mà
không có cầu thủ nào đón bắt.
Điều quan trọng hơn nữa đó là ý thức bảo vệ sự xâm thực văn hóa
Trung Quốc vào Việt Nam còn tùy thuộc yếu tố tình hữu nghị lên xuống tới đâu.
Sư tử đá Trung Quốc bị vạch ra sau khi dàn khoan HD-981 xuất hiện ở Biển Đông
và chính quyền yêu cầu điều tra, tịch thu hay phá bỏ. Thế nhưng những chiếc đèn
lồng đỏ tại Lạng Sơn tuy nghiêm trọng hơn nhưng do xảy ra trong lúc tình hữu
nghị còn nồng ấm thì nó mặc nhiên được bỏ qua mặc cho dư luận ấm ức chỉ trích.
Điều này chỉ có thể giải thích rằng văn hóa Việt Nam không quan
trọng bằng tình hữu nghị xã hội chủ nghĩa, như vậy làm sao vận động quần chúng
chung lòng gìn giữ cội nguồn dân tộc qua hành động cảnh giác với giặc văn hóa
phương Bắc?
Coi Tây Tạng trong tay Tầu để chuẩn bị cho VN rồi mai cũng
trong tay Tầu
 |
|||||
Preview
by Yahoo
|
|||||
Bà con hãy tìm đường chạy ra nước ngoài cho sớm như hồi
1975 kẻo bọn Tàu cộng đến cai trị thì chạy không kịp nữa!
Một
vị ni sư bị đối xử tàn nhẫn:
Coi Tây Tạng trong tay Tầu để chuẩn bị cho VN
rồi mai cũng trong tay Tầu ...
Chiến tranh biên giới Việt Trung
năm 1979
Battlefield Vietnam - Part 01: Dien Bien Phu
The Legacy
SBTN SPECIAL: Phim Tài Liệu TỘI
ÁC CỘNG SẢN (P1)
SBTN SPECIAL: Phim Tài Liệu TỘI
ÁC CỘNG SẢN (P2)
SBTN SPECIAL: Phim Tài Liệu TỘI
ÁC CỘNG SẢN (P3)
Ha ha ha !
Hố hố hố !
Không biết làm thịt em nào trước đây?
xem thêm
HTTP://DANLAMBAOVN.BLOGSPOT.COM/2014/05/HANG-VAN-CONG-NHAN-BINH-DUONG-INH-
Sốc - Lính Trung cộng hành
hạ tra tấn tù binh VN vô cùng tàn bạo dã man
__._,_.___
Posted
by: hung vu <vhungvu07
No comments:
Post a Comment
Thanks for your Comment