Tin Tong Hop Thu 31/10/2013

 

Blogger Nguyễn Lân Thắng bị bắt: "Nhưng các bạn yên tâm, tôi sẽ về sớm với các bạn".

DienDanCTM

Blogger Nguyễn Lân Thắng, thành viên Mạng lưới Blogger VN, hoạt động cho quyền con người và tự do ngôn luận tại Việt Nam, đã bị an ninh công an bắt giữ tại sân bay Nội Bài tối nay, 30-10-2013, ngay khi anh vừa trở về nước sau khi tham dự khóa học kéo dài nhiều tháng tại Philippine.

 

Là người ký tên cổ súy bản Tuyên bố 258, trong thời gian gần 3 tháng ở nước ngoài, blogger Nguyễn Lân Thắng anh đã cùng các thành viên khác của Mạng lưới Blogger Việt Nam sang Bangkok, Thái Lan, trao bản tuyên bố phản đối điều luật 258 cho Văn phòng Cao Ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc cùng nhiều tổ chức nhân quyền quốc tế để trình bày về tình hình thực tế nhân quyền tại Việt Nam.

 

Tại sân bay quốc tế Nội Bài, có hơn 30 bạn hữu blogger cùng người thân và chị Vượng vợ anh Thắng, đã tụ họp cầm biểu ngữ đòi giới hữu trách thả người bị bắt vô cớ.

 

Trong khi đó, một đoạn video clip hiện đang được loan tải trên facebook, trong đó ghi lời nhắn cuối cùng của anh Nguyễn Lắn Thắng cho biết anh đã bị giữ bởi cơ quan an ninh: "Nhưng các bạn yên tâm, tôi sẽ về sớm với các bạn".

 

 

http://radiochantroimoi.com/phong-su/khan-blogger-nguyen-lan-thang-bi-bat-giu-tai-phi-truong-noi-bai.html

 

 

Việt Nam : RSF chỉ trích bản án đối với Đinh Nhật Uy

Thanh Phương RFI

Tổ chức Phóng viên không biên giới - RSF, trụ sở tại Paris, hôm qua, 29/10/2013, đã ra thông cáo chỉ trích bản án 15 tháng tù treo đối với blogger Đinh Nhật Uy trong phiên xử tại Long An.

Tòa án Nhân dân tỉnh Long An hôm qua đã tuyên án Đinh Nhật Uy 15 tháng tù giam và 1 năm quản chế, với tội danh « lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân », chiếu theo điều 258 bộ Luật Hình sự Việt Nam. 

Theo Phóng viên không biên giới, Đinh Nhật Uy đã bị tuyên án như trên vì anh đã đăng các bài chỉ trích trên mạng Facebook, cũng như đã vận động đòi trả tự do cho em trai là Đinh Nguyên Kha, hiện đang thọ án 4 năm tù vì tội « tuyên truyền chống Nhà nước ».

Trong bản thông cáo, RSF tuyên bố : « Chúng tôi lên án bản án này, đã được tuyên nhằm trừng trị Đinh Nhật Uy vì anh đã vận động trên mạng đòi trả tự do cho em trai Đinh Nguyên Kha. Mặc dù Đinh Nhật Uy được trả tự do với sự quản chế, bản án này chứng minh chính sách của chính quyền đàn áp gia đình những nhà bất đồng chính kiến trên mạng đang ngồi tù ». 

RSF kết luận : « Sự hiện diện của 400 công an mặc thường phục trong phòng xử, được huy động nhằm tạo cảm tưởng đây là một phiên tòa công khai, những áp lực đối với các luật sư của Đinh Nhật Uy, khiến một trong các luật sư này phải rút lui, cũng như những vi phạm quyền bào chữa trong phiên tòa xử Đinh Nguyên Kha cho thấy là những phiên tòa này chỉ là một sự nhạo báng công lý, với các bản án đã được quyết định trước ». 

Trong bản thông cáo, RSF cũng tố cáo việc công an câu lưu những nhà hoạt động khác đến yểm trợ tinh thần Đinh Nhật Uy trong thời gian diễn ra phiên xử hôm qua. 

Về phần Ủy ban Bảo vệ Nhà báo - CPJ, trụ sở tại New York, trong bản thông cáo đề ngày 29/10/2013, cũng chỉ trích bản án đối với Đinh Nhật Uy và yêu cầu chính quyền Việt Nam chấm dứt việc gia tăng xách nhiễu các blogger độc lập.

http://www.viet.rfi.fr/viet-nam/20131030-viet-nam-rsf-chi-trich-ban-an-doi-voi-dinh-nhat-uy

 

Thấy gì từ án treo Đinh Nhật Uy?

Phạm Chí Dũng gửi RFA từ Việt Nam
2013-10-30

 

Bạn bè, người thân Đinh Nhật Uy kêu gọi trả tự do cho anh.

Photo courtesy of chauxuannguyen.org

Ngay sau án treo cho Đinh Nhật Uy vào ngày 29/10/2013,  giới blogger và facebooker bất đồng chính kiến ở Việt Nam lại có thêm một chỉ dấu về chiến dịch bắt bớ họ sẽ… khó xảy ra.

Không có phép màu

Tất nhiên, giới không đồng thuận với chính thể Việt Nam như nhóm phản đối điều luật 258, Tổ chức nhân quyền quốc tế, Tổ chức ân xá quốc tế, Tổ chức phóng viên không biên giới… và đương nhiên gia đình bên “bị hại” không hoàn toàn tán đồng mức án tù treo 15 tháng mà giới “tài nguyên nhân quyền” dành cho Đinh Nhật Uy.

Thế nhưng như người đời thường bình phẩm, hãy cho tất cả những thành viên của giới đấu tranh nhân quyền ở các quốc gia phát triển, chẳng hạn như phong trào “Chiếm Phố Wall” vào cuối năm 2011 ở Mỹ, đến cư ngụ tại Việt Nam chỉ trong một quý, có lẽ họ sẽ không còn quá tha thiết với câu chuyện tranh đấu “được voi đòi tiên” ở đất nước mình.

Với Việt Nam, án treo được hiểu ngầm là tự do. Với những vụ việc mang màu sắc chính trị như Uy, tự do còn có ý nghĩa hơn rất nhiều bởi khái niệm này tuyệt đối không liên đới gì với cơ chế chạy án diễn ra thanh thiên bạch nhật trong lĩnh vực kinh tế.

Cũng chẳng hề có án treo chính trị nào từ trên trời rơi xuống, ứng với trường hợp Việt Nam. Rất thực tế, đó là kết quả cộng hưởng của những tác động liên tục của giới đấu tranh nhân quyền trong nước với ảnh hưởng của cộng đồng và chính giới quốc tế.

Đơn giản là nếu không có những tác động trên, dù lương tâm Đinh Nhật Uy không một chút áy náy về hành vi “phạm tội” mà các cơ quan kiểm sát và an ninh đòi hỏi ở anh, Uy vẫn có thể được bố trí “nằm” trong trại tạm giam của công an tỉnh ít nhất một năm, nếu vụ việc không đưa ra xét xử cũng như không kết án.

Ở Việt Nam, tình trạng giam giữ không xét xử là phổ biến, rất phổ biến. Mãi về sau này, những cuộc kiểm tra của cơ quan pháp luật quốc hội mới làm rõ được vài ba vụ việc mà thời gian tạm giam kéo dài đến 7 năm, bất chấp tinh thần thượng tôn luật pháp mà đội ngũ tư pháp từng thề thốt.

Bây giờ là năm 2013

Ngay sau án treo cho Đinh Nhật Uy, giới blogger và facebooker bất đồng chính kiến ở Việt Nam lại có thêm một chỉ dấu về chiến dịch bắt bớ họ sẽ… khó xảy ra.

Một lần nữa, người ta nhìn thấy một tín hiệu mới, rất mới, tiếp sau trường hợp nữ sinh áo trắng Phương Uyên vào tháng 8/2013, cũng tại tòa án Long An.

Nếu 3 năm án treo của Phương Uyên đã làm nhiều người quá bất ngờ, thì vào lần này, sự ngạc nhiên lại càng vỡ ra, tuy hàm lượng của nó có thể đã giảm đi một nửa.

Nếu trong vụ việc Phương Uyên, giới dân chủ Việt Nam còn lấn cấn nghi vấn về một “phép màu” của tạo hóa, hoặc bởi cung mệnh của cô bé khăng khăng tuyên bố “Tôi chỉ chống đảng cộng sản chứ không chống lại đất nước” là quá may mắn, thì với chiến dịch xử án Đinh Nhật Uy, điều được xem là phép màu đã biến thành một cái gì mang tính thực thể và biện chứng hơn hẳn.

Hai án treo chỉ cách nhau qua hơn hai tháng, cùng tại Long An. Hai nhân vật chính trị đều “cứng đầu” và đều được hai cơ quan an ninh điều tra và viện kiểm sát cố thuyết phục “nhận tội” ngay trước khi bị đưa ra xét xử… Đó là vài ba sự đồng điệu mà giới phân tích chính trị đối nội lẫn đối ngoại không thể bỏ qua.

Bạn bè, người thân Đinh Nhật Uy cầu nguyện cho anh trước phiên xử. Photo courtesy of chauxuannguyen.org

Logic giản dị là nếu chính quyền sở tại và nhà nước trung ương đã “quyết tâm” cho Đinh Nhật Uy đi tù , thậm chí là tù lâu năm, họ đã không cần phải vào tận buồng tạm giam để bắt buộc Uy ký giấy nhận tội hoặc làm một thủ tục “khoan hồng” nào đó. Chẳng phải vào năm 2012, hai nhạc sĩ Việt Khang và Phạm Vũ Anh Bình, chỉ với một ca khúc chống Trung Quốc, chẳng cần “thủ tục” gì mà vẫn bị xử án đến 4 năm và 6 năm tù giam đó sao?

Chỉ có điều, bây giờ là năm 2013 chứ không còn là năm ngoái hay những năm “gian khổ” trước đây nữa. Năm nay lại le lói dấu chỉ phớt hồng bởi sự hồi sinh mối quan hệ giữa hai cựu thù Việt - Mỹ, cùng hàng loạt ấp ủ của nhà nước Việt Nam về đối tác chiến lược toàn diện với những quốc gia không còn man rợ về dân chủ, nhà nước pháp quyền và xã hội dân sự; về một cái ghế trong Hội đồng nhân quyền của Liên hiệp quốc, nhưng còn đang bị “chống đối” bởi nhiều “thế lực thù địch”; và cả về lối thoát cho nền kinh tế - chính trị có thể nảy ra từ điều được giới chuyên gia quốc doanh cho là “cơ hội chưa từng có từ Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương”, cho dù hiệp định này vẫn còn lâu mới được giải tỏa bởi vô số “rào cản kỹ thuật” về xuất xứ hàng hóa, kiểm dịch, nhãn mác, nghiệp đoàn lao động, nhân quyền…

Trong hoàn cảnh chính trị Việt Nam giờ đây, động cơ đối ngoại luôn hữu cơ với hành xử đối nội. Không phải ngẫu nhiên mà từ tháng 7/2013 - thời điểm diễn trình cử chỉ chủ tịch nước Việt Nam trao bản sao lá thư năm 1946 của ông Hồ Chí Minh cho tổng thống đương nhiệm Hoa Kỳ - cho tới nay đã không xảy thêm một vụ bắt bớ nào nữa.

Không khí “bắt giữ” thật ra chỉ xảy ra đối với một số blogger và ủng hộ viên mà chính quyền coi là “quá khích”, như nhóm 258. Và thật ra hành động trấn áp cũng chỉ chủ yếu nhằm tác động về tâm lý, cô lập cá nhân và biểu hiện ở mức độ câu lưu trong 1-2 ngày.

Trong những trường hợp chẳng đặng đừng, lực lượng “vô sản lưu manh” xuất hiện. “Vô sản lưu manh” cũng là cụm từ chuyên biệt mà Các Mác đặc tả về những kẻ có khuynh hướng biến cách mạng thành một mớ hổ lốn.

Quang cảnh vừa hoạt náo vừa sẵn lòng thượng cẳng tay, hạ cẳng chân của một lực lượng công an và dân phòng Long An, đông gấp vài chục lần số người biểu tình đòi trả tự do cho Đinh Nhật Uy mới đây, cho thấy không phải những người “bảo vệ pháp luật” không muốn tống giam vĩnh viễn loại “ngoan cố” như Uy, mà chẳng qua “điều kiện khách quan” không cho phép họ xuống tay bất chấp.

Quanh cảnh trong tòa lại khác hẳn ngoài tòa. Vào lần này, tín hiệu “cởi mở” đã được lặp lại và đang dần trở thành phản xạ có điều kiện.

Phản ứng hóa học chưa kết tủa này có thể khiến tâm trạng các cơ quan an ninh từ trung ương xuống địa phương trở nên khó tả, khó nghĩ và càng khó quyết định về chuyện cho “nhập kho” ai đó.

Trong xu hướng chưa “minh bạch” về đối ngoại và kể cả cốt kịch cần “theo ai”, cách thức khôn ngoan nhất vẫn là im lặng và chờ đợi.

Tất cả vẫn đang “treo”

Vì sao Uyên và Uy được thả, trong khi Lê Quốc Quân vẫn bị cầm tù?

Trong một góc nhìn tế nhị, cả Phương Uyên lẫn Đinh Nhật Uy đều chỉ là những nhân vật mang tính biểu tượng chứ chưa đặc trưng cho vai trò thủ lĩnh, cầm chịch trong các cuộc phản kháng đối với chính quyền. Nói cách khác, cho dù không phải nhận án treo và cũng không bị ràng buộc bởi bất kỳ “thời gian thử thách” nào, các bạn trẻ này cũng chưa thể xúc tiến một hành động nào “nguy hiểm” đối với chính thể.

Một câu hỏi khác cũng nảy nòi: vì sao mức án đối với những nhân tố mang dấu ấn chính trị như Phương Uyên và Đinh Nhật Uy chỉ là treo, còn án tù giam lại dành cho hành vi bị quy kết là “trốn thuế” đối với Lê Quốc Quân - người đã từng tự nguyện ứng cử đại biểu quốc hội và có tương lai trở thành một chính khách chuyên nghiệp?

Và câu trả lời có thể không cần quá tế nhị: trên con đường “giao lưu nhân quyền” với quốc tế, có lẽ nhà nước Việt Nam đang dần hé cánh cửa nhà giam. Nhưng chỉ là hé chứ chưa phải mở, khác hẳn hành động dũng khí thả vài trăm tù chính trị từ năm 2011 đến nay của Tổng thống Thein Sein ở Miến Điện.

Chủ thuyết “hé mở uyển chuyển” như thế, về mặt logic, hẳn nhiên sẽ được bắt đầu với những “đối tượng” không quá nguy hiểm như Phương Uyên và Đinh Nhật Uy. Ngược lại, Lê Quốc Quân lại có vẻ xứng đáng với vai trò “con hổ dân chủ” đến mức không một ai đủ can đảm để ký lệnh thả nhân vật này, cho dù Quân mới là tiêu điểm mà cộng đồng nhân quyền quốc tế chú tâm và không ngớt kêu gọi trả tự do.

Nhưng dù gì và hiểu theo cách nào đó, “hé” cũng là “mở”, cho dù động tác giằng kéo như thế lại như hình bóng với não trạng trì độn và thiếu bản lĩnh của “một bộ phận không nhỏ” trong giới chính khách đương đại Việt Nam.

Trong lộ trình mở hé như vậy, tất cả vẫn còn “treo”. Treo từ nhà giam đến viễn cảnh đối tác chiến lược toàn diện với Mỹ, Hội đồng nhân quyền Liên hiệp quốc, TPP và cả vài gương mặt chính khách đang muốn “tự chuyển hóa”.

Nhưng dù sao, một chút mở mang “dân trí chính trị” như với trường hợp Đinh Nhật Uy cũng khiến cho giới blogger bất đồng chính kiến có thêm hy vọng về tương lai không đến nỗi quá tăm tối đối với hai người bị bắt cùng đợt với Uy vào giữa năm nay - Phạm Viết Đào và Trương Duy Nhất.

Có hy vọng những người còn trong trại tạm giam sẽ không bị kết án.

Thảng hoặc, họ còn được ung dung trở về nhà vào một buổi tối trời trong không bao lâu nữa, sau khi đã “hoàn thành trách nhiệm đối với gia đình và xã hội” - như kết luận của Đinh Nhật Uy tại tòa Long An mới đây.

Phạm Chí Dũng, Việt Nam 30-10-2013

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/thoisu-103013-pcd-10302013112112.html

 

"Ăn" cả xương người chết

Xã hội Việt Nam thời kỳ quá độ tiến lên XHCN: ngoại cảm biến thành vô cảm. Thật sự có bao nhiêu bộ xương động vật biến thành "xương liệt sĩ"? Liệu còn có ai đứng sau lưng những vụ "ăn xương" này?

Một ‘nhà ngoại cảm’ Việt Nam bị bắt vì tội lừa đảo

Những hoạt động tìm kiếm, quy tập mộ liệt sĩ của ông Thúy nhận được sự tài trợ của Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam, một ngân hàng quốc doanh

 

VOA - 30.10.2013

Truyền thông Việt Nam đưa tin một người đàn ông tự xưng là ‘nhà ngoại cảm’ đã bị bắt vì tội lừa đảo giả mạo hài cốt liệt sĩ và nhận tiền thù lao hơn bảy tỉ đồng Việt Nam (khoảng 350.000 đô la).

Báo Thanh Niên cho hay vụ việc bị đưa ra ánh sáng sau khi một nhóm pháp y quân đội phân tích chín bộ hài cốt mà ông Thúy nói là của liệt sĩ. Kết quả giám định cho thấy những hài cốt này hóa ra là xương động vật.

Ðược biết những hoạt động tìm kiếm, quy tập mộ liệt sĩ của ông Thúy nhận được sự tài trợ của Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam, một ngân hàng quốc doanh. Sau mỗi vụ tìm hài cốt liệt sĩ, ông Thúy được ngân hàng chuyển ngân 75 triệu đồng một hài cốt.

Trả lời phỏng vấn của trang tin vnexpress, một lãnh đạo của ngân hàng này nói sự tài trợ này là việc làm “phát tâm” và không vụ lợi.

Ông nói ngân hàng tin tưởng kết quả tìm kiếm của ông Thúy vì “không có nghiệp vụ để xác định là xương người hay xương động vật.”

Công an tỉnh Quảng Trị hôm 18/10 đã quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can.

Cũng theo truyền thông trong nước, ông Thúy trước đây từng bị bắt giam về tội lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Nguồn: Associated Press/ThanhNien/vnexpress

 

 

 

Mỹ bác bỏ các cáo buộc của Châu Âu về vụ nghe lén điện thoại

Tướng Keith Alexander (T), Giám đốc Cơ quan an ninh quốc gia (NSA) điều trần trước Ủy ban Tình báo Hạ Viện Mỹ, Washington, 29/10/2013

REUTERS/Jason Reed

Thanh Phương RFI

Hôm qua, 29/10/2013, lãnh đạo Cơ quan an ninh quốc gia Hoa Kỳ đã bác bỏ những cáo buộc gần đây về việc các cơ quan tình báo Mỹ nghe lén điện thoại ở Châu Âu, và khẳng định là chính những cơ quan tình báo Châu Âu đã cung cấp những dữ liệu đó.

Giám đốc Cơ quan an ninh quốc gia Hoa Kỳ NSA, tướng Keith Alexander, đã tuyên bố như trên trong một cuộc điều trần trước Ủy ban Tình báo Hạ Viện Mỹ hôm qua. Tướng Alexander khẳng định, những tiết lộ của các nhật báo Pháp Le Monde, Tây Ban Nha El Muldo, Ý L’Expresso về các vụ cơ quan NSA nghe lén điện thoại các công dân Châu Âu là « hoàn toàn sai lạc ».

Giám đốc NSA còn nói là Mỹ không hề thu thập các thông tin về các công dân Châu Âu, mà chính các cơ quan tình báo Châu Âu đã cung cấp cho NSA những dữ liệu đó.

Hai tờ Le Monde và El Mundo trong những ngày qua, dựa trên các tài liệu do cựu nhân viên tư vấn của NSA Edward Snowden cung cấp, khẳng định rằng, chỉ trong vòng một tháng, tình báo Mỹ đã ghi lén 70 triệu liên lạc điện thoại ở Pháp và 60 triệu ở Tây Ban Nha. Còn tờ L’Expresso thì khẳng định, công dân Ý cũng đã bị các cơ quan tình báo Mỹ và Anh nghe lén.

Cũng trong buổi điều trần hôm qua, Giám đốc tình báo quốc gia James Clapper, đặc trách giám sát 16 cơ quan tình báo Mỹ, trong đó có NSA, cũng đã lên án điều mà ông gọi là « những tiết lộ gây phương hại » cho hoạt động của các cơ quan này.

Sau những tiết lộ gây chấn động về vụ điện thoại của Thủ tướng Đức Angela Merkel bị nghe lén, Nhà Trắng thông báo sẽ xét lại các hoạt động do thám các lãnh đạo ngoại quốc, nhưng không nói rõ là sẽ sửa đổi như thế nào.

Thứ Hai vừa qua, một phái đoàn nghị sĩ Châu Âu đã đến Hoa Kỳ để yêu cầu giải thích về việc tình báo Mỹ do thám Châu Âu. Thế nhưng, chính họ cũng nhìn nhận là không biết những dữ liệu điện thoại đó có phải là đến từ các cơ quan tình báo Châu Âu hay không.

tags: An ninh - Châu Âu - Cơ quan Tình báo Mỹ NSA - Gián điệp - Hoa Kỳ - Mỹ - Quốc tế

 

 

 

Đại sứ quán Úc do thám ‘khắp châu Á’?

Thứ tư, 30 tháng 10, 2013

 

Biểu tình phản đối chương trình nghe lén của NSA ở Washington hôm 26/10

Các đại sứ quán Úc đã được dùng để nghe lén điện thoại và lọc dữ liệu tại khắp châu Á như một phần của hệ thống do thám của Hoa Kỳ, theo tờ Bấm Sydney Morning Herald.

Tờ này dẫn nguồn của một quan chức tình báo Úc và Edward Snowden cho hay Cơ quan Tình báo Chính phủ Úc (Defence Signals Directorate) thực hiện việc do thám tại các đại sứ quán mà hầu hết giới ngoại giao Úc không hề biết.

Fairfax Media, công ty truyền thông lớn tại Úc, nói rằng việc thu thập thông tin tình báo diễn tại các đại sứ quán Úc ở Jakarta, Bangkok, Hà Nội, Bắc Kinh, Dili (Đông Timor), và Cao ủy của Úc tại Kuala Lumpur và Port Moresby...

Trong khi đó Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc từ chối bình luận về vụ việc được tiết lộ này.

Một người phát ngôn bộ này nói “Bấy lâu nay chính phủ Úc không bình luận về các chủ đề tình báo”.

Còn ông Des Ball, một chuyên gia tình báo nói rằng Cơ quan Tình báo Chính phủ Úc đã hợp tác với Hoa Kỳ từ lâu để theo dõi khu vực châu Á Thái Bình Dương.

"Biết láng giềng của mình thực sự nghĩ gì là quan trọng cho tất cả các kiểu đàm phán ngoại giao và mậu dịch," Giáo sư Ball nói với Fairfax Media.

Tài liệu mật của NSA bị ông Snowden tiết lộ và được đăng trên tạp chí Der Spiegel của Đức cho thấy một chương trình do thám tại các đại sứ quán và lãnh sự quán của Hoa Kỳ cũng như các cơ quan ngoại giao của nhóm “Năm cặp mắt” đối tác tình báo trong đó có Australia, Anh Quốc và Canada.

Được gọi dưới mật mã STATEROOM, chương trình này gồm hoạt động nghe lén điện thoại và đọc dữ liệu lưu chuyển bằng internet.

Tài liệu này nói rõ rằng Cơ quan Tình báo Chính phủ Úc thực hiện hoạt động do thám tại cá cơ sở ngoại giao của Úc.

“Hoạt động này là bí mật, và sứ mệnh thực sự của các hoạt động này không được đa phần nhân viên ngoại giao làm việc tại các cơ sở đó biết”, tài liệu này cho hay.

Trong khi đó một phái đoàn quan chức tình báo của Đức đang ở Washington để hội đàm với Tòa Bạch Ốc về tin tức liên quan tới việc điện thoại di động của Thủ tướng Đức Angela Merkel bị nghe lén.

Còn James Clapper, giám đốc Tình báo Quốc gia Hoa Kỳ vào tuần này phát biểu trước các nghị sỹ theo dõi để biết ý định của các nhà lãnh đạo nước ngoài là ‘chủ trương hàng đầu’ của chính sách tình báo Mỹ.

http://www.bbc.co.uk/vietnamese/world/2013/10/131030_su_quan_uc_do_tham_chau_a.shtml

 

 

 

Tuyên chiến với dân tộc

Lễ khai mạc Kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa 13 tại Hà Nội, ngày 21/10/2013.

 

Tin liên hệ

• Kẻ nhốt người hóa ra cũng bị nhốt
• Tướng Giáp không đi Mỹ, vì sao?
• Món nợ khó trả của một Tổng tư lệnh
• Niềm cay đắng nuốt vào lòng
• Tướng Võ Nguyên Giáp, như tôi từng biết
• Hợp thời, hợp thế, hợp lòng dân

 

VOA - Bùi Tín

28.10.2013

Quốc hội Việt Nam đang họp một phiên họp được coi là dài nhất - 33 ngày - và quan trọng bậc nhất, vì sẽ thông qua bản Hiến pháp mới và Luật đất đai (sửa đổi), hàng chục năm mới có một lần.

Xem ra Bộ Chính trị Trung ương đảng CS và Ban Thường vụ Quốc hội quyết tâm thúc ép gần 500 đại biểu Quốc hội thông qua với tỷ lệ cao các văn kiện cơ bản trên đây, sau khi Ban Chấp hành Trung ương đảng (Khóa XI) vừa họp lần thứ 8 đã thông qua một cách khá là trôi chảy, dễ dàng. Họ vẫn quen một lỗi nghĩ đơn giản, coi ý đảng là ý trời. Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng công khai nói rõ Hiến pháp mới được dự thảo là văn kiện bám chặt theo cương lĩnh của đảng CS đã được Đại hội đảng XI vạch rõ thêm. Có nghĩa là đảng đứng trên nhân dân, quyền lực đất nước này trước hết nằm trong tay đảng CS. Điều đó cũng có nghĩa là Tổng bí thư ra lệnh cho tuyệt đại đa số đảng viên CS trong gần 500 đại biểu Quốc hội - chiếm hơn 90 % đại biểu - phải bỏ phiếu thông qua các văn kiện sẽ được đưa ra, theo đúng kỷ luật của đảng, không được thắc mắc, trì hoãn, đặt lại vấn đề gì nữa hết.

Nếp nghĩ của Bộ Chính trị rất dễ hiểu. Vì xưa nay Quốc hội đã có bao giờ dám bác bỏ những văn kiện cơ bản do đảng đưa ra. Cái điều khoản trong Hiến pháp coi Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất chỉ là một vòng trang sức hào nhoáng tròng vào cổ các đại biểu. Chuyện Quốc hội từng trì hoãn chủ trương làm xe lửa cao tốc đã được dự định chỉ là một chi tiết nhỏ, một trục trặc tạm thời.

Trong Bộ Chính trị, trong Ban Chấp hành Trung ương, có ai lo ngại rằng việc thông qua Hiến pháp mới và Luật đất đai (sửa đổi) kỳ này sẽ gặp trở ngại, khó khăn, hay vấp váp không? Không, họ đầy tự tin. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng còn nói rõ là 2 văn kiện này đã được Ban Thường trực Quốc hội hoàn thiện sau khi đã tiếp nhận hơn 20 triệu ý kiến đóng góp của công dân cả nước, do đó không thể thảo luận kéo dài thêm nữa.

Tôi vừa đọc lại toàn «Bản dự thảo Hiến pháp cuối cùng đã được hoàn thiện» được phổ biến trong Quốc hội, tôi không khỏi giật mình, kinh hãi về thái độ tự tin thái quá của Bộ Chính trị, về thái độ khinh thường dân chúng, khinh miệt trí thức của nhóm lãnh đạo cao nhất của đảng CS, về thái độ mù quáng đến liều lĩnh của họ. Tôi băn khoăn tự hỏi, họ mê hay tỉnh? Họ khôn hay dại?

Mù quáng, liều lĩnh, Bộ Chính trị và Ban Thường trực Quốc hội vẫn cho ghi nhiều lần «chủ nghĩa Mác – Lênin » vào Hiến pháp mới, vẫn giữ «điều 4» về vai trò lãnh đạo toàn trị của đảng Cộng sản, vẫn «quá độ xây dựng chủ nghĩa xã hội», vẫn «lấy kinh tế quốc doanh làm chủ đạo cho nền kinh tế», và vẫn coi «đất đai và mọi tài nguyên là thuộc sở hữu toàn dân do nhà nước thống nhất quản lý». Đây chính là 5 điều phi lý, mơ hồ, sai lầm tệ hại nhất, rõ ràng nhất, 5 xiềng xích giam hãm xã hội ta trong thân phận nô lệ, 5 cản trở đất nước ta phát triển và hôi nhập với thế giới văn minh.

Đó chính là thông điệp cô đọng của 14.785 công dân, đa số là trí thức có trí tuệ và tâm huyết, tinh hoa của dân tộc, công khai, minh bạch bác bỏ cả 5 điều phi lý trên đây với lập luận chặt chẽ, đầy tính thuyết phục, liên quan trực tiếp đến bản dự thảo Hiến pháp mới và Luật đất đai (sửa đổi) trong bản kiến nghị công khai được giao tận tay ban biên tập Dự thảo.

Ban Tuyên huấn Trung ương đã huy động hàng mấy chục tuyên truyền viên nói theo công thức giáo điều, nói lấy được, nhưng không có một ai bác bỏ được lập luận của tập thể trí thức trên đây, chỉ phơi bầy sự nghèo nàn về lý lẽ, sự xa rời thực tế và căn bệnh tối tăm về kiến thức khi họ bị lòng tham và quyền lực khống chế.

Dứt khoát việc thông qua dự thảo Hiến pháp mới và Luật đất đai (sửa đổi) sẽ không thuận buồm xuôi gió, trái lại nó sẽ vấp phải sự phủ định mạnh mẽ của toàn xã hội do một tập thể trí thức tự tin, gan góc dẫn đầu một cách không thể khoan nhượng nữa. Bởi vì Bộ Chính trị và Ban Thường trực Quốc hội đã hoàn toàn đuối lý về cả 5 vấn đề then chốt trên đây, đã quá chủ quan, tin theo nền nếp cũ, đã dám khiêu khích lương tri dân tộc, dám thách đố sự thật và lẽ phải, dám ngang nhiên nhắm mắt trước yêu cầu cấp bách của toàn dân là phải đổi mới hệ thống chính trị theo hướng từ bỏ độc đoán, chuyên quyền, xây dựng hệ thống dân chủ pháp trị đang thiếu vắng một cách tệ hại và nguy hiểm.

Trên thực tế, Bộ Chính trị và Ban Thường trực Quốc hội đã tuyên chiến với cả khối trí thức dân tộc đã thức tỉnh tự lãnh trách nhiệm lịch sử trước toàn dân, thúc đẩy đà chuyển biến đi lên của đất nước, nhằm hòa nhập với thế giới dân chủ văn minh. Điều họ không muốn nhận ra là khối trí thức - dân chủ rất trẻ về tư duy chính trị hiện không còn là đàn cừu để họ chăn dắt, dạy dỗ, dẫn đường nữa. Thế lực này luôn được bổ sung lực lượng trẻ khỏe về kiến thức, dồi dào về sáng kiến, gan góc khi dấn thân, xiết chặt hàng ngũ chiến hữu trong đấu tranh, có một dự án chính trị rất rõ ràng là: giữ trọn vẹn nền độc lập, chống bành trướng, thực hiện đầy đủ các quyền tự do của công dân, xây dựng xã hội dân sự năng động, trên nền tảng pháp luật công minh cho mọi người, từ bỏ dứt khoát, không thương tiếc chủ nghĩa Mác – Lênin cổ lỗ, chế độ CS không tưởn, chủ nghĩa xã hội mờ ảo, việc nuông chiều sở hữu quốc doanh hư hỏng.

Sự liên kết, liên minh giữa trí thức với nông dân và quần chúng các tôn giáo luôn đề cao thiện tâm chống cái ác bất kỳ từ đâu, sẽ làm cho cuộc đấu tranh thêm quyết liệt và sâu rộng.

Thêm nữa việc các học giả, trí thức, giáo sư, tiến sĩ, sinh viên ưu tú có mặt trong số 14.785 ngôi sao trí tuệ và tâm huyết dân tộc có thừa kiến thức khoa học, lập luận lô-gích biện chứng để đánh đổ và chôn vùi 5 cột trụ lý sự cùn thô vụng của giới cầm quyền hiện tại. Chênh lệch giữa 2 bên khác biệt hẳn nhau như ánh sáng và bóng tối, như ngày và đêm, như khoa học và tà giáo, như sự ngay thật với dối trá, như lòng yêu nước với dã tâm bán nước, như lòng xót xa thương dân với cú đạp giầy vào mặt dân vậy.

Nếu tổ chức tranh cãi công khai trước truyền hình trong nước, một em sinh viên trẻ như Huỳnh Thục Vy, Đỗ Thị Minh Hạnh hay Nguyễn Phương Uyên ở phía bên này có thể dễ dàng dồn Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng và cả Trưởng ban Tuyên huấn Trung ương Đinh Thế Huynh ở phía cường quyền vào tình thế ấp úng, lúng túng, ngậm hột thị cho mà xem.

Thế lực cai trị đất nước ta đã phơi bày hết dã tâm của họ. Họ đã khinh miệt bác bỏ hết mọi ý kiến tâm huyết đầy trách nhiệm của của nhân dân, coi cả 14.785 công dân yêu nước chỉ bằng con số không, họ vẫn định ép gần trăm triệu dân ta phải nuốt 5 món ăn siu thối chết người đã bị đông đảo loài người loại bỏ dứt khóat.

Tuy nhiên, thời kỳ tan rã của phong trào Cộng sản thực tiễn, giai đoạn mạt vận của học thuyết Mác - Lênin từng cổ súy bạo lực, chiến tranh, máu đổ đầu rơi, và tình trạng suy thoái toàn diện của đảng CS Việt Nam không có cách gì cứu vãn nổi.

* Blog của Nhà báo Bùi Tín là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.

 

Blog / Bùi Tín

 

 

 

Yêu cầu “thay đổi” không chỉ là đòi hỏi từ thực tiễn cuộc sống mà còn là mệnh lệnh của dân tộc!

Trần Ngọc Thạch

Thông Tin Đức Quốc - 31.10.2013

 

Hiện trạng kinh tế-xã hội Việt Nam

Nhận định từ bên trong:

Hiện trạng kinh tế Việt Nam đã được đưa ra mổ xẻ tại một cuộc hội thảo khoa học với tên gọi ‘Nhìn lại nửa chặng đường phát triển kinh tế xã hội 5 năm 2011 - 2015 và những điều chỉnh chiến lược’ hôm 23/9. Trong khi một số chuyên gia và quan chức Chính phủ cho rằng kinh tế Việt Nam bị ảnh hưởng chính từ cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, thì ông Khoan lại không đồng tình với ý kiến đó. Cựu Phó Thủ tướng được trích lời nói rằng ông không tin khủng hoảng kinh tế là nguyên nhân chủ yếu vì ‘nhiều quốc gia cũng bị ảnh hưởng nhưng đâu đến nỗi như Việt Nam’. Ông Khoan cho rằng ‘sai lầm chủ quan dẫn tới bất ổn vĩ mô mới là nguyên nhân chính’. Tiến sỹ Trần Đình Thiên tán đồng quan điểm này^[1].

Đánh giá từ bên ngoài (Nhóm tác giả thuộc Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright):

Luận điểm chính xuyên suốt báo cáo này có thể diễn đạt ngắn gọn như sau: thể chế yếu kém chính là nguyên nhân sâu xa đã dẫn tới những bất ổn của nền kinh tế và nguy cơ suy thoái kinh tế hiện nay. Các nguy cơ về kinh tế, chính trị và xã hội ngày nay đều có thể lý giải được bởi những cuộc cải cách thể chế bị trì hoãn hoặc chưa được tiến hành triệt để trong quá khứ.”^[2]

Theo tôi, những ý kiến xác đáng nêu trên đã vẽ ra bức tranh toàn cảnh không thể xám hơn của thực trạng kinh tế-xã hội Việt Nam những năm qua và sẽ còn u ám hơn trong những năm tới, nếu không có những bước thay đổi đột phá.

‘Thay đổi’ như thế nào?

Theo tôi, bản dự thảo báo cáo của nhóm Fulbright đã đi sâu vào phân tích các khía cạnh chuyên môn về tài chính - tiền tệ và quản trị hành chính công với những đề xuất tháo gỡ các nút thắt một cách cụ thể, xác đáng và đầy tâm huyết.

Với hiện trạng kinh tế Việt Nam, tôi nhìn nhận vấn đề một cách trực diện và đơn giản hơn. Trong cuốn BCG bàn về chiến lược ^[3], tác giả bài viết ‘Một nửa lãng quên,’ Luc de Brabandere có kể một câu chuyện:

Ở quê, tôi có một chú chó rất thích được nhảy qua hàng rào trong vườn để trốn sang vườn nhà hàng xóm. Thế là một ngày kia tôi quyết định dỡ bỏ hàng rào kẽm gai xấu xí, vì nó đã không còn làm nhiệm vụ của mình. Thử tưởng tượng tôi ngạc nhiên đến mức nào khi hôm sau tôi thấy chú chó của mình vẫn tiếp tục nhảy đúng chỗ thường lệ trên hàng rào cũ, và vẫn mang bộ mặt hài lòng rất láu.

Nhưng trước khi bạn cười nó, hãy bỏ chút thời gian suy nghĩ. Có thể chính nó đang cười chúng ta – những người không thể thoát ra chiếc hộp mà chúng ta đã dựng nên cho mình, cứ ngồi ru rú bên cái hàng rào đã bị dỡ bỏ từ lâu, và tự bó hẹp mình trong những bức tường tưởng tượng (tr. 479).

Qua câu chuyện trên tác giả ám chỉ cái cách chúng ta nhìn nhận vấn đề mới là quan trọng. Khi vượt khỏi những rào cản vô hình hạn hẹp, tầm nhìn mới bao quát và sự đánh giá sẽ khách quan hơn. Ví von một cách hình tượng, tôi hình dung thực trạng nền kinh tế Việt Nam giống như hình ảnh một chàng thanh niên đang trong độ tuổi sung sức nhưng buộc phải mặc quá lâu chiếc áo của thời niên thiếu. Chiếc áo (thể chế XHCN) đã quá cũ kỹ và chật chội này khiến cho tư duy bị ‘đóng khung’, trói buộc sự vận động nhịp nhàng của cơ thể (nền kinh tế), khiến cho trái tim (ngân hàng trung ương) bị loạn nhịp và hệ tuần hoàn (hệ thống tín dụng ngân hàng) lưu thông bị ứ đọng, phân phối bị lệch pha; từ đó dẫn đến cơ thể phát triển không đồng bộ, suy kiệt về thể lực. Như vậy, cách giải quyết rốt ráo và giản đơn nhất mà ai cũng biết là chỉ cần thay cái áo mới có độ co giãn phù hợp với cơ thể đang phát triển, mọi việc sẽ trở về trạng thái phối hợp nhịp nhàng, theo qui luật tự nhiên, khi tư duy được giải phóng.

Tất nhiên, sự đời không hề đơn giản như ta hình dung. Thay đổi tư duy một người đã khó, thay đổi một thể chế gắn liền với ý thức hệ bị giam hãm bởi những thành công trong quá khứ, đã tồn tại gần bẩy thập kỷ qua thì quả là điều cực kỳ khó khăn. 68 năm có thể là khoảng thời gian còn ngắn để thay đổi một hệ tư tưởng, nhưng chỉ có vài ngày trước và sau đám tang của một vị Tướng huyền thoại của dân tộc – qua những tình cảm quí mến của nhân dân cả nước dành cho ông, cộng với một vài câu chuyện lịch sử liên quan đến cuộc đời đầy thăng trầm của vị Tướng tài ba này hé mở, giới lãnh đạo cao cấp chắc đã cảm nhận được thời điểm lịch sử cần phải thay đổi, không phải vì những toan tính riêng tư mà đó là vì vận mệnh dân tộc!

Mỗi một dân tộc đều có những ánh hào quang trong quá khứ đủ lớn để tự hào và có cả những sai lầm nghiêm trọng mang đầy toan tính cá nhân, nhóm lợi ích của một vài lãnh đạo cấp cao, đủ để kéo lùi sự phát triển của cả một dân tộc qua vài thập kỷ. Như một lẽ thường tình, chúng ta mặc nhiên phải chấp nhận. Đó là những ‘chi phí lịch sử’ mà dân tộc nào, ít nhiều cũng đã phải trả giá. Nhưng khi áp lực tích lũy đủ lớn, từ nội tại chủ quan bên trong và cả điều kiện khách quan từ bên ngoài, nhu cầu cần phải thay đổi đã hiện ra quá rõ ràng đến mức toàn thể nhân dân và tổ chức đều nhận thấy, sẽ là ‘có tội lớn’ (với đất nước, với những người đã hy sinh xương máu vì độc lập dân tộc) nếu những ‘sai lầm cá nhân’ trên lại lặp lại.

Qua sự kiện trên, tôi tin rằng nhân dân Việt Nam đã có thừa sức mạnh đoàn kết để tự thay đổi hoàn cảnh thực tại, nếu như các cấp lãnh đạo và những vị đại biểu của nhân dân không đủ dũng khí thừa nhận nó. Vì đây là mệnh lệnh của dân tộc, vì tương lai của đất nước – cũng là tương lai của các thế hệ con cháu chúng ta.

Vấn đề còn lại quan trọng không kém là, trong tương lai gần, đất nước Việt Nam phải thay đổi như thế nào để có thể sánh vai với các quốc gia tiên tiến trong khu vực. Tôi cho rằng cần phải thay đổi một cách toàn diện, triệt để những vấn đề cốt lõi sau:

Triển khai mục đích

* Hiến pháp & thể chế

Trong cơ chế thị trường, mục tiêu thỏa mãn nhu cầu khách hàng là cái đích ngắm mà hầu hết các công ty, tập đoàn đều phải hướng tới nhằm đạt kết quả cao về tăng trưởng và lợi nhuận. Ở tầm vĩ mô, với xu thế toàn cầu hóa ngày một lan rộng khắp các châu lục, hầu hết các quốc gia tiên tiến đều xem trọng dân chủ hóa là con đường phát triển bền vững mà họ cần phải thiết lập. Trong xu thế đó, Việt Nam đang từng bước hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới, tôi cho rằng mô hình dân chủ nghị viện là phù hợp nhất với bối cảnh lịch sử hiện nay của đất nước.

Về cơ bản, chế độ nghị viện và chế độ tổng thống đều được xác lập trên nền tảng dân chủ lập hiến. Nhưng so về mức độ tản quyền của hệ thống nghị viện đang được đa số các quốc gia áp dụng, hệ thống tổng thống dễ tạo điều kiện dẫn đến sự chuyên quyền, độc tài vì tất cả quyền hành pháp tập trung trong tay của một cá nhân. Trong số các quốc gia theo chế độ tổng thống, chỉ có Hoa kỳ là nước áp dụng tương đối thành công vì thiết lập được nguyên tắc tam quyền phân lập triệt để, cộng với một hệ thống tư pháp độc lập, mang tính chuyên trách cao và một nền dân chủ cơ sở lâu đời.

Xét về tương quan lực lượng giữa các đảng phái/ tổ chức chính trị hiện thời, với lợi thế về hệ thống bộ máy, tổ chức, con người sẵn có từ cấp cơ sở tới trung ương của đảng cầm quyền, một kịch bản mang tính dung hòa có lợi nhất cho đại cục là: thông qua hệ thống bầu cử tự do, đảng đương quyền thu được tỉ lệ số phiếu bầu quá bán (chiếm đa số tuyệt đối) hoặc cao hơn (chiếm đa số tương đối) để tiếp tục nắm quyền lãnh đạo chi phối, số phiếu còn lại thuộc về các đảng đối lập (lý tưởng là hai, với tỉ lệ phiếu trúng cử của đảng đối lập thứ ba tối thiểu không ít hơn 15%). Một khi nhân dân được trao quyền làm chủ trực tiếp thông qua bỏ phiếu, chế độ này với vai trò lập pháp có tầm ảnh hưởng quan trọng của quốc hội, sẽ buộc các đảng liên minh cầm quyền từng bước tinh gọn bộ máy, sàng lọc nhân sự và chấp pháp theo hướng hiệu quả, mang lại lợi ích tốt nhất có thể cho nhân dân, trong nhiệm kỳ đương quyền của mình.

Về bản dự thảo Hiến pháp 1992 đang được quốc hội thảo luận và sắp được thông qua (bước cuối cùng là trưng cầu dân ý?), với cá nhân tôi, cho đến thời điểm này, Hiến pháp 1946 được xem là bản hiến pháp dân chủ, mang tính phân quyền cao, lời văn cô động, súc tích, ngắn gọn và dễ hiểu nhất với quảng đại quần chúng. Tất nhiên, sẽ giữ lại những nội dung cơ bản của nó và sửa đổi, bổ sung thêm một số điều cho phù hợp với chế độ nghị viện. Để đảm bảo cơ chế kiểm soát chéo giữa các nhánh quyền lực, cần thiết phải bổ sung một số điều khoản quan trọng liên quan đến Hội đồng bảo hiến, một tổ chức độc lập trực thuộc nhánh tư pháp, nhằm kiểm tra tính hợp hiến của các đạo luật (trước và sau khi có hiệu lực) do quốc hội ban hành.

* Thiết kế tổ chức kết hợp tập quyền và phân quyền

Trong cuốn Tư duy lại tương lai của nhiều tác giả, do Rowan Gibson biên tập, có bàn về tập quyền và phân quyền trong thiết kế tổ chức:

Vấn đề có tính chiến lược cho các tổ chức ở thế kỷ 21 là làm thế nào để cân bằng các hoạt động của mình: đặt cái gì vào phần hạt nhân và cái gì cho phần không gian xung quanh (nguyên tắc ‘Bánh cam vòng’). Chẳng hạn, một tổ chức cần phải nhỏ vừa đủ về nhân lực và linh hoạt, nhưng đồng thời trong một số lĩnh vực nó cần phải đủ lớn để tạo sự bứt phá, thay đổi có lợi. Trong việc điều hành vĩ mô của chính phủ luôn phải có một trung tâm mạnh để quán xuyến mọi việc nhưng vẫn dành một không gian đáng kể cho các quyết định của địa phương.

Báo cáo dự thảo của nhóm tác giả Fulbright có đề xuất cụ thể hơn: “Xây dựng Luật chính quyền địa phương là một cơ hội rất phù hợp để thảo luận về cơ cấu địa phương và mối quan hệ giữa chính quyền địa phương với Chính quyền trung ương. Cần thảo luận để thiết lập các thiết chế quản lý kinh tế cấp vùng có đủ thẩm quyền để quản lý và điều tiết hiệu quả hơn các nguồn lực kinh tế… Ngoài ra, dưới cấp vùng, các đô thị và làng xã cần được tự quản theo nguyên tắc tự quản địa phương được quy định trong Hiến pháp với những thẩm quyền và ngân sách được phân tách rạch ròi với chính quyền trung ương.”

Trong bài tiểu luận Trung tâm lợi nhuận và phân quyền quản lý (BCG bàn về chiến lược), tác giả Henderson có nhấn mạnh: “Triết lý tiềm ẩn là quyền lực và trách nhiệm phải đi song hành, và nhất thiết phải được chia sẻ cho nhiều người. Sự cân bằng hoàn hảo giữa tập quyền và phân quyền do đó phải mang lại hiệu quả thay vì cực đoan.”

Theo tôi, nếu bộ máy quản trị nhà nước tạo cơ chế phân quyền (phân công, phân nhiệm đi kèm với phân bổ nguồn lực) rõ ràng & minh bạch thì tính chủ động, sáng tạo & trách nhiệm của cấp dưới và địa phương sẽ được nâng cao. Khi đó việc đầu tư dàn trải theo phong trào, cơ chế xin-cho sẽ bị triệt tiêu; ngược lại, sự cạnh tranh giữa các tỉnh, vùng miền sẽ kích hoạt việc khai thác tốt hơn lợi thế đặc thù của từng địa phương. Chính quyền trung ương lúc này sẽ ‘rảnh tay’ để định hướng, điều tiết và xử lý những vấn đề thuộc tầm vĩ mô.

Thiết kế bộ máy hành chính công tinh gọn là một chuyện, việc điều hành, xử lý sự cố lại là chuyện khác, nó liên quan đến động cơ, năng lực và kỹ năng của con người – cá nhân lãnh đạo. Ở cấp quốc gia, nhân dân cả nước bầu cho các đảng theo kiểu bầu đại diện theo tỉ lệ. Ở cấp địa phương, tôi đề nghị, để tăng tính tự chịu trách nhiệm và năng lực cá nhân lãnh đạo, nên trao quyền cho nhân dân địa phương bầu trực tiếp các vị trí Xã trưởng, Đô trưởng và Tỉnh trưởng theo hình thức bầu cử theo đa số tương đối (ứng cử viên chiếm đa số phiếu trong một khu vực xác định sẽ là người chiến thắng). Còn vị trí Trưởng vùng và Quận trưởng thì do các tỉnh/ thành phố và các xã chọn ra, từ những người cùng cấp đương nhiệm (hoặc đã nghỉ hưu nhưng vẫn còn đủ sức khỏe và có uy tín) đảm nhiệm luân phiên hoặc theo chu kỳ, ngắn hạn hay trung hạn.

Bởi lẽ, nhân dân chỉ muốn và chỉ có thể đặt niềm tin vào một cá nhân nào đó – đủ năng lực và đủ sức thuyết phục - chứ khó có thể đặt trọn kỳ vọng vào nguyên cả một ‘hội đồng’. (Tất nhiên, kèm theo đó là những điều khoản ràng buộc và bãi miễn trong trường hợp cần thiết). Các ứng viên này (nên) được phép vận động quyên góp tài lực (có giới hạn, và đặt trong tầm kiểm soát của cấp có thẩm quyền) trong quá trình vận động tranh cử tự do, đi kèm với ‘chương trình hành động’ để thuyết phục cử tri khu vực bầu chọn. Những cá nhân nói trên là nguồn lực dự trữ, bổ sung cho hàng ngũ lãnh đạo cấp quốc gia trong trường hợp cần thiết, nếu họ chứng tỏ được năng lực lãnh đạo, điều hành và được nhân dân tin tưởng.

* Xác định lợi thế cạnh tranh và mô hình tăng trưởng

Trong cuốn Tư duy đột phá, tác giả Shozo Hibino nhận định tình hình kinh tế thế giới một cách khái quát: “Nhìn lại lịch sử phát triển kinh tế thế giới, chúng ta thấy Anh từng dẫn đầu về kinh tế đến đầu những năm 1900 nhờ vào nguồn tài nguyên thiên nhiên và tài chính mạnh. Mỹ dẫn đầu suốt những năm 1970 nhờ có nguồn tài nguyên và kỹ năng con người. Từ những năm 1980 đến nay, Nhật dẫn đầu, phần lớn nhờ kỹ năng con người mạnh. Tuy nhiên, hiện tại và trong tương lai, ba yếu tố đầu (tài nguyên thiên nhiên, tài chính, và công nghệ) hầu như đều có sẵn cho mọi người ở khắp mọi nơi trên thế giới. Vì vậy, yếu tố riêng biệt tạo ra sự khác biệt trong tương lai chính là kỹ năng con người.”

Theo ý kiến một số chuyên gia và các nhà kinh tế có tên tuổi trong và ngoài nước, Việt Nam nên chú trọng vào hai lĩnh vực có lợi thế tương đối là công nghệ thông tin và nông nghiệp. Tôi hoàn toàn đồng ý với nhận định trên, tuy nhiên cần phải nhấn mạnh thêm là, lợi thế tiềm ẩn to lớn của Việt Nam chính là nguồn nhân lực chưa được khai thác đúng mức. Đúng như nhận xét của ông Lý Quang Diệu viết trong cuốn sách One man’s View of the world (NXB SPH Singapore, 2013) ^[4]:

Người Việt là giống người năng động và tài giỏi ở Đông Nam Á. Học sinh đến Singapore theo dạng học bổng Asean rất nghiêm tục học hành và đậu thứ hạng cao nhất. Với giống người thông minh như vậy, quả thật là đáng tiếc là họ lại thiếu tiềm năng. Hy vọng rằng sau khi hết lớp người trải qua cuộc chiến, giới trẻ sẽ kế nhiệm, họ sẽ thấy Thái Lan đã thành công ra sao và họ sẽ bị thuyết phục bởi mức độ quan trọng của thị trường tự do.

Du học sinh Việt Nam, không chỉ ở Singapore mà hầu hết tại các nước tiên tiến trên thế giới, đa phần đều nằm ở top 3-5 trong bảng xếp loại sinh viên/học sinh của các trường ở các nước sở tại, nếu không tính đến số học sinh xuất sắc ưu tú mà báo chí đã nêu trong thời gian qua. Vậy thì, chúng ta cần phải xem lại môi trường và phương pháp, hiệu quả đầu tư trong giáo dục tại Việt Nam có những khiếm khuyết cơ bản nào cần phải thay đổi để nền giáo dục nước nhà tiến tiệm cận với trình độ của thế giới.

Một khi đã xác định được lợi thế cạnh tranh trong tương lai của thế kỷ 21 chính là nguồn nhân lực chất lượng cao thì mô hình tăng trưởng của quốc gia cũng phải tập trung, ưu tiên phát triển thế mạnh này: cạnh tranh dựa trên năng lực (yếu tố con người), trong đó tư duy sáng tạo là một kỹ năng mang tính đột phá trong hầu hết các lĩnh vực, đặt biệt là công nghệ thông tin, công nghệ cao và công nghệ sinh học.

Xác định mục tiêu

* XH cạnh tranh, đa dạng hóa: động lực của phát triển

Giám đốc Viện Kinh tế thế giới ở Hamburg, Thomas Straubhaar, có viết trong cuốn Chúng ta đã giàu lên như thế nào: Cạnh tranh thúc đẩy tiến hóa: “Adam Smith, cha đẻ của học thuyết kinh tế hiện đại, coi tác động tiến hóa của cạnh tranh là một vấn đề trọng tâm. Smith nhận thấy cấu trúc ganh đua trên thị trường cạnh tranh là một sức mạnh hết sức năng động, nó như một cỗ máy khổng lồ thúc đẩy cả xã hội vươn lên… Đối với toàn xã hội thì sự để ngỏ kết quả của cạnh tranh lại chính là động lực cơ bản thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế.”

Có tác giả (lời của một tiến sĩ người Việt đang làm việc tại Nhật Bản?) đã viết: Một xã hội thiếu sự cạnh tranh, phản biện là một xã hội chết lâm sàng [chỗ này có thể tác giả lầm, nội dung ý kiến này là của GS Ngô Bảo Châu – BVN]. Để dễ hình dung, chúng ta hãy quan sát sự khác nhau giữa hai giải bóng đá (hoặc các giải tranh tài những môn thể thao khác) ở cấp quốc gia, một bên là giải phong trào và một là giải chuyên nghiệp. Hai kết quả đem lại sẽ cho ta câu trả lời xác đáng. Đó là sự khác biệt giữa cạnh tranh và thi đua. Cạnh tranh cần sự nỗ lực và mang tính cách mạng; còn thi đua cần sự hứng khởi, chỉ đem lại giá trị tương đối về mặt tinh thần. Trong một thế giới đa dạng, đầy khác biệt, và biến động khó lường ngày nay, nếu không tạo được môi trường cạnh tranh đủ mạnh trên mọi lĩnh vực, phương diện (kèm theo sự điều chỉnh linh hoạt, liên tục) thì các công ty, tổ chức hay quốc gia luôn là kẻ theo sau thị trường, luôn phải bám đuổi các nước khác. Kẻ đi sau thì ít khi có ‘lợi thế’. Chắc chắn là như vậy.

* Chính phủ ‘tinh hoa’: động cơ thúc đẩy và định hướng phát triển

Phần này thì chính phủ Singapore là một ví dụ điển hình để các nước phải học hỏi. Tôi chỉ xin trích dẫn những câu nói nổi tiếng của ông mà không cần bình luận gì thêm.

“Theo Lý Quang Diệu, ngay cả nền dân chủ tốt nhất cũng khó mà cạnh tranh với một chính phủ gồm những cá nhân tinh hoa thực sự có tài, không tham nhũng và có động lực làm việc mạnh mẽ.”^[5]

“Rất cần thiết phải bồi dưỡng một thế hệ ở trên đỉnh của xã hội, sao cho thế hệ ấy có đủ phẩm chất cần thiết để dẫn dắt và đem lại cho người dân cảm hứng và động lực để đi tới thành công. Nói tóm lại, chính là tầng lớp tinh hoa… Tất cả những người có tiềm năng phát triển rực rỡ phải được như vậy. Đó chính là mũi nhọn trong xã hội, những con người để gửi gắm tốc độ tiến bộ của chúng ta.”^[6]

Có thể đúc kết lại vấn đề “bộ máy” & “con người” bằng những câu sau trong bài viết của John S. Clarkeson (Nhạc Jazz hay nhạc giao hưởng trong cuốn The BCG on strategy): “Tổ chức chiến thắng trong tương lai sẽ tương tự một tập hợp những nhạc công jazz hơn là một dàn nhạc giao hưởng… Thực tế sẽ không còn những bản nhạc soạn sẵn nữa. Sự phân biệt giữa nhà soạn nhạc/ người chỉ huy dàn nhạc/ nhạc công biểu diễn đang mờ dần. Nhà lãnh đạo là những người chung quanh chúng ta.”

* Nền giáo dục tiên tiến: nguồn lực cho ‘chiến lược cạnh tranh dựa trên năng lực’

Chúng ta đã biết rằng lợi thế cạnh tranh trong tương lai, thế kỷ 21 – thế kỷ của nền kinh tế tri thức, chính là nguồn nhân lực - kỹ năng con người, và đây cũng là lợi thế kỳ vọng của Việt Nam, theo ý kiến cá nhân tôi.

Để có được ‘sản phẩm’ nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho ‘chiến lược cạnh tranh dựa trên năng lực’, chắc chắn nền giáo dục của chúng ta buộc phải tiếp cận (hoặc mô phỏng, tiếp thu có chắt lọc) những nội dung, phương pháp và giáo trình của các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới. (Vì một số nước trên thế giới đang triển khai thí điểm các chương trình giáo dục mở với một số giáo trình trực tuyến miễn phí, hoặc có thu phí tượng trưng, cho nên việc tiếp cận nó không phải là khó khăn. Hơn nữa, chúng ta còn có đội ngũ đông đảo các nhà khoa học, giáo sư, du học sinh hiện đang công tác, học tập trên khắp thế giới, những người sẽ là cầu nối hữu hiệu để chúng ta nhanh chóng tiếp cận).

Vấn đề quan trọng khác là, chúng ta xác định rõ mục tiêu của nó là gì, phải đổi mới, cải cách nền giáo dục với ‘độ mở’ như thế nào trước khi triển khai những bước tiếp theo. Tôi được biết Chính phủ và Bộ Giáo dục – Đào tạo đang trong quá trình thảo luận và tiếp thu những góp ý cho bản dự thảo Đề án Đổi mới Giáo dục 2013. Tôi không dám ‘múa rìu qua mắt thợ’ nên không muốn bàn sâu hơn.

Chỉ có điều, nói gì thì nói, tôi nghĩ mục đích cuối cùng của một nền giáo dục tiên tiến là phải tạo ra được những ‘sản phẩm’ – con người phát triển toàn diện. Sau khi đọc qua cuốn Trí óc, trái tim và khí phách: Tư duy lãnh đạo thế kỷ 21 của các tác giả David L. Dotlich, Peter C. Cairo, & Stephen H. Rhinesmith và liên tưởng tới bài viết trước đây của tôi lạm bàn về thực trạng nền giáo dục nước ta, tôi thấy có những điểm tương đồng về mục tiêu giáo dục. Tôi cho rằng ‘sản phẩm’ cuối cùng của một nền giáo dục, nói chung, phải đạt được tối thiểu ba mục tiêu về con người: Trí – Thể - Mỹ (Trí là phải biết cách tiếp thu và ứng dụng những kiến thức đã học; Mỹ là phải biết cảm thụ và yêu mến cái đẹp (nói chung) trong cuộc sống; và Thể là phải có một nền tảng sức khỏe tốt, tinh thần mạnh mẽ, tự do, phóng khoáng).

Tác giả cuốn sách trên viết rằng: “Để làm lãnh đạo trong môi trường kinh doanh ngày nay, bạn cần phải sử dụng trí óc, biểu lộ bằng trái tim và hành động bằng khí phách… Xuyên suốt cuốn sách này, chúng tôi đã đề cập đến các nhà lãnh đạo tổng thể (toàn diện hay chín chắn) và sự cần thiết phát triển con người toàn vẹn. Các nhà lãnh đạo chín chắn thường thể hiện trí óc, trái tim và khí phách (Head, Heart, and Guts) một cách tự nhiên” (Chương 1 & 14, trang 31 & 341).

Cả ba phẩm chất nói trên (Trí – Thể - Mỹ) nếu được rèn luyện, phát triển trong môi trường tốt sẽ đáp ứng được các tố chất của một nhà lãnh đạo toàn diện (Head – Guts – Heart) – nhà lãnh đạo chín chắn – cho thế kỷ 21.

Kết quả đem lại?

Shozo Hibino đã đúc kết 7 nguyên tắc tư duy đột phá của ông bằng ba từ: “Mục đích -> Mục tiêu -> Kết quả,” chính là “quy tắc ngón tay cái” đơn giản mà hiệu quả. Mục đích và sự triển khai mục đích mở ra cơ hội sáng tạo trong quá trình xác định vấn đề thực tế. Mục tiêu xác định hệ quy chiếu cho sự ra đời của các giải pháp sáng tạo. Kết quả cho bạn cơ chế để giữ khoảng cách gần với mục tiêu của bạn trong khi thực hiện các thay đổi. (Ch 11. Sức mạnh của sự kết hợp 7 nguyên tắc của Tư duy đột phá)

Tôi xin tóm lược bài viết của mình bằng ‘qui trình’ sau:

Cuối cùng, tôi muốn nhắn gởi tới quí vị đại biểu của nhân dân Việt Nam đang trong quá trình nghị sự những vấn đề quan trọng của đất nước, rằng: Quí vị có thể thận trọng, cân nhắc khi bàn đến những chính sách quan trọng của quốc gia, nhưng hãy biết quyết đoán khi đưa ra những biểu quyết hệ trọng có ảnh hưởng đến vận mệnh dân tộc. Bác Hồ đã từng nói ^[7]: “Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong.” Hãy cố gắng để lại những ‘di sản’ tốt đẹp nhất có thể vì tương lai tươi sáng của dân tộc Việt.

Chúng tôi tin ở quí vị!

T.N.T.

Tác giả trực tiếp gửi cho BVN

Tham khảo:

(1): Việt Nam ngày càng tụt hậu so với các nước trong khu vực?’ Nguồn VnExpress, chinhphu.vn, VOA’s interview

(2): Khơi thông những nút thắt thể chế để phục hồi tăng trưởng, Dự thảo báo cáo của nhóm tác giả thuộc Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright, Trường Quản lý Nhà nước Harvard Kennedy School.

(3): BCG (The Boston Consulting Group) là hãng tư vấn chiến lược danh tiếng bậc nhất thế giới hiện nay, được sáng lập bởi Bruce D. Henderson – một nhà tư tưởng vĩ đại và một nhà lãnh đạo truyền cảm hứng. Phần lớn các bài tiểu luận viết trong cuốn sách này là “quan điểm” được tập hợp và xuất bản bởi Boston Consulting Group cho khách hàng của họ.

(4): Theo Diễn đàn Xã hội Dân sự, http://diendanxahoidansu.wordpress.com/2013/09/25/viet-nam-bi-nhot-trong-y-thuc-he-xa-hoi-chu-nghia/

(5): Cuốn Đối thoại với Lý Quang Diệu: Cách thức xây dựng một quốc gia, của GS Tom Plate.

(6): Cuốn Lý Quang Diệu: Bộ máy quốc gia cần gì? Trích bài phỏng vấn của các tác giả Graham Allison, Robert D. Blackwill và Ali Wyne trong cuốn Lee Kuan Yew: The Grand Master’s Insights on China)

(7): Câu này nguyên không phải của Hồ Chí Minh. Có thuyết nói là nguyên của nhà thơ Thanh Tịnh, lấy từ bài thơ Dân no thì lính cũng no, 1948 của ông, có thuyết nói rằng câu này trong báo cáo của Đảng bộ tỉnh ủy tỉnh Quảng Bình gửi ra, được Hồ Chí Minh đọc và từ đó nhiều người dân và cán bộ miền Bắc cho rằng đây là câu nói của Hồ Chí Minh. (Nguồn: Wikipedia)

Nguồn: http://boxitvn.blogspot.de

http://www.ttdq.de/node/916