Trở ngại nào cho các tổ chức xã hội dân sự ở VN?

Hòa Ái, phóng viên RFA
2013-10-16

 

• In trang này
• Chia sẻ
• Ý kiến của Bạn
• Email

hoaai10162013.mp3 

Ba bạn trẻ Phạm Trần Quân, Trương Quỳnh Như và Bùi Thị Diện, chụp ảnh tại Philippines khi đang theo học về Xã hội dân sự hồi đầu tháng 10.

Citizen photo

 

Các tổ chức xã hội dân sự ở VN ngày càng đóng vai trò tích cực và phát triển mạnh mẽ. Thế nhưng, mới đây, nhóm thanh niên tham dự khóa học về tổ chức dân sự ở Philippines lần lượt bị bắt giữ ở sân bay khi vừa về nước. Những diễn biến này ảnh hưởng như thế nào đến các hoạt động của các tổ chức xã hội dân sự trong nước?

Không tôn trọng nhân quyền

Vụ việc 12 thanh niên tham dự khóa học “nghiên cứu Xã hội Dân sự” ở Philippines lần lượt bị bắt giữ ở các sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất trong những ngày đầu tháng 10 gây sự chú ý đặc biệt cho người dân trong nước. Ngay sau khi 9 thanh niên bị bắt giữ hôm mùng 5 và 6/10 được thả ra, Tổ chức phi chính phủ Asian Bridge-Tổ chức Nhịp cầu Châu Á, đơn vị tổ chức khóa học, ra thông cáo báo chí yêu cầu chính quyền VN nên tôn trọng các quyền cơ bản của người dân trong việc tự do đi lại và học tập về sự phát triển xã hội dân sự ở các quốc gia khác trong khu vực. Mặc dù có sự lên tiếng của Tổ chức Asian Bridge, vẫn có thêm 3 thanh niên nữa bị bắt giữ tại sân bay sau đó.

Những Hội hoạt động phục vụ cho dân sinh, phục vụ cho nghề nghiệp thì rất nhiều nhưng những Hội đó mang tính chất có tôn chỉ, mục đích chống lại Nhà nước VN thì Nhà nước không cho phép.
-LS Nguyễn Văn Hậu

Mối quan tâm của dư luận về vụ việc này không chỉ dừng lại khi 12 thanh niên được cho về nhà mà mối quan tâm lại hướng về hoạt động của các tổ chức xã hội dân sự như thế nào sẽ bị cấm đoán hay gặp trở ngại tại VN? Trong cuộc trao đổi với Hòa Ái, Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP.HCM, cho biết pháp luật VN quy định rất rõ khi 1 tổ chức xã hội dân sự muốn thành lập thì cần phải đáp ứng các điều kiện như ai là sáng lập viên; tôn chỉ, mục đích, điều lệ của tổ chức là gì; thành phần ban sáng lập và hội viên gồm những ai; nguồn tài chính hoạt động từ đâu có; phương thức hoạt động có lợi nhuận hay phi lợi nhuận.... Luật sư Nguyễn Văn Hậu nhấn mạnh:

“Mỗi tổ chức và cá nhân có một quyền thành lập ‘Hội’ nhưng ‘Hội’ đó không được chống lại Nhà nước, không được gây rối trật tự. Hiện nay những ‘Hội’ hoạt động phục vụ cho dân sinh, phục vụ cho nghề nghiệp thì rất nhiều nhưng những ‘Hội’ đó mang tính chất có tôn chỉ, mục đích chống lại Nhà nước VN thì Nhà nước không cho phép”.

Dù hiện tại các tổ chức nghề nghiệp ở VN như Hội Nông dân, Hội Nghề cá, Hội Nhiếp ảnh, Hội Tin học và rất nhiều hội nghề nghiệp khác được hình thành và hoạt động mạnh mẽ, thế nhưng gần 90 triệu người dân trong nước vẫn không có nhiều thông tin về các tổ chức xã hội dân sự được hình thành nhằm mục đích hỗ trợ tích cực cho đời sống dân sinh. Những người quan tâm đến vụ việc 12 thanh niên tham dự khóa học “nghiên cứ Xã hội Dân sự” ở Philippines bị bắt giữ khi trở về VN tỏ ra hoang mang, không hiểu vì sao các tổ chức xã hội dân sự được khuyến khích phát triển mà người dân tìm hiểu, học hỏi kiến thức liên quan lại gặp trở ngại với chính quyền?

Các Bloggers có mặt tại sân bay Tân Sơn Nhất để yêu cầu trả tự do cho những học viên đã đi học xã hội dân sự ở Philippines trở về còn bị tạm giữ hôm 6/10/2013.

Bạn Khúc Thừa Sơn, ở Đà Nẵng, vừa học xong ở Philippines, nói với đài ACTD về nội dung khóa học bao gồm “khái quát cơ bản về xã hội dân sự’, “truyền thông báo chí phải trung thực, tôn trọng độc giả, không bẻ cong ngòi bút” và “an toàn bảo mật thông tin cá nhân trong thời đại công nghệ thông tin”. Bạn Sơn chia sẻ nội dung nổi bật trong khóa học là muốn xây dựng 1 xã hội dân sự thì phải có con người với tư tưởng dân sự, không nên vô cảm, nên yêu thương lẫn nhau. Bạn Sơn kể lại:

“Trong buổi học, có 1 số diễn giả và học viên quan tâm đến vấn đề nóng bỏng ở VN như nạn tham nhũng, trưng thu đất đai. Họ đưa ra vấn đề này thảo luận nhằm mục đích tìm giải pháp để khi về nước, góp ý với Đảng và Nhà nước VN với mong muốn tốt đẹp hơn cho đất nước. Hoàn toàn không mang tính tiêu cực giống như khi Sơn và 1 số bạn bị phía cơ quan An ninh nói là ‘đem những tiêu cực xấu về nhằm tuyên truyền chống phá Nhà nước’ này kia. Không có chuyện này”.

Bạn Sơn còn cho biết thêm trong số những bạn thanh niên bị bắt giữ, có người bị cơ quan An ninh đánh đập và hăm dọa. Bạn Sơn nói rằng những người thẩm vấn điều tra “luôn xoáy sâu vào vấn đề tham gia vào 1 tổ chức phản động hoặc về nước lập bè, nhóm để chống phá Nhà nước. Nhưng Sơn nói là ‘Không. Chúng tôi tham gia khóa học chứ không tham gia tổ chức đó’”.

Không độc lập đúng nghĩa

Để tìm câu trả lời vì sao lại có sự mâu thuẫn khi trên thực tế các tổ chức dân sự ở VN đã hình thành và đang trên đà khẳng định vai trò của nó trong việc thúc đẩy tiến bộ xã hội mà người dân khi nhiệt tình tham gia vào các hoạt động xã hội dân sự lại “mang họa vào thân” như bạn thanh niên Khúc Thừa Sơn, Tiến sĩ Xã hội học Trịnh Hòa Bình phân tích:

Tính chất của các tổ chức dân sự của VN còn lệ thuộc ít nhiều vào cơ chế về tính chất quản lý của hệ thống Nhà nước. Thực tiễn là tính chất chưa đạt được mức độ độc lập đúng nghĩa.
-TS Trịnh Hòa Bình

“Tính chất của các tổ chức dân sự của VN còn lệ thuộc ít nhiều vào cơ chế về tính chất quản lý của hệ thống Nhà nước. Thực tiễn là tính chất chưa đạt được mức độ độc lập đúng nghĩa của nó. Dẫu sao cũng đang trên con đường hình thành vai trò mỗi ngày 1 lớn hơn và có sự bổ sung cần thiết trong hệ thống quản lý chính thống”.

Qua thông tin về quy định hiện hành của pháp luật VN mà Luật sư Nguyễn Văn Hậu cung cấp và nhận định của TS. Trịnh Hòa Bình về sự gò bó, hạn hẹp trong các hoạt động của các tổ chức xã hội dân sự ở VN do hệ thống quản lý của Nhà nước hiện nay cùng sự lo lắng, nghi ngờ về các “tổ chức phản động, thế lực thù địch” từ bên ngoài chống phá chính quyền thực sự là lực cản cho xu hướng phát triển xã hội tiến bộ, văn minh của VN.

Tổ chức Asian Bridge lên tiếng rằng cả Phlippines và VN đều là thành viên của ASEAN, hoạt động với phương châm “Một Tầm nhìn, Một Bản sắc, Một Cộng đồng”. Vì thế, chính phủ các quốc gia trong khối ASEAN, trong đó có VN, nên khuyến khích công dân tìm hiểu thêm về lịch sử và xã hội của các nước khác để hoàn thành được nhiệm vụ của khối ASEAN.

Là thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á, VN phải hòa nhập vào xu hướng chung trong khu vực cho mục tiêu xây dựng một “Cộng đồng đoàn kết, vững mạnh và hướng tới người dân”. Để đạt được như vậy, các tổ chức xã hội dân sự ở VN cần được phát huy tối đa chức năng hoạt động của mình với sự hưởng ứng tham gia của lực lượng thanh niên năng động, đầy nhiệt huyết trên tinh thần “Tổ quốc VN là của toàn thể nhân dân VN chứ không phải thuộc cá nhân, tổ chức hay nhóm lợi ích nào. Cho nên việc gìn giữ, bảo vệ, xây dựng và phát triển Tổ quốc VN giàu mạnh là trách nhiệm chung của tất cả mọi người dân”.

__._,_.___