Tuyên bố quyền thực thi xã hội dân sự

Mặc Lâm, biên tập viên RFA
2013-09-23

• In trang này
• Chia sẻ
• Ý kiến của Bạn
• Email

09232013-tuyenbo-ml.mp3

Người dân biểu tình hô khẩu hiệu chống Trung Quốc trong một cuộc diễu hành ở Hà Nội vào ngày 26 tháng 6 năm 2011. Ảnh minh họa.

AFP photo

 

Một tuyên bố mạnh mẽ từ nhân sĩ trí thức cho biết sẽ thành lập diễn đàn mang tên Diễn đàn xã hội dân sự để lên tiếng phát biểu quan điểm cũng như phản biện công khai trên hệ thống internet toàn cầu cho thấy một bước ngoặc mới của nhân sĩ trí thức trong cách ứng phó với sự ngăn cấm của chính quyền trong việc phát triển của xã hội dân sự từ trước tới nay.

Tính cho tới nay, sau khi chính quyền công khai kêu gọi người dân đóng góp ý kiến về dự thảo sửa đổi hiến pháp 1992, có ít nhất bốn nhóm và tổ chức tập trung nhiều thành phần xã hội như Nhóm nhân sĩ trí thức 72, Tuyên bố của Hội đồng Giám mục Việt Nam, Cùng viết Hiến pháp của hai giáo sư Ngô Bảo Châu và Đàm Thanh Sơn và Tuyên Bố Công dân Tự do kết hợp bởi nhiều thành phần dân chúng.

Trong tất cả các đóng góp kiến nghị ấy, nổi bật nhất là nhóm trí thức 72 với những chi tiết đề nghị thay đổi về hiến pháp rất dân chủ và khoa học được giao tận tay cho Ủy ban soạn thảo. Tuy nhiên đổi lại là những phê phán gay gắt của báo chí truyền thông nhà nước và sau đó là sự im lặng của toàn hệ thống trước tâm huyết này.

Đấu tranh một cách ôn hòa ...

Ngày 23 tháng 9 một tuyên bố khác xuất hiện hầu như trên tất cả các trang mạng nổi tiếng và có nhiều người truy cập nhất hiện nay. Hơn một trăm nhân sĩ, trí thức trong và ngoài nước trong đó rất nhiều người đã từng ký tên trước đây trong kiến nghị 72 một lần nữa ký tên vào bản tuyên bố này cho biết sẽ thành lập công khai một diễn đàn nhằm trao đổi, nhận định, phản biện tất cả những gì có liên quan đến các vấn đề bức thiết của quốc gia dân tộc mà trước mắt là dự thảo sửa đổi Hiến pháp 92. Diễn đàn này mang tên Diễn đàn Xã hội Dân sự.

Luật sư Trần Quốc Thuận, nguyên phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội có tên trong bản tuyên bố cho biết lý do ông ký tên:

Tôi ký tên ủng hộ tuyên bố đó vì nó có một ý nghĩa quan trọng. Trước nhất những người ký tên vào tuyên bố này không thừa nhận nhiều vấn đề cơ bản trong dự thảo hiến pháp sắp được thông qua. Dĩ nhiên thông qua thì cũng là chế độ toàn trị chứ không có gì mới bởi vì hiến pháp về đất đai không thay đổi thì có duyệt lại cũng chỉ là hình thức chứ không có nội dung gì nên hy vọng chỉ là hão huyền.

Nếu họ suy nghĩ một cách biện chứng tất yếu nó phải như thế thì họ bắt buộc chấp nhận nó để dần dần dân chủ hóa đất nước thì đó là điều tốt nhất.
- Nhà báo Lê Phú Khải

Căn cứ vào điều 69 của Hiến Pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và Công ước Quốc tế mà Việt Nam đã ký về những quyền dân sự và chính trị của công dân, bản tuyên bố này khẳng định xã hội dân sự là một hoạt động đương nhiên được nhìn nhận bởi tất cả các nước văn minh trên thế giới mà trong đó Việt Nam đã ký tên có nghĩa là cùng nhìn nhận giá trị phổ quát của hoạt động này.

Bản tuyên bố cũng nhấn mạnh tới việc yêu cầu Quốc hội phải ngưng việc thông qua hiến pháp sừa đổi vì trong đó thể chế chính trị toàn trị vẫn được duy trì và vì vậy cần phải kéo dài thời gian để trí thức đóng góp thêm ý kiến của mình về vấn đề này. Nhìn nhận khả năng tạm ngưng này luật sư Trần Quốc Thuận cho biết:

Nói kiến nghị này có khả năng dừng Quốc hội lại việc thông qua bản dự thảo sửa đổi  hiến pháp thì tôi cho rằng cái khả năng dừng lại là hoàn toàn không có bởi vì cái quan trọng nhất là số người ký tên không cao, hơn nữa tại Việt Nam chưa hình thành một xã hội dân sự thật sự, chưa hình thành những diễn đàn công khai với báo chí để đồng tình với nhân dân cho nên cái áp lực đối với những người có thẩm quyền chưa mạnh. Đúng là cần phải áp lực mạnh hơn để những người cầm quyền phải tự tỉnh táo nhìn thấy ra. Dấu hiệu tự nhìn thấy này tuy có lóe ra một chút nhưng vẫn còn mù mờ lắm, vì vậy khả năng dừng lại gần như không có.

Người dân mất đất lên Hà Nội khiếu kiện đất đai hôm 29/8/2012. Ảnh minh họa. AFP photo

Trong bản tuyên bố cũng chỉ ra những sai trái lớn lao của hệ thống cầm quyền về hoạt động kinh tế vĩ mô trong đó những sai lầm dẫn đến đổ vỡ và nguy cơ phá sản của cả nền kinh tế. Cạnh đó là đường lối chính trị toàn trị, độc đảng đã đưa đất nước tới chỗ mất dân chủ mặc dù nhà nước vẫn luôn lên tiếng cổ vũ cho nền dân chủ ấy. Bản tuyên bố cũng phân tích sự ngập ngừng trong vấn đề ngoại giao khiến nguy cơ mất dần biển đảo của đất nước trước mắt và vì vậy mọi công dân phải lên tiếng một cách công khai qua diễn đàn trước vấn đề có tính cách cách sống còn của dân tộc này.

Qua tuyên bố rằng hoạt động của diễn đàn là nhằm thay đổi thể chế toàn trị sang chế độ dân chủ một cách ôn hòa, bất bạo động, tuyên bố này cho thấy sự thách thức trực tiếp tới hệ thống lấy sự toàn trị của đảng cầm quyền là duy nhất và bất khả xâm phạm.

Nhà báo Lê Phú Khải, nguyên phóng viên của Đài tiếng nói Việt Nam cho biết ý kiến của ông:

Nếu họ suy nghĩ một cách biện chứng tất yếu nó phải như thế thì họ bắt buộc chấp nhận nó để dần dần dân chủ hóa đất nước thì đó là điều tốt nhất. Nếu họ không chấp nhận điều đó thì đương nhiên thông tin trên mạng nó vẫn tiếp tục tồn tại, bởi lẽ thời đại này là thời đại thông tin không ai có thể cấm đoán được thông tin. Internet bây giờ là sản phẩm chung của nhân loại tiến bộ rồi. Nếu lãnh đạo thông minh nắm được quy luật thì họ phải làm theo quy luật.

Tuyên bố này xuất hiện rất nhiều nhà báo kỳ cựu và điều này có ý nghĩa ra sao được nhà báo Lê Phú Khải nhận xét:

Theo tôi thì rất đáng mừng tại vì thực tế tồn tại của đất nước càng ngày nó càng làm cho nhà văn nhà báo hiểu ra và thấy được con đường dân tộc đi phải là con đường tiến bộ, dân chủ chứ không còn cách nào khác. Chẳng lẽ ta lại thua các nước Đông nam á chung quanh chúng ta hay sao?

... nhằm thay đổi chế độ toàn trị

Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng, một Việt kiều về nước nhiều năm trước làm việc trong các đề án đào tạo tiến sĩ, thạc sĩ cho sinh viên Việt Nam qua kinh phí viện trợ của Bỉ và các nước EU cũng có tên trong tuyên bố cho biết ý kiến:

Tôi là một Việt kiều đã hồi hương chúng tôi ký vì mong mỏi sự thay đổi mạnh mẽ hơn nữa cái cơ chế kinh tế cũng như chính trị chung tại Việt Nam. Đất nước đang bị kểm hãm rất nhiều, thiếu dân chủ trong vấn đề chọn lựa nhân sự, thiếu dân chủ trong lúc thực thi quyền lực cho nên mới kéo tới tình trạng thê thảm hiện nay là tình trạng tham nhũng mà hội nghị trung ương đều nói rõ là đã bất lực.

Những lời mà chúng tôi kiến nghị từ xưa tới giờ thì nó gần như không ảnh hưởng gì cả, đặc biệt những kiến ghị mới đây về thay đổi hiến pháp. Các yêu cầu của nhân sĩ trí thức yêu nước gần như bị để ngoài tai. Những đề nghị lần thứ ba trong thay đổi hiến pháp nó có những điểm đi ngược lại theo hướng còn xầu hơn bản hiến pháp cũ cho nên tôi lo lắng cho cái mệnh hệ của đất nước, lo lắng cho cái thế của Việt Nam trong vấn đề bảo vệ biển Đông, biển đảo của Việt Nam thì rất mong manh trước lập trường của chính quyền làm cho tôi rất lo.

Diễn đàn này là lời khẳng định. Nội dung của nó không phải là một kiến nghị mà là một khẳng định lập trường của một lớp sĩ phu của thời nay bởi vì nay là lúc kinh tế đang khủng hoảng trầm trọng, chính trị bế tắc cho nên chúng tôi thấy có trách nhiệm trước lịch sử trước dân tộc.

Không như những lần trước sau khi trao kiến nghị và trở về chờ đợi phản hồi từ nhà nước, lần này vì là một diễn đàn nên sự chờ đợi ấy sẽ không diễn ra như thói quen xin cho từ trước tới nay. Luật sư Trần Quốc Thuận khẳng định:

Mục đích của nó là tập hợp nhiều tiếng nói ở nhiều góc độ khác nhau trong và ngoài nước và đặc biệt là trí thức có kiến thức sâu góp phần tìm ra giải pháp để chuyển đổi một chế độ toàn trị sang dân chủ một cách hòa bình.
- Luật sư Trần Quốc Thuận

Tôi ký vì thấy mục đích của diễn đàn nó hay. Mục đích của nó là tập hợp nhiều tiếng nói ở nhiều góc độ khác nhau trong và ngoài nước và đặc biệt là trí thức có kiến thức sâu góp phần tìm ra giải pháp để chuyển đổi một chế độ toàn trị sang dân chủ một cách hòa bình.

Nếu anh không dừng thì tôi tiếp tục phát biểu trên diễn đàn này chứ không phải khi hiến pháp ra đời thì cúi đầu chấp hành.

Trong bản tuyên bố có đoạn viết:“Chúng tôi yêu cầu nhà cầm quyền tôn trọng quyền bày tỏ quan điểm của công dân, thẳng thắn tranh luận và đối thoại, từ bỏ cách đối xử không công bằng, không minh bạch và không đường hoàng như đã và đang áp dụng đối với những kiến nghị sửa đổi Hiến pháp và những tiếng nói đòi dân chủ khác với quan điểm của nhà cầm quyền”

Tuy ngôn ngữ vẫn ôn hòa nhưng nội dung cho thấy sự chấp nhận dấn thân nếu nhà nước vẫn giữ quan điểm rằng bất cứ ai có tư tưởng chống lại sự độc tôn của Đảng đều là phản động. Sự quyết liệt ngầm trong bản tuyên bố thành lập diễn đàn cho thấy đã đến lúc trí thức chọn lựa cách đấu tranh khác khi những đóng góp của họ bị nhà nước làm ngơ trong lúc đất nước đang rất cần sự thay đổi như hiện nay.

Tin, bài liên quan

• Tuyên bố thành lập Diễn đàn Xã hội Dân sự
• Tuyên bố thành lập Diễn đàn Xã hội Dân sự
• Sự tham gia chính trị của dân chúng
• Hà Nội cho biết đang nỗ lực cải tổ chính trị
• Dân tộc Bản địa Việt Nam: Một vấn đề cần được nhìn nhận
• Văn hóa đối thoại và tranh luận
• Văn hóa đối thoại và tranh luận
• Có phải ĐCS không có đối thủ?
• Có phải ĐCS không có đối thủ?