Saturday, September 27, 2014

Mỹ bỏ cấm vận vũ khí : Hà Nội trấn an Bắc Kinh

Ngoại trưởng Việt Nam Phạm Bình Minh tại Hiệp Hội Châu Á (Asia Society) ở New York ngày 24/09/2014. Ảnh chụp từ video công bố trên mạng asiasociety.org

Việt Nam hoan nghênh các nỗ lực của Hoa Kỳ hướng tới việc bãi bỏ cấm vận vũ khí sát thương, đồng thời, Hà Nội tìm cách trấn an rằng động thái này không làm gia tăng căng thẳng tranh chấp chủ quyền lãnh thổ tại Biển Đông và Bắc Kinh không có gì phải lo ngại.

Hôm qua, 24/09/2014, phát biểu trước Hiệp hội Châu Á, một tổ chức nghiên cứu, tại New York, Phó Thủ tướng kiêm Ngoại trưởng Việt Nam Phạm Bình Minh nhận định rằng việc Hoa Kỳ bãi bỏ cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt Nam là một việc làm bình thường.

Ông nói : « Cách nay gần 20 năm, chúng tôi đã bình thường hóa quan hệ với Hoa Kỳ và trong năm 2013, chúng tôi đã có quan hệ đối tác toàn diện với Mỹ. Như vậy, quan hệ giữa hai nước đã bình thường và lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam là không bình thường ».

Tuy nhiên, Ngoại trưởng Việt Nam đồng thời trấn an là Trung Quốc không có gì phải lo ngại cả. Bởi vì, theo ông Phạm Bình Minh, cho đến nay, nếu không mua vũ khí của Hoa Kỳ thì Việt Nam vẫn mua của các nước khác.

Vậy, « tại sao Trung Quốc phải lo ngại » về việc Mỹ bãi bỏ lệnh cấm vận.

Mặc dù Ngoại trưởng Việt Nam thừa nhận là các tranh chấp chủ quyền, lãnh thổ giữa Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á, tại Biển Đông, đã gây ra những căng thẳng trong khu vực, nhưng ông gạt bỏ nhận định cho rằng việc Mỹ bãi bỏ cấm vận vũ sát thương đối với Việt Nam sẽ làm cho Trung Quốc khó chịu.

Tháng Tám vừa qua, tướng Mỹ Martin Dempsey đã công du Việt Nam. Đây là lần đầu tiên, một Tổng tham mưu trưởng liên quân Hoa Kỳ thăm Việt Nam, kể từ năm 1971. Tướng Dempsey tuyên bố, việc Hoa Kỳ bãi bỏ lệnh cấm vận vũ khí sát thương sẽ giúp tăng cường sức mạnh hải quân Việt Nam.

Nhiều quan chức Mỹ cho biết, có thể đợt bán vũ khí đầu tiên bao gồm máy bay do thám P-3 Orion, qua đó giúp Việt Nam nâng cao khả năng tuần tra và bảo vệ vùng duyên hải.

Tháng 10, Ngoại trưởng Việt Nam sẽ công du Washington và hội đàm với đồng nhiệm Hoa Kỳ John Kerry.

Tàu ngầm lớp Kilo 636 của Nga (Ảnh : naval-technology.com). Trong năm 2014, hai chiếc được giao cho Việt Nam.

Tranh chấp đặc biệt gay gắt giữa Hà Nội và Bắc Kinh tại Biển Đông, đặc biệt là sau vụ giàn khoan HD-981 vừa qua, đã nêu bật câu hỏi là với thực lực quân sự hiện có, liệu Việt Nam có thể ngăn không cho Trung Quốc độc chiếm Biển Đông hay không ? Theo các chuyên gia, khả năng duy nhất nằm trong tầm tay của Việt Nam là « răn đe », và ngay cả trong vấn đề này, vẫn còn nhiều ý kiến hoài nghi.

Nhân một Hội nghị Quốc tế về Chính sách Hàng hải của Trung Quốc do Đại học Ma Cao tổ chức trong hai ngày 19-20/09/2014, Giáo sư Carlyle Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc đã thử tìm đáp án cho câu hỏi về thực lực trên biển của Việt Nam trong tương quan với Trung Quốc.

Trong tham luận mang tựa đề « Chiến lược Biển Đông của Việt Nam và Quan hệ Việt-Trung », chuyên gia Thayer đã phân tích đối sách Biển Đông hiện nay của Việt Nam, đặc biệt là trong quan hệ với Trung Quốc sau vụ giàn khoan HD-981. Tham luận gồm 5 phần chính : Chính sách đối ngoại ; Bối cảnh lịch sử ; Chiến lược quốc phòng ; Chiến lược biển cho đến năm 2000 ; Hệ quả đối với quan hệ Việt Nam-Trung Quốc.

Trong phần đề cập đến chiến lược chống xâm lăng từ ngoài biển của Việt Nam, tức là chống Trung Quốc, Giáo sư Thayer cho rằng chính tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc tại Biển Đông là động lực quan trọng nhất thúc đẩy Việt Nam hiện đại hóa quân đội, ưu tiên cho hải quân, và nhất là trang bị cho mình một hạm đội tàu ngầm.

Hợp đồng đặt mua sáu chiếc tàu ngầm Varshavyanka (còn gọi là kilo) đã được ký kết vào năm 2009, và đang lần lượt được giao, cho đến năm 2016 là chiếc cuối cùng.

Hiện đã có hai chiếc Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh được giao cho Hải quân Việt Nam, chiếc thứ ba là Hải Phòng dự kiến sẽ giao vào tháng 11 năm nay, chiếc thứ tư là Đà Nẵng thì đã được Nga hạ thủy tháng Ba vừa qua và đang trong quá trình chạy thử. Hai chiếc còn lại Khánh Hòa - đang được đóng - và Bà Rịa Vũng Tàu sẽ hạ thủy vào tháng 9 năm 2015 để được giao cho Việt Nam vào năm 2016.

Bộ Quốc phòng Việt Nam dự định sẽ cho triển khai hạm đội tàu ngầm của mình vào khoảng năm 2016-2017, và theo Giáo sư Thayer, một khi bắt đầu hoạt động, với hệ thống vũ khí tối tân được trang bị, các chiếc tàu ngầm Việt Nam có thể thực hiện song song hai nhiệm vụ :

(1) giúp phát hiện tàu lạ ở khu vực ngoài khơi bờ biển Việt Nam và vùng xung quanh hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa ;

(2) tăng cường sức răn đe của Việt Nam trong trường hợp bị Trung Quốc bất ngờ tung quân đánh chiếm các đảo, đá đang do Việt Nam chiếm đóng tại vùng Biển Đông.

Tóm lại, theo giáo sư Thayer, đội tàu ngầm kilo sẽ cung cấp cho Việt Nam một năng lực chống tiếp cận khu vực, dù hạn chế, nhưng hữu ích.

Việt Nam phải mất thêm nhiều năm mới làm chủ được vũ khí hiện đại

Đối với Giáo sư Thayer, giới nghiên cứu phương Tây hiện không nhất trí với nhau về khả năng Việt Nam đối chọi được với Trung Quốc trên biển. Chuyên gia Mỹ Zachary Abuza thuộc trường Simmons College là điển hình cho quan điểm này.

Theo ông Abuza : « Việt Nam cần phải có thêm nhiều năm dòng dã mới có thể hoàn tất đợt hiện đại hóa quốc phòng đang tiến hành, cũng như phát triển được các học thuyết và chiến thuật để sử dụng các công nghệ mới vừa trang bị ». Đối với ông Abuza, « Vũ khí tốt nhất của Việt Nam vẫn là ngoại giao và luật pháp quốc tế ».

Ông Lyle Goldstein, Giáo sư tại Học viện Hải quân Hoa Kỳ, đã phân tích nhận định của giới chuyên gia Trung Quốc về năng lực quân sự của Việt Nam để cho rằng Bắc Kinh không coi thường năng lực quốc phòng của Việt Nam. Theo ông, tàu ngầm kilo của Việt Nam có khả năng « đánh những cú chí mạng bằng ngư lôi hay tên lửa hành trình chống hạm ».

Tuy nhiên, chuyên gia này xác định rằng giới phân tích quân sự Trung Quốc đã chú ý đến nhiều khiếm khuyết trong chiến lược quân sự của Việt Nam, nhất là sự thiếu vắng kinh nghiệm gần như là hoàn toàn trong việc sử dụng và vận hành hệ thống vũ khí cực kỳ phức tạp như tàu ngầm.

Giáo sư Goldstein đồng ý với Abuza là chiến lược tốt nhất của Việt Nam để chống Trung Quốc vẫn là « hy vọng có được một sức răn đe khả dĩ, trong lúc tiếp tục các nỗ lực ngoại giao để giải quyết tranh chấp ».

Theo Giáo sư Thayer, trái với quan điểm kể trên, các chuyên gia như Gary Li, Brian Benedictus, Robert Faley, Collin Koh và Siemon Wezeman thì đánh giá cao hơn chiến lược chống xâm lấn của Việt Nam.

Việt Nam có lợi thế địa dư vì đòi chủ quyền ngay "thềm nhà"

Gary Li chẳng hạn, cho rằng Việt Nam hiện nắm giữ nhiều đảo nhất tại vùng Trường Sa, và muốn đánh chiếm vùng này, tàu Trung Quốc phải đi rất xa. Địa dư chính là lợi thế của Việt Nam.

Chuyên gia này phân tích :

« Việt Nam đòi chủ quyền trên một khu vực ngay trước thềm nhà mình. Đội tàu nhẹ và tàu ngầm trang bị tên lửa của Việt Nam có thể tấn công và rút lui về căn cứ một cách dễ dàng, trong lúc hạm đội Trung Quốc bị tấn công thì ít nhiều phải lênh đênh ».

Theo chuyên gia Gary Li, « Việt Nam không cần phải so sánh số lượng tàu của mình với Trung Quốc, mà nên áp dụng chiến thuật du kích của mình trên biển khơi. Một chiến lược phi đối xứng, kèm theo với việc liên minh đúng lúc với các đối thủ của Trung Quốc, sẽ đặt Việt Nam vào một vị trí tốt trong cuộc tranh chấp tới đây. »

Chuyên gia Brian Benedictus thì đã xem xét kỹ lưỡng đặc tính của các chiến hạm lớp Gepard , Molniya của Việt Nam cũng như của tàu ngầm kilo, để cho rằng các thiết bị mới này giúp Việt Nam tăng cường năng lực tung lực lượng ra Biển Đông, « giáng cho tàu Trung Quốc những tổn thất lớn, điều mà Bắc Kinh phải tính toán trước khi quyết định thách thức Hải quân Việt Nam ».

Đối với ông Benedictus, tàu ngầm kilo của Việt Nam có tiềm năng phá hoại đội tàu của đối phương bằng nhiều cách khác nhau, nhất là khi năng lực chống tàu ngầm của Trung Quốc còn kém cỏi.

Việt Nam có năng lực bắt Trung Quốc trả giá đắt nếu gây hấn

Tóm lại các chuyên gia kể trên, cùng với nhiều người khác đều cho rằng dù ít, nhưng Việt Nam hiện có được những loại vũ khí có thể gọi là « đặc trị » chống Trung Quốc, cộng thêm với yếu tố « địa lợi », tất cả những yếu tố đó lăm tăng giá trị răn đe của chiến lược quốc phòng Việt Nam đối với Trung Quốc.

Kết luận của giáo sư Thayer khá lạc quan cho Việt Nam. Theo ông, nếu tính toàn bộ số vũ khí đã mua và sắp mua, hệ thống vũ khí của Việt Nam « sẽ bắt Trung Quốc phải trả giá rất đắt nếu gây chiến trong khu vực rộng từ 200 đến 300 hải lý, trải dọc theo bờ biển Việt Nam… Ngoài ra, Việt Nam còn năng lực tấn công căn cứ Hải quân chủ yếu của Trung Quốc tại Tam Á, trên đảo Hải Nam, và các cơ sở quân sự trên đảo Phú Lâm ở Hoàng Sa ».

Việt Nam theo đuổi chính sách cân bằng giữa Mỹ và Trung Quốc

In
Ý kiến (10)
Chia sẻ:

Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cho biết mặc dù Trung Quốc đã dùng vũ lực để chiếm cứ quần đảo Hoàng Sa, Việt Nam vẫn nhất định theo đuổi đường lối hòa bình để giải quyết tranh chấp.

Tin liên hệ

Bộ trưởng Ngoại giao VN: Cấm vận vũ khí là điều bất thường
Trung Quốc, Nhật Bản nối lại đàm phán về lãnh hải
Mỹ kết thúc cuộc thao dượt quân sự lớn ở tây Thái Bình Dương
Thủ tướng VN kêu gọi thúc đẩy Bộ Quy tắc Ứng xử Biển Đông
Ấn Độ: Các lô dầu hợp tác với VN không nằm trong khu vực tranh chấp
Trung Quốc phản đối thỏa thuận dầu khí Việt-Ấn ở Biển Đông
Quốc hội cần ra nghị quyết về chủ quyền biển đảo của Việt Nam

Ðường dẫn

Trang chuyên đề: Tranh chấp Biển Ðông

25.09.2014

NEW YORK—

Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh hôm thứ tư cho biết khu vực Á Châu Thái Bình Dương đang đối mặt với những thách thức to lớn và Việt Nam sẽ dựa vào luật pháp quốc tế để giải quyết vụ tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc ở Biển Đông. Ông Phạm Bình Minh phát biểu như vậy tại New York trong lúc đến dự phiên họp thường niên của Đại hội đồng Liên hiệp quốc. Từ New York, thông tín viên đài VOA gởi về bài tường thuật sau đây.

Khi diễn thuyết tại Hội Á châu ở New York hôm thứ tư (24-9-2014), ông Phạm Bình Minh đã chỉ trích điều mà ông gọi là những hành động đơn phương, phô trương sức mạnh, trong những vụ tranh chấp chủ quyền biển đảo ở Biển Đông Trung Hoa (East China Sea) và Biển Nam Trung Hoa (South China Sea / Việt Nam gọi là Biển Đông).

Lời chỉ trích này giống như những lời chỉ trích nhắm vào chính phủ ở Bắc Kinh mà nhiều nước trên thế giới đã đưa ra trong vài năm gần đây giữa lúc căng thẳng leo thang ở Đông Á vì những vụ tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc với Nhật Bản, và giữa Trung Quốc với Việt Nam, Philippines và một số nước khác ở Đông Nam Á.

Ông Phạm Bình Minh khẳng định Việt Nam sẽ dựa vào luật pháp quốc tế để tìm cách giải quyết vụ tranh chấp với Trung Quốc. Ông cho biết mặc dù Trung Quốc đã dùng vũ lực để chiếm cứ quần đảo Hoàng Sa, Việt Nam vẫn nhất định theo đuổi đường lối hòa bình để giải quyết tranh chấp.

"Trung Quốc chiếm quần đảo Hoàng Sa từ tay Việt Nam bằng vũ lực vào năm 1956 và năm 1974. Bây giờ Trung Quốc vẫn còn chiếm đóng quần đảo Hoàng Sa. Lập trường của chúng tôi là giải quyết bằng phương tiện hòa bình. Chúng tôi yêu cầu Trung Quốc làm như vậy.

Nhưng Trung Quốc vẫn còn từ khước và nói rằng Hoàng Sa thuộc về Trung Quốc. Đó là sự khác biệt về lập trường giữa Việt Nam với Trung Quốc."

Nhà ngoại giao hàng đầu của Việt Nam cũng nói rằng Trung Quốc và Việt Nam đều là những nước theo xã hội chủ nghĩa và có quan hệ hợp tác chiến lược toàn diện.

Ông cho biết trong vụ Trung Quốc mang giàn khoan dầu đến đặt trong vùng biển thuộc khu vực đặc quyền kinh tế của Việt Nam, đôi bên đã thương thảo với nhau khoảng 40 lần, trước khi Trung Quốc dời giàn khoan đi nơi khác.

Ông Phạm Bình Minh cho đài VOA biết rằng Việt Nam sẽ tiến hành đàm phán song phương với Trung Quốc về vụ tranh chấp Hoàng Sa, nhưng vụ tranh chấp Trường Sa phải được giải quyết thông qua đàm phán đa phương.

"Có một vụ tranh chấp giữa Việt Nam với Trung Quốc. Đó là về quần đảo Hoàng Sa. Vụ tranh chấp quần đảo Trường Sa có liên quan tới 5 nước và 1 vùng lãnh thổ. Trung Quốc, Việt Nam, Philippines, Malaysia, và Brunei là 5 nước yêu sách chủ quyền và một vùng lãnh thổ là Đài Loan, Trung Quốc.

Giải quyết vấn đề về Hoàng Sa là giữa Việt Nam với Trung Quốc. Trường Sa có liên hệ tới nhiều quốc gia cho nên phải được giải quyết bằng đường lối đa phương."

Trong bối cảnh nhiều nước Đông Á cảm thấy lo ngại trước sự trỗi dậy nhanh chóng của Trung Quốc về mặt quân sự, ông Phạm Bình Minh tỏ ý tán dương những hành động được cho là tích cực của Washington nhằm tăng cường quan hệ quân sự với Việt Nam. Nhưng ông khẳng định chính sách “ba không” của Hà Nội.

"Tôi có thể nhắc lại chính sách chúng tôi gọi là ba không: không liên minh quân sự, không có căn cứ quân sự nước ngoài ở Việt Nam, và không liên minh chống lại bất kỳ nước nào. Điều đó có nghĩa là chúng tôi không liên minh để chống lại một nước thứ ba."

Một nhà hoạt động tích cực trong cộng đồng người Việt gốc Mỹ, bà Nguyễn Thị Ngọc Giao, cho đài VOA biết rằng bà không tán thành đường lối của chính quyền Hà Nội trong việc giải quyết những vụ tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông.

Người phụ nữ điều hành trang mạng Tiếng Nói Người Mỹ Gốc Việt cho biết nhiều người Việt Nam muốn Hà Nội dựa vào luật pháp để kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế. Bà nói thêm rằng người dân Việt Nam hy vọng thông qua việc thiết lập quan hệ đồng minh với Hoa Kỳ, Philippines, Nhật Bản và Ấn Độ để bảo vệ cho an ninh và ổn định của khu vực Á Châu Thái Bình Dương.