Văn
Quang - Viết từ Sài Gòn ngày 23.3.2015
Nạn “đầu gấu” trong học đường VN
Từ năm 2010 đến nay cả nước đã xảy ra 7.735 vụ học sinh sinh viên đánh nhau như
thế này
Đấy là chưa kể những vụ nam nữ học
sinh đánh nhau ngoài phố như đám giang hồ, mấy cô nữ sinh đánh nhau, lột sạch
quần áo của bạn mà không ai thống kê hết được.
Đó là một kết quả đáng cho mọi người
VN giật mình. Học đường bây giờ tồi tệ đến như vậy sao?!
Ở đây
tôi chưa nói đến thống kê về vi phạm pháp luật, theo Viêt Báo VN: Thống kê chưa đầy đủ từ năm 2009 đến nay, tổng
số học sinh và sinh viên (HSSV) liên quan đến pháp luật hình sự, trong đó các hành vi gây rối trật tự công cộng là 935 vụ,
tội phạm ma túy 357 trường hợp, giết người 37 vụ, cướp , trộm cắp tài sản 6.000
vụ.
Bạo lực
học đường đã được kiềm chế nhưng vẫn xảy ra tại nhiều địa phương, tình hình bỏ
học, bỏ nhà sống lang thang, tụ tập thành băng nhóm sử dụng dao, lê, mã tấu, kiếm… đâm,
chém nhau, gây rối trật tự công cộng, phạm tội nghiêm trọng giết người, cướp
tài sản đang diễn ra phức tạp
Học trò hành hạ bạn dã man ngay tại trường không ai biết
Tôi chỉ
tạm kể vài vụ đánh nhau xảy ra gần đây nhất và cùng tìm hiểu sâu xa hơn về
nguyên nhân dẫn đến tệ nạn này tại các học đường ở VN.
Em
N.T.H.P. nữ sinh lớp 7 trường Trường THCS Lý Tự Trọng bị đánh
Trong tuần
giữa tháng 3 vừa qua dư luận bỗng bùng lên về vụ một nữ sinh bị bạn học hành
hung tập thể tại Trường Trung học cơ sở (THCS) Lý Tự Trọng (tỉnh Trà Vinh) vào
ngày 13-1. Tức là mãi 2 tháng sau dư luận mới được biết đến khi một em quay được
clip “nóng” này tung lên mạng, ngay cả các giáo viên, các bậc phụ huynh cũng chỉ
biết qua màn hình máy tính. Tất cả đều tá hỏa tưởng như chuyện “trên trời rơi
xuống”.
Trường Lý Tự Trọng (tỉnh Trà Vinh), nơi vừa xảy ra vụ nữ học sinh
bị bạn đánh trong phòng học.
Bảy học
sinh xúm nhau đánh tàn bạo một học sinh nữ nhỏ bé vô phương chống đỡ. Các học
sinh này đã không học được đức tính trọng yếu để làm người là lòng nhân đạo nên
hành xử theo thói côn đồ, bản năng thú tính. Lớp trưởng sử dụng quyền thế để
sai khiến “thuộc hạ” đánh người theo lệnh mình. Sáu em kia không nhận biết được
lẽ phải (tức là mất lương tri) nên đã theo “tâm lý bầy đàn” để phục tùng kẻ có
quyền thế mà say máu đánh người.
Học sinh
nam duy nhất trong nhóm này chẳng những không ra tay cứu giúp người yếu thế
đang bị đám đông vùi dập mà lại phô trương sức mạnh nam nhi bằng một chồng ghế
giáng xuống đầu nạn nhân cô đơn tội nghiệp.
Đông đảo
học sinh trong và ngoài lớp thản nhiên đứng xem vụ hành hung tập thể mà không
ai ra tay cứu giúp nạn nhân, không ai thông báo cho nhà trường để kịp thời can
thiệp; nạn nhân cũng không dám hé lộ với gia đình mà cam chịu.
Qua đó,
có thể nhận thấy sự hung hãn mang tính bầy đàn đã tạo nên nỗi sợ hãi kinh hoàng
làm tê liệt lương tri và lương tâm học sinh, khiến các em “câm lặng” trước cái
ác để tự bảo vệ mình. Cha mẹ có con bị đánh còn đau hơn. Mẹ cô bé đã ngất đi,
đau đớn vì đứa con mình rứt ruột đẻ ra bị đánh đập tàn nhẫn như thế. Sau đó thì
bà không cho ba của bé xem clip, bà sợ ông không kiềm chế được mà tìm mấy đứa
đánh con mình rồi giết chúng mất.
Những vụ
việc như thế cho thấy một thất bại hiển nhiên của giáo dục: những phẩm chất tốt
đẹp được giảng dạy trong nhà trường không đủ sức chống lại cái ác thuộc về bản
năng. Những phẩm chất được dạy dỗ lại nghiêng về sự sùng bái lãnh tụ, sự tuyệt
đối tuân theo những quy định của “đoàn đội” để được trở thành “học sinh tiên tiến”
mà bỏ quên quyền tự vệ chính đáng của con người, sự phản kháng khi bị áp đặt, bị
đối xử bất công. Chúng ta hãy nhìn qua sự tổ chức trong một trường học với đủ
các thứ ban bệ úp chụp lên đầu các cô cậu học trò.
Những tầng lớp giám sát đầy quyền lực
Nếu nhìn
vào mô hình trường học ngày nay, một học sinh bình thường sẽ bị sự giám sát của
khá nhiều tầng lớp: Nào là “Sao đỏ”; tổ trưởng, lớp phó kỷ luật, lớp trưởng,
chi đoàn… Mỗi tầng lớp giám sát như thế lại có những “quyền hành” riêng. Điều
đáng ngại nhất ở đây là việc mỗi tầng lớp giám sát đó lại bị bắt buộc phải hoàn
thành chức trách của mình một cách tốt nhất mà không hề được hướng dẫn làm thế
nào để thực hiện được nhiệm vụ đó. Và điều tất yếu xảy ra là chuyện lạm dụng
quyền lực.
Mấy em
trong đội “Sao đỏ” cho phép mình có quyền hoạnh họe những bạn khác, đánh giá
hành vi của bạn khác theo ý tưởng chủ quan của mình. Lớp trưởng, lớp phó thì
nghĩ đến chuyện sử dụng bạo lực ở nhiều mức độ khác nhau để các “thần dân”
trong lớp phải tuân thủ mệnh lệnh của mình. Bí thư chi đoàn thì nghĩ đến việc sử
dụng hình thức hạ bậc hạnh kiểm để buộc đoàn viên tham gia hoạt động đoàn… và cứ
thế mạnh ai người đó làm với những quyền tưởng như là hợp pháp.
Trong
khi đó, các giáo viên chủ nhiệm lại có khuynh hướng luôn bênh vực cho những học
sinh được giao nhiệm vụ để các em này “có uy tín làm việc, phục vụ kỷ luật nhà
trường”. Cho nên các em bị hành hạ thấy rõ mình bị yếu thế, đành câm nín.
Thế là
những mâu thuẫn trong nội bộ học sinh bắt đầu tích tụ dần dần theo thời gian. Học sinh bình thường sẽ phải chọn lựa giữa hai con đường:
hoặc “vùng lên” phản kháng lại sự giám sát bằng bạo lực của chinh bản thân các
em (nếu đủ lực) hoặc nín nhịn cam chịu (nếu không có đủ lực để phản kháng).
Và cả 2
sự chọn lựa đó đều dẫn đến một kết quả giống nhau: bạo lực học đường bùng phát.
Điều này dẫn đến một hệ lụy vô cùng nguy hiểm trong cuộc sống xã hội: Tương lai
các em này rất có thể sẽ trở thành những cán bộ - nhân viên tận dụng tối đa quyền
lực mình có để mưu lợi cho cá nhân và thói quen hành xử lạm dụng quyền lực.
Tôi còn
nhớ khi còn bị nhốt ở trong các trại tù cải tạo, trong nhà tù hình sự, cai tù
thường chọn một anh tù nổi tiếng du côn nhất để làm trưởng buồng. Tên này được
gọi là “đầu gấu”, có quyền sai phái các tù nhân khác, cần thì đánh đấm không
nương tay. Đó là các cai trị mà bọn cai tù cho là hiệu quả nhất. Cái kiểu thành
lập các ban bệ và các “chức sắc” trong hàng ngũ học sinh chẳng khác gì kiểu
dung dưỡng các “đầu gấu” trong các trại tù.
Chính vì
thế nên khi các em lớn lên ở các địa phương mới sinh ra những ban bệ, những
quan chức đủ mọi ngành nắm quyền sinh sát với các “thần dân” trong thôn ấp. Ban
bệ nào cũng có quyền hành riêng và hầu như khó có địa phương nào tránh khỏi sự
lợi dụng trắng trợn quyền hành để mưu lợi ích cho riêng mình và họ hàng hang hốc
nhà mình. Gần đây nhất nhiều vụ “ăn cắp” hay có thể gọi là ăn cướp trắng trợn
quyền lợi của nhân dân được khui ra vô cùng tàn nhẫn đến nỗi người ta nói “ăn cả
cái khố rách của dân nghèo. Tôi sẽ chứng minh trong một số báo khác.
Nữ sinh lớp 11 mất khả năng giao tiếp vì bị bạn đánh
Khi dư
luận vẫn chưa hết bàng hoàng sau clip đánh bạn dã man của cô cậu học trò lớp 7
thành phố Trà Vinh, mới đây chương trình Chuyển động 24h của Đài Truyền hình VN
tiếp tục đưa ra một sự việc liên quan đến bạo lực trường học, dẫn đến hậu quả
là cô nữ sinh cấp 3 không thể nói được.
Cụ thể
là khoảng tháng 9/2014, tại ngôi trường Trung học Tử Đà, tỉnh Phú Thọ, nữ sinh
Quyên Thị Phương Hà đã bị các bạn cùng lớp đánh hội đồng chỉ vì hiểu lầm từ những
dòng trạng thái trên mạng xã hội facebook. Vụ việc ẩu đả này được nhà trường giải
quyết ở mức độ kỷ luật, cảnh cáo các học sinh tham gia đánh nhau còn nạn nhân
là em Hà cho đến nay vẫn chưa thể cất tiếng nói.
Theo cô
Hằng (mẹ nạn nhân) cho biết: “Lúc con tôi bị đánh về thì đầu tóc bù xù, mặt
sưng tím, môi chảy máu. Ăn cũng không ăn được, ngủ cũng không được thế nhưng bé
vẫn cứ cố ăn cháo loãng rồi đi học”.
Bỗng
dưng không thể nói được khiến cuộc sống của 2 mẹ con vốn đã khó nay càng thêm
nhọc nhằn. Hằng ngày, Hà và mẹ chỉ có thể dùng cử chỉ hoặc viết ra giấy để giao
tiếp. 6 tháng kể từ khi bị bạn đánh hội đồng cũng là gần từng ấy thời gian Hà
phải nghỉ học để chữa bệnh, cô Hằng phải chạy đôn chạy đáo vay tiền chữa bệnh
cho con. Theo nhận định của các bác sĩ, em Hà không thể nói là do dư chấn tâm
lý và cũng không biết được bao giờ mới khỏi.
Quyền hành của trưởng lớp
Ở nhiều
lớp, khi giáo viên vắng thì lớp trưởng gần như thay mặt cho giáo viên, giữ toàn
quyền điều hành, thậm chí cả quyền trách phạt những học sinh khác. Ở cấp 1, nhiều
thầy cô giáo chọn những em “to con” hơn bạn cùng trang lứa để làm lớp trưởng.
Lý do: các bạn trong lớp nhìn bạn lớp trưởng là sợ. “To con” nên cũng nhiều sức
mạnh thể chất, có thể giúp cô phạt khẻ tay bằng thước những bạn nói chuyện
trong giờ học, không làm bài tập đầy đủ, chạy nhảy lung tung... “To con” nên
các bạn lớp trưởng có thể “méc tội” các bạn khác với thày cô mà không sợ các bạn
kia trả thù.
Nữ sinh tát bạn bôm bốp trong tiếng cười đùa của nhiều nam sinh
Như vậy,
những giá trị giáo dục tốt đẹp của việc duy trì thủ lĩnh hay đội ngũ tự quản
trong lớp đã bị bỏ qua, mà chỉ tận dụng cách thức này cho các mục đích không
chính đáng. Từ đó, nhiều học sinh khi nắm giữ các chức vụ này cũng nhận thức
sai lầm về vai trò của chính mình, ảo tưởng sức mạnh và quyền hạn của mình như
một “đại ca” ngoài xã hội, từ đó hình thành “hội chứng đàn anh đàn chị” trong
các trường học. Biết đến bao giờ các em học sinh mới hết sợ hãi những tên “đấu
gấu” này ở nhà trường.
Dù có một
phần lỗi tại gia đình các em làm ăn vất vả hoặc quá ham mê làm giàu lơ là trong
việc dạy dỗ, săn sóc con cái, nhưng phần lớn thuộc về nhà trường. Bộ Giáo Dục
VN có trách nhiệm gì trong tệ nạn này? Bao giờ những ngôi trường học ở VN được
trả về đúng giá trị thực của nó để có thể trở thành những người tử tế, phục vụ
lợi ích cho toàn xã hội chứ không cho một phe nhóm nào?
Văn Quang
~~~~~~~~~~~~~~~~~
* Trang bài viết của Nhà văn Văn Quang
__._,_.___
No comments:
Post a Comment
Thanks for your Comment