Monday, September 2, 2013

Chính sách nhân quyền mâu thuẫn của Việt Nam


VIỆT NAM - 

Bài đăng : Thứ tư 21 Tháng Tám 2013 - Sửa đổi lần cuối Thứ sáu 30 Tháng Tám 2013

 

Chính sách nhân quyn mâu thun ca Vit Nam


Tổng thống Mỹ Barack Obama (P) tiếp Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tại Nhà Trắng hôm 25/07/ 2013.)

Tổng thống Mỹ Barack Obama (P) tiếp Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tại Nhà Trắng hôm 25/07/ 2013.)

REUTERS/Yuri Gripas

RFI


Chính sách nhân quyn ca Vit Nam được đánh du bng nhng mâu thun và nghch lý, th hin qua vic tăng cường m ca nhưng tiếp tc trn áp nhng tiếng nói bt đng chính kiến. Đ làm rõ vn đ này, giáo sư Carlyle Thayer đưa ra ba gi thuyết. Bài viết được đăng trên trang web Asian Currents thuc Hip hi nghiên cu Châu Á ca Úc, tháng Tám năm 2013.


Bt kỳ đánh giá nào v nhân quyn và t do tôn giáo Vit Nam hin nay đu phi đi mt vi nhng mâu thun trong vic thc hin chính sách và nghch lý ln.

Hiến pháp Vit Nam năm 1992 có điu khon v t do ngôn lun. Điu 69 quy đnh « Công dân có quyn t do ngôn lun, t do báo chí; có quyn được thông tin; có quyn hi hp, lp hi, biu tình theo quy đnh ca pháp lut ». Mâu thun trong thc hin chính sách phát sinh t Điu 4 v vic thành lp mt h thng chính tr đc đng. Điu này quy đnh, « Đng Cng sn Vit Nam ... là lc lượng lãnh đo Nhà nước và xã hi ».

Đng thi Vit Nam phi đi mt vi mt nghch lý ln. K t đi hi Đng gn đây nht được t chc vào đu năm 2011, Vit Nam đã tìm cách ch đng hi nhp vào h thng toàn cu. Do tìm cách m rng quan h vi Hoa Kỳ và Châu Âu, Vit Nam đã phi chu áp lc yêu cu ci thin tình hình nhân quyn.

Ví d, Quyn Tr lý B trưởng Ngoi giao M, ph trách các vn đ Đông Á và Thái Bình Dương, ông Joseph Yun, đã điu trn trước Tiu ban Châu Á và Thái Bình Dương, U ban Đi ngoi H vin ngày 05/06 : Chúng tôi đã nhn mnh vi các lãnh đo Vit Nam rng người dân M s không h tr vic nâng cp đáng k mi quan h song phương nếu không có nhng tiến b rõ ràng v nhân quyn. Các quan chc khác ca M đã gn vn đ bãi b lnh cm vn vũ khí và đt tho thun v Hip đnh Quan h Đi tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) vi « nhng tiến b rõ ràng v nhân quyn ».

Nghch lý ln là ch tình hình nhân quyn Vit Nam đã tr nên ti t, không được ci thin trong nhng năm gn đây, do đó gây khó khăn hơn cho mc tiêu t đ ra là ch đng hi nhp quc tế.

Bi vì Vit Nam là mt Nhà nước đc đng không có cơ quan đc lp đ bo đm là các quyn t do nêu trong Điu 69 được tôn trng. Nhng mâu thun vn có ca thc tế chính tr này đã dn đến tình hình hin nay, m ca chính tr chưa tng thy thông qua internet và trn áp cùng đng thi tn ti.

Trong đánh giá v nhân quyn Vit Nam, trong năm 2012, T chc Ân xá Quc tế đã kết lun thng thng: Vic đàn áp nhng người ch trích chính ph và các nhà hot đng tr nên ti t, vi nhng hn chế nghiêm trng v t do ngôn lun, hi hp. Ít nht 25 nhà bt đng chính kiến ​​ôn hòa, bao gm c blogger và nhc sĩ, đã b kết án tù nhiu năm trong 14 v xét x không theo chun mc quc tế.

Đng thanh vi kết lun này, báo cáo hàng năm v nhân quyn ca B Ngoi giao M cũng đ cp đến các s kin trong năm 2012, ghi nhn là « có mt xu hướng đàn áp và khng b ngm do Nhà nước ym tr nhm vào nhng cá nhân có các phát biu vượt qua ranh gii và đ cp đến các vn đ nhy cm như ch trích các chính sách đi ngoi ca Nhà nước liên quan đến Trung Quc hoc cht vn v s đc quyn nm gi quyn lc ca Đng Cng sn ». Tuy nhiên, báo cáo ca B Ngoi giao Hoa Kỳ cũng nhn thy là « b ngoài, ngôn lun cá nhân, báo chí công khai, và thm chí phát biu chính tr ti Vit Nam cho thy có nhng du hiu t do hơn ».

Mt đánh giá v s phát trin quyn con người Vit Nam trong na đu năm 2013 cho thy vn tiếp tc có nhng mâu thun trong thc hin chính sách nhân quyn ca Vit Nam và nghch lý ca vic va tìm kiếm gia tăng cam kết vi Hoa Kỳ va đy mnh đàn áp các nhà hot đng nhân quyn trong cùng mt thi gian.

Vào cui năm 2012, cuc đàn áp ca Vit Nam đi vi các nhà bt đng chính kiến đã khiến Hoa Kỳ đt ngt hy b tham gia vào các cuc đi thoi nhân quyn hàng năm vi Vit Nam ti Hà Ni. Cuc đi thoi này đã được t chc vào tháng Tư năm 2013. Đi din ca Hoa Kỳ là ông Daniel Baer, ​​Quyn Phó Tr lý Ngoi trưởng v Dân ch, Nhân quyn và Lao đng. Trong chuyến thăm này, ông đã b ngăn chn, không cho gp nhng người bt đng ni tiếng Nguyn Văn Hi (Điếu Cày) và Phm Hng Sơn.

Hai tháng sau, ông Baer điu trn trước Tiu ban Châu Á và Thái Bình Dương, y ban Đi ngoi H vin M và lưu ý đến nhng mâu thun trong vic thc hin nhân quyn ca Vit Nam. Mt mt, ông Baer ghi nhn : Các bước tích cc như vic th nhà hot đng Lê Công Đnh (cho dù đi kèm vi nhng hn chế t do), to thun li cho mt t chc nhân quyn quc tế thăm Vit Nam, và s lượng đăng ký hot đng công giáo gia tăng mt cách khiêm tn Tây Nguyên ... các cuc tho lun gia Chính ph và Tòa thánh Vatican, và cũng như din biến tích cc tim tàng trong vn đ nhân quyn cho nhng người LGBT [đng tính n, đng tính nam, lưỡng gii, hoán tính/chuyn đi gii tính] ... [và] tràn ngp ý kiến ca ​​công chúng v d tho Hiến pháp ...

Mt khác, ông Baer kết lun : Thế nhưng, nhng bước tiến này không đ đ đo ngược xu hướng ti t kéo dài trong nhng năm qua. Cũng không có các bin pháp tích cc riêng r to dng mt mô hình phù hp. Vi s lượng ngày càng tăng, các blogger tiếp tc b quy ri và b b tù vì nhng phát biu ôn hòa trên mng và các nhà hot đng tiếp tc phi sng dưới đám mây đen ...

Gi đây thì mi người biết rng, vào cui tháng Ba và tháng Tư năm 2013, các quan chc M và Vit Nam đã bt đu tho lun v chuyến thăm M ca Ch tch nước Trương Tn Sang, chuyến thăm đu tiên ca mt nguyên th Vit Nam k t sáu năm qua. Hoa Kỳ chính thc ng li mi vào tháng By và Vit Nam đã chp nhn. Không có bng chng cho thy Vit Nam đã tìm cách dàn xếp chuyến thăm ca ông Sang bng cách th bt kỳ các nhà bt đng chính kiến ni tiếng nào. Có mt du hiu mong manh. Ngày 08/07, chính quyn Vit Nam đt ngt hoãn phiên tòa xét x nhà hot đng vì dân ch ni tiếng, lut sư Lê Quc Quân.

Tuy nhiên, vn trong s mâu thun, Vit Nam tiếp tc đàn áp các nhà bt đng chính kiến, có th gây ra ri ro cho chuyến viếng thăm Washington ca Ch tch Sang. Trong hai tháng Năm - Sáu, Vit Nam kết án và áp đt bn án khc nghit đi vi hai sinh viên đi hc (Nguyn Phương Uyên và Đinh Nguyên Kha) và bt gi ba blogger ni tiếng (Đinh Nht Uy, Trương Duy Nht, Phm Viết Đào), nâng tng s tù nhân chính tr và các blogger b bt trong na đu năm 2013 lên ti 46 người.

Tng thng Obama và Ch tch Sang đã gp nhau ti Nhà Trng ngày 25 tháng By. Trong cuc hp báo chung, Tng thng Obama tuyên b, "chúng tôi đã có mt cuc trò chuyn rt thng thn v s tiến b mà Vit Nam đang thc hin và nhng thách thc tn ti". Ông Sang tha nhn s khác bit và tiết l rng Tng thng Obama ha s làm hết sc mình đ ti thăm Vit Nam trước khi hết nhim kỳ.

Mt tuyên b chung được công b sau cuc gp, xếp vn đ nhân quyn đng hàng th tám trong s chín ch đ tho lun. Hai nhà lãnh đo ghi nhn li ích ca đi thoi thng thn và ci m đ tăng cường hiu biết ln nhau và thu hp các bt đng v nhân quyn. Không thy đ cp đến nhng vn đ nhân quyn mà Tng thng Obama nêu lên. Đim th tám ca tuyên b chung dành by trong chín dòng đ tng kết nhng gì Ch tch Sang đã tho lun vi đng nhim M. Đáng chú ý, Ch tch Sang khng đnh rng Vit Nam s ký Công ước Liên Hip Quc chng tra tn và s mi Báo cáo viên Đc bit v T do Tôn giáo và Tín ngưỡng đến thăm Vit Nam vào năm 2014.

Chuyến thăm ca Ch tch Sang đã b lu m bi mt cuc tuyt thc kéo dài ca nhà hot đng chính tr Nguyn Văn Hi. Ông Hi thành lp Câu lc b các Nhà báo t do và hot đng vì nhân quyn và ci cách dân ch. Mc dù có các quy đnh v t do ngôn lun trong Hiến pháp, ông đã b kết án tù 12 năm vì tiến hành « tuyên truyn chng li Nhà nước xã hi ch nghĩa » thông qua các blog trên internet và các bài trên các đài phát thanh nước ngoài. Khi ông Hi b bt giam, Tng thng Obama công khai kêu gi tr t do cho ông.

Ông Hi bt đu tuyt thc vào cui tháng Sáu đ phn đi cách đi x vi ông trong tù, trong đó có vic kéo dài thi gian bit giam. Hai ngày sau khi Chu tch Sang kết thúc chuyến thăm M ca ông, Vin Kim sát Nhân dân Ti cao ca Vit Nam thông báo là h s điu tra nhng li t cáo ca ông Hi. Ông Hi đã chm dt cuc tuyt thc vn kéo dài trong 35 ngày.

Vy làm thế nào có th gii thích nhng mâu thun trong vic thc hin chính sách nhân quyn ca Vit Nam ? Hơn na, làm thế nào có th gii thích được nghch lý là Vit Nam tìm cách gia tăng quan h vi M đng thi cùng lúc li đy mnh trn áp ?

Có th có ba gii thích, nhưng chúng không loi tr ln nhau, v nhng mâu thun và nghch lý ca Vit Nam.

Trước tiên, vic tiếp tc đàn áp chính tr là kết qu ca quá trình quan liêu ca B Công an (MPS). Khi mt nhà hot đng chính tr thu hút s chú ý, B Công an thường bt đu lp h sơ qua vic thu thp chng c. Sau khi B Công an xác đnh rng mt nhà bt đng chính kiến đã vi phm lut an ninh quc gia được din đt mt cách mơ h ca Vit Nam, cơ quan này bt đu mt chiến dch đe da và sách nhiu nhà bt đng chính kiến ​​và gia đình, bn bè ca người bt đng chính kiến. Nếu nhà bt đng chính kiến ​​t chi s kim ta ca B Công an, thì b này tìm kiếm s chp thun ca cp có thm quyn cao hơn đ bt gi và t chc mt phiên tòa.

Ti sao mt s người chng đi b đàn áp trong khi nhng người khác được phép phát biu ý kiến ​​tương t mà không b tr thù? Nói cách khác, ti sao li có s mâu thun gia gia tăng m ca và tiếp tc đàn áp?

Vit Nam công khai thúc đy mng Internet và khuyến khích các công dân nói lên mt s vn đ. Tuy nhiên, các nhà bt đng chính kiến ​​s là đi tượng b trn áp nếu h vượt qua ln ranh đ mà ai cũng biết như tiếp xúc vi người Vit hi ngoi, đc bit là các nhóm hot đng chính tr như Vit Tân mà chế đ coi là phn đng. Tóm li, B Công an kết lun rng nhng nhà bt đng chính kiến ​​là mt b phn ca "âm mưu din biến hòa bình", theo đó các lc lượng thù đch bên ngoài liên kết vi bn phn đng trong nước đ lt đ chế đ xã hi ch nghĩa Vit Nam.

Mt gii thích khác cho rng s mâu thun trong vic đng thi m ca và trn áp là đu đá trong ni b Đng Cng sn. Các nhà bt đng chính kiến, đc bit là các blogger, nêu các vn đ nhy cm liên quan đến tham nhũng, gia đình tr và li ích kinh doanh ca các nhân vt chính tr hàng đu. Trong nhng trường hp này, các nhà bt đng chính kiến ​​b lôi ra đ trng pht theo lnh ca các quan chc cao cp ca Đng hay nhng người ng h h. Nói cách khác, các tính toán cân nhc chính tr ni b là đng lc chính ca hot đng trn áp.

Gii thích th ba cho rng vic đàn áp chính tr gia tăng ti Vit Nam được ch đo bi nhng người bo th trong Đng tìm cách cn tr gây ri, nếu như không phá hoi, s phát trin mi quan h gn gũi hơn vi Hoa Kỳ, đc bit là trong lĩnh vc quc phòng-an ninh. Ví d, người ta cho rng các nhân vt bo th trong Đng ch huy cuc đàn áp các blogger hi tháng Sáu, đ phá hoi chuyến thăm Washington đu tiên ca Tng Tham mưu trưởng Quân đi nhân dân Vit Nam.

Các nhân vt bo th trong Đng s rng quan h gn gũi hơn vi Hoa Kỳ s làm cho quan h vi Trung Quc xu thêm. Đc bit, h nhm vào các blogger và các nhà hot đng, nhng người ch trích vic x lý mi quan h vi Trung Quc ca chính ph. Các nhân vt bo th trong Đng bác b áp lc ca M v nhân quyn, kêu gi Hoa Kỳ gia tăng tài tr đ gii quyết nhng di sn chiến tranh bom mìn và cht đc da cam, và đòi M chm dt phân bit đi x cm vn vũ khí. Li gii thích th ba này gii thích nghch lý ca vic vì sao Vit Nam không gii quyết h sơ nhân quyn đ cng c quan h quc phòng vi Hoa Kỳ trong bi cnh có tranh chp lãnh th vi Trung Quc Bin Đông.

(Carlyle A. Thayer là Giáo sư danh d, Đi hc New South Wales Úc Hc vin Quc phòng).

Một Đảng Dân chủ Xã hội tại Việt Nam?



 

Bàn tay của Mỹ trong sự thay đổi tại Việt Nam?



__._,_.___

No comments:

Post a Comment

Thanks for your Comment

Featured Post

Lisa Pham Vấn Đáp official-12/11/2024

Popular Posts

Popular Posts

Popular Posts

My Link