Thư
ngỏ gửi ông Dương Trung Quốc.
Sài
Gòn, ngày 9/2/2013 (chiều 29 Tết).
Kính
gửi: Ông Dương Trung Quốc-Tổng
thư ký Hội Khoa học Lịch sử
Việt Nam, hiện là Đại biểu Quốc hội nước CHXHCN Việt
Nam.
Địa
chỉ: 27 Hàng Đường – Hà Nội.
Tên
tôi là: Đỗ Nam Hải, sinh năm 1959 tại Hà Nội.
Nghề
nghiệp: Kỹ sư kinh tế ngân hàng.
Địa
chỉ: 441 Nguyễn Kiệm, P. 9, Q. Phú Nhuận, Sài Gòn.
Nay
gửi bức Thư ngỏ này đến ông, đề cập đến vấn đề sau:
Trong
bài báo Cuốn sách nhỏ về một người vĩ đại, đăng trên tờ Tuổi Trẻ, ngày
4/2/2013 vừa qua, ông có viết rằng: cuốn sách nhỏ Những mẩu chuyện về đời
hoạt động của Hồ Chủ tịch của tác giả Trần Dân Tiên đã là một cú hích
hướng ông vào nghề sử. Đọc xong bài báo, tôi hiểu là ông đã nghĩ (hoặc ít ra là
muốn hướng độc giả nghĩ như vậy), rằng Hồ Chủ tịch và Trần Dân Tiên là 2 người
khác nhau. Thế nhưng, có những ý kiến khác lại cho rằng: 2 ông trên thực ra chỉ
là 1 người và người đó chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh!
Một
vấn đề khác mà tôi cũng muốn đề cập là: trong tất cả các phương tiện thông tin
đại chúng cũng như các sách giáo khoa xuất bản ở Việt Nam hơn nửa thế kỷ qua
đều khẳng định rằng: Chủ tịch Hồ Chí Minh và tác giả tập thơ Nhật Ký Trong Tù
là 1 người. Thế nhưng, có những ý kiến khác lại cho rằng đó là 2 người khác hẳn
nhau: một người Việt Nam và một người Trung Hoa! Như vậy là rất khó hiểu cho
người đọc: vấn đề trước tưởng là 2 mà biến thành 1, còn vấn đề sau ngỡ là 1 lại
hóa ra 2!
Năm 2001, khi đang sinh sống
tại Australia, tôi có bài báo Viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh và năm 2008
khi đã về Việt Nam, tôi có viết bài Một vài suy nghĩ sau khi đọc lại tập thơ
Nhật Ký Trong Tù. Trong đó có đề cập đến hai vấn đề khó hiểu trên, nay xin
gửi đến ông đọc tham khảo.
Tôi không phải là nhà sử học,
hơn nữa việc đi lại để tìm hiểu cặn kẽ những vấn đề trên đối với tôi hiện gặp
rất nhiều khó khăn. Bởi lẽ, công an Việt Nam (PA 21 – Phòng trinh sát ngoại
tuyến thuộc Sở công an Tp. Hồ Chí Minh) luôn bám sát tôi như hình với bóng trong
suốt hơn 8 năm qua (từ tháng 8/2004 đến nay), kể cả trong những ngày xuân này.
Vì vậy, tôi viết bức Thư ngỏ
này gửi đến ông, một người có lợi thế nghiên cứu sử học và nhất là có quyền tự
do đi lại, gặp gỡ, tiếp xúc,… với mọi người hơn hẳn tôi hãy giúp tôi và nhiều
người khác hiểu rõ 2 vấn đề trên. Theo tôi, ông Hồ Chí Minh là một nhân vật
lịch sử và hai vấn đề khá quan trọng nêu trên cũng chỉ mới xảy ra hơn nửa thế
kỷ. Thế mà nay vẫn còn nhập nhèm giữa 1 hay 2 như vậy là rất không ổn cho ngành
khoa học lịch sử Việt Nam, mà ông là Tổng thư ký Hội. Không ổn với “một bộ phận
không nhỏ”, chứ không phải chỉ là một “đồng chí X” nào đó trong ngành của ông!
Rất mong nhận được sự quan tâm.
Nhân dịp năm mới 2013, xin
kính chúc ông và gia đình luôn được mạnh khỏe và an lành. Trân trọng kính chào!
Đỗ Nam Hải.
Phụ lục:
1) Cuốn sách nhỏ về một
người vĩ đại.
TT
- Chuyên mục “Quyển sách thay đổi cuộc đời” kỳ này giới thiệu bài viết của
nhà sử học Dương Trung Quốc.
Dương Trung
Quốc - Tôi có một lý lịch nghề nghiệp rất đơn giản:
sinh ra, lớn lên, đi học, thi học sinh giỏi môn sử phổ thông rồi tốt nghiệp
khoa sử Đại học Tổng hợp Hà Nội, về Viện Sử học công tác cho đến khi về hưu vẫn
tiếp tục hoạt động trong một hội nghề nghiệp của giới sử học và làm một tờ báo
của Hội Sử. Có hơn một thập kỷ làm đại biểu Quốc hội thì ngẫm kỹ điều mình thể
hiện trên diễn trường ấy cũng luôn là những vấn đề có liên quan đến lịch sử,
lấy chuyện xưa vận vào chuyện nay, tựa như người nhắc vở vậy.
Với
người làm nghề sử thì việc đọc sách là chuyện đương nhiên, như nông dân cày
cấy, thợ may cắt vải nên khó chọn được một cuốn sách nào lại đủ sức “làm thay
đổi cuộc đời” của mình. Nhưng ngẫm nghĩ kỹ có thể nhắc tới một cuốn sách dường
như nó đã “bẻ ghi” khiến đời mình nghiêng về cái ngả đường mà đến thời điểm đã
U-70 rồi thì có thể nói được rằng sẽ theo nghiệp nghề ấy đến lúc xuống... mồ.
Cú
hích vào nghề
Nhà
sử học Dương Trung Quốc
|
|
"Sau này, ngày càng có nhiều sách viết về Chủ tịch Hồ
Chí Minh nhưng cuốn Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch vẫn
được coi là cuốn sách sớm nhất, được tin cậy nhất và sách này luôn được tham
khảo như một nguồn tư liệu gốc"
Tôi
đến với nghề sử rất ngẫu nhiên, không hề có một hứng thú hay năng khiếu gì đặc
biệt đối với cái môn dễ là khổ sai trí nhớ ấy. Đến lớp 10 niên khóa 1963-1964,
Hà Nội tổ chức thi học sinh giỏi môn lịch sử. Chẳng biết vì sao cô giáo dạy sử
lại chọn tôi với câu động viên: “Cô thấy em đi thi được đấy!”. Có lẽ vì
nể trọng cô giáo mà tôi nhận lời.
Chuẩn
bị cho cuộc thi, cô giáo hướng dẫn: ngoài sách giáo khoa, nên tìm đến một người
nào đó am hiểu lĩnh vực này để hỏi han thêm. Lớp tôi có một anh bạn có bố làm ở
Viện Sử học. Tôi đến xin được ông chỉ giáo. Ông đưa cho tôi mấy số tạp chí
Nghiên Cứu Lịch Sử bảo mang về nhà đọc thử một vài bài, rồi hẹn gặp lại để ông
hướng dẫn. Trước lúc về tôi thấy trên bàn của ông có một cuốn sách không dày.
Tôi vừa động tay vào thì nhà sử học đầu tiên mà tôi được gặp trong đời bảo: “Cuốn
ấy không phải là sử đâu cháu ơi. À, nhưng đọc được lắm...”.
Đó
là cuốn Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch, tác giả Trần
Dân Tiên. Về nhà, đọc các bài tạp chí thấy dài lằng nhằng càng đọc càng
khó hiểu nên tôi chuyển sang cuốn sách và đọc một mạch từ trang đầu đến trang
cuối. Hồi đó Bác Hồ còn sống, một đôi lần tôi được gặp, sách vở viết về Bác
chưa nhiều như bây giờ nhưng hình tượng của con người còn sống ấy đã là thiêng
liêng lắm. Cuốn sách ấy không thể nói là đã “làm thay đổi cuộc đời tôi”, song
đã tạo một cái hích nhẹ và hướng tôi bước vào ngả đường nghề nghiệp mà vào thời
điểm đó tôi chưa bao giờ nghĩ tới. Cuốn sách “không phải là sử” ấy thật sự gây
ấn tượng với tôi.
Cuốn
Những mẩu chuyện về cuộc đời hoạt động của Hồ Chủ tịch chắc nhiều
người đã đọc vì từ khi được xuất bản lần đầu vào cuối thập kỷ 1940 đến nay đã
qua gần bảy thập kỷ, đã được nhiều nhà xuất bản tái bản rất nhiều lần. Thông
qua lời kể của một nhà báo có bút danh Trần Dân Tiên, người
đã được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh vào những ngày đầu nước nhà độc lập
(1945), cuộc đời của nhà cách mạng và là người đứng đầu nhà nước Việt Nam độc
lập được kể lại qua “những mẩu chuyện” như tên gọi của sách. Mục đích sách ra
đời vào thời điểm đó dường như chỉ để trả lời câu hỏi “Hồ Chí Minh là ai?”, kể
cả với những người nước ngoài.
Sau
này, khi đã thâm niên trong nghề nghiệp, tôi có nhiều cơ hội đọc và gặp nhiều
người nước ngoài, có người thuần túy là nhà nghiên cứu, có người là nhân chứng
lịch sử, cũng có người là cả hai. Tôi đã nghe và đọc được rất nhiều cách tiếp
cận, cách đánh giá khác nhau về cuốn sách này và nhân vật của sách...
Đam
mê tìm kiếm sự thật
Hồi
Liên Xô “mới đổ”, tôi là một trong những người Việt Nam sớm “mò đến” Lưu trữ cũ
của Quốc tế Cộng sản ở thủ đô nước Nga để khai thác tài liệu về Hồ Chí Minh.
Tôi được biết cách đó không lâu có một phụ nữ quốc tịch Mỹ cũng đã đến đây và
cũng có mối quan tâm đến nhân vật lịch sử này. Rồi các đồng nghiệp Nga cho biết
người phụ nữ ấy đã “lần mò” đến tận Leningrad để tìm kiếm những chi tiết liên
quan đến cuộc đời của Hồ Chí Minh trong thời gian ở Liên Xô (cũ). Người phụ nữ
ấy tên Sophie Quinn Judge.
Bẵng
đi một thời gian tôi gặp bà ở Aix en Provence, nơi có một trung tâm lưu trữ
quan trọng của Bộ Thuộc địa Pháp, ở đó có nhiều tư liệu liên quan đến Nguyễn Ái
Quốc - Hồ Chí Minh. Nhưng nếu người ta chỉ quan tâm đến học thuyết hay sự
nghiệp chính trị của Hồ Chí Minh thì bà lại muốn tìm hiểu đời sống riêng tư,
một phần không thể thiếu được nếu muốn tiếp cận một chính khách cũng như một
nghệ sĩ. Theo bà, thật đáng tiếc chưa mấy ai quan tâm đến điều đó vì thế bà sẽ
cố gắng lấp chỗ trống này.
Hồi
đó bà mới chỉ đưa ra nhận xét bước đầu là càng nghiên cứu càng thấy nhân vật
này có nhiều điều hấp dẫn. Vài năm sau Sophie Quinn Judge cho xuất bản ở
Singapore một luận văn nghiên cứu về Hồ Chí Minh trong quãng thời gian ở châu
Âu 1919-1940. Bà có gặp để trao đổi và gửi bản thảo cho tôi đọc trước. Cuốn
sách của bà có thể có sự đánh giá khác nhau từ những người có quan niệm khác
nhau, nhưng giữa những dòng chữ có thể thấy được thiện chí của một người muốn
thỏa mãn đi tìm sự thật, công việc của một người làm sử.
Nhân
dịp 110 năm sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh, có một nhóm làm phim đến phỏng vấn
Sophie, bà vẫn nhắc lại cái điều bà từng nói với tôi khi mới bắt tay vào viết
sách: “Lúc đầu tôi đã nghĩ rằng Hồ Chí Minh không tuyệt vời và thú vị như
hình ảnh mọi người vẫn tuyên truyền, nhưng hóa ra ông ấy thật sự thú vị... Con
người thật của Hồ Chí Minh rất thú vị”.
Cuốn
sách nhỏ mà tôi nhắc đến trong bài viết này thật sự đã “dẫn tôi vào đời” nghề
nghiệp để hướng tới cái khao khát muốn tìm ra những gương mặt thật đã tạo nên
một lịch sử thật. Thỏa mãn cái khao khát ấy thật là khó, có khi cả đời nghề
chưa làm được là bao nhưng lại vô cùng hấp dẫn. Nghiệm lại đời mình thấy cái
làm được trong nghề không nhiều nhưng niềm say mê khiến mình đã theo nghiệp
nghề này trọn đời lại làm mình thỏa mãn.
Xuân
2013
2) Viết về Chủ tịch
Hồ Chí Minh.
Phương
Nam – Australia, tháng 7/2001.
Bao nhiêu sao sáng bấy
nhiêu anh hùng vì dân mà Bác Hồ ngôi sao sáng soi vô ngần. Cuộc đời của Bác
sáng ngời gương người cộng sản, nguyện làm theo lời Bác dạy khuyên. Quê hương
yêu dấu Bắc - Nam chung một dòng máu, đoàn kết bên nhau đàn cháu ngoan của Bác
Hồ. Vì ngày mai bao tươi sáng, nhớ lời thề đinh ninh. Nguyện xứng cháu của Bác
Hồ Chí Minh.
Có thể nói rằng ở Việt
Nam không ai lại không biết đến CT Hồ Chí Minh. Các thế hệ thanh, thiếu niên,
nhi đồng lại càng được giáo dục kỹ lưỡng về ông. Những bài hát như trên là xuất
hiện ở mọi lúc mọi nơi, dù ông mất đã hơn 30 năm nay. Trên các phương tiện
thông tin đại chúng, trong sách giáo khoa các cấp cũng luôn nói tới ông từ
chuyện lớn đến chuyện nhỏ. Tất cả đều nhằm mục đích làm cho mọi người hiểu
rằng: không bao giờ được quên công lao to lớn của ông đối với dân tộc và kêu
gọi tất cả hãy "Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Chủ tịch
Hồ Chí Minh vĩ đại."
Tài Liệu Giáo Dục Công
Dân lớp 7, Nhà Xuất Bản Giáo Dục năm 1997, trang 53 có một bài đọc thêm nhan
đề: Tinh Hoa Của Dân Tộc Việt Nam Góp Phần Vào Tinh Hoa Thế Giới, nội dung
khẳng định một sự kiện là: Vào năm 1990, nhân dịp kỷ niệm lần thứ 100 ngày sinh
của Hồ Chủ Tịch, Tổ Chức Giáo Dục, Khoa Học Và Văn Hóa của Liên Hiệp Quốc, tức
UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization), đã
ra một nghị quyết công nhận ông là danh nhân văn hóa thế giới. Trong đó có
đoạn: “ ... Chủ tịch Hồ Chí Minh là một hiện tượng kiệt xuất về quyết tâm
của cả một dân tộc, đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp giải phóng cho
nhân dân Việt Nam, góp phần vào cuộc đấu tranh chung của các dân tộc vì hòa
bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ.” (trích nghị quyết UNESCO, sách
đã dẫn.)
Trong bài Chủ Tịch Hồ
Chí Minh, Danh Nhân Văn Hóa Của Nhân Loại, bộ trưởng ngoại giao Nguyễn Dy Niên,
nguyên chủ tịch ủy ban UNESCO Việt Nam , viết vào tháng 5 năm 2000 vừa qua cũng
tiếp tục khẳng định như vậy. ( Xem: Danh Nhân Văn Hóa - Nguyễn Dy Niên).
Dù có ý đọc kỹ nhưng tôi
không thấy cả hai bài viết trên ghi cụ thể đấy là nghị quyết số mấy? Ký ngày
nào và ai đã ký nó? Như thông thường đối với việc trích dẫn một nghị quyết quan
trọng như thế. Tuy nhiên ở nước ngoài, vì có điều kiện được tiếp cận với những
nguồn tài liệu khác thì tôi lại thấy những bài viết quả quyết rằng: không hề có
một nghị quyết nào như vậy cả. Ðiều đó có nghĩa là CT Hồ Chí Minh chưa bao giờ
được UNESCO công nhận là danh nhân văn hóa thế giới, mà ông mới chỉ có tên
trong danh sách được đề cử, rồi dừng lại ở đó thôi.
Nhận thấy đây là một vấn
đề lớn cần làm rõ, vì dù ai có chấp nhận hay không thì trong thực tế ông cũng
đã là nhân vật lịch sử của Việt Nam trong thế kỷ thứ 20 vừa qua. Còn cái lịch
sử ấy đã và sẽ tiếp tục diễn ra như thế nào? Tốt hay xấu? v.v… thì đó không
phải là mục đích chính mà tôi muốn đề cập đến trong bài viết này.
Ngoài ra còn là vấn đề
bức xúc hơn, nó liên quan đến sự nghiệp trồng người của dân tộc: những học sinh
lớp 7 kia rồi sẽ lớn lên, và với thời đại bùng nổ thông tin như ngày nay thì
việc các em được tiếp cận với những nguồn tài liệu khác là rất dễ dàng. Khi ấy
liệu các em còn biết tin vào đâu? Nguồn nào đúng, còn nguồn nào sai? Nếu chúng
tự phát hiện ra sự thật lại ngược hẳn với những gì đã được dạy dỗ từ nhỏ đến
lớn thì sao? Từ đó rất có thể chúng sẽ oán trách các thế hệ cha anh đã lừa dối
chúng, rồi cứ theo cái vết mòn ấy, biết đâu chúng lại đi lừa dối tiếp những thế
hệ sau thì hậu quả sẽ tai hại biết nhường nào? Cả một dân tộc cứ đi lừa dối lẫn
nhau mãi như vậy thì dân tộc ấy sẽ đi về đâu? v.v…
Chính vì những lý do
trên mà ở phần dưới đây, tôi xin được nêu ra một số câu hỏi liên quan đến thân
thế và sự nghiệp của CT Hồ Chí Minh mà đến nay vẫn chưa được làm rõ. Tôi rất
mong các nhà nghiên cứu ở cả trong và ngoài nước, vốn quan tâm đến lịch sử Việt
Nam hiện đại, nhất là đến thế hệ trẻ Việt Nam tương lai hãy giải đáp giúp. Tôi
nghĩ rằng đây không chỉ đơn thuần là mối quan tâm của riêng tôi - một độc giả,
mà còn là của hàng chục triệu phụ huynh học sinh đang có con cháu mình đi học ở
Việt Nam . Những câu hỏi của tôi là:
1- Có phải trước khi
xuống tầu buôn Pháp làm phụ bếp vào ngày 5 tháng 6 năm 1911 thì chàng trai 21
tuổi Nguyễn Tất Thành, với tên mới là Văn Ba đã có sẵn ý định ra đi tìm đường
cứu nước hay chưa? Nếu anh Ba đã có sẵn mục đích rõ ràng như sau này anh kể lại:
“…Tôi muốn được đi ra ngoài, xem nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ
làm như thế nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào ta...” thì thật đáng quý biết
bao. Tuy nhiên, nó lại mâu thuẫn với một sự kiện sau do những tài liệu ở nước
ngoài viết rằng: Ngày 15.9.1911, khi vừa đặt chân đến cảng Mác-Xây (Marseille)
- Pháp, tức là chỉ hơn 3 tháng sau khi rời bến Nhà Rồng - Sài Gòn thì anh Thành
đã vội viết đơn xin được vào học nội trú Trường Thuộc Ðịa (Ecole Coloniale).
Nhưng đã bị nhà trường từ chối với lý do: Ðơn không được xét vì anh là đối
tượng di chuyển tự túc đến Pháp chứ không phải được tuyển chọn từ xứ Ðông Dương
sang, theo như quyết định ban hành ngày 30.4.1910 của Bộ Thuộc Ðịa Pháp. (lá
đơn này do ông Nguyễn Thế Anh sưu tầm được trong văn khố Pháp ngày 2.2.1983, có
sao chụp lại cẩn thận. Cũng cần lưu ý rằng: theo những tài liệu trong nước thì
Trường Thuộc Ðịa là nơi chuyên đào tạo những tên Việt gian phản động, tay sai
của thực dân Pháp lúc bấy giờ.)
Giả sử câu chuyện trên
là có thật thì sẽ có thêm một câu hỏi hệ quả là: Nếu năm 1911 Trường Thuộc Ðịa
chọn anh Thành, thì 9 năm sau anh có còn chọn con đường của Lênin cho cách mạng
Việt Nam nữa hay thôi? (theo suy luận chủ quan của tôi thì có lẽ là anh Thành
sẽ … thôi!)
2- Phải chăng lý do
chính rời nước ra đi của anh Thành là bởi trước đó một năm, trong gia đình anh
có một biến động lớn đã diễn ra? Ðó là: năm 1910, cha anh là ông Nguyễn Sinh
Huy, tức cụ phó bảng Nguyễn Sinh Sắc (1863 - 1929), tri huyện Bình Khê - Bình
Ðịnh, trong một cơn say rượu đã sai người đánh chết anh nông dân tên là Tạ Ðức
Quang bằng roi và gậy. Sở mật thám Pháp sau khi điều tra xong đã kết ông vào
tội ngộ sát khi đang say rượu. Hội Ðồng Nhiếp Chánh tại Huế sau đó đã ra quyết
định kỷ luật ông: hạ bốn bậc trong ngạch quan lại thời bấy giờ, bị triệu hồi về
Huế, rồi cuối cùng là bị sa thải luôn. Bà Thanh con gái ông cũng kể : ông là
người nghiện rượu nặng, hồi nhỏ bà vẫn thường bị bố đánh rất đau bằng roi, có
khi còn quẳng cả roi đi để đánh bằng tay. Một số tài liệu lịch sử trong nước
thì viết rằng: "Cụ Sắc nhà nghèo, ham học, thông minh, thi đậu phó
bảng, “bị ép” ra làm quan. Có lần cụ nói: " Quan trường là chốn nô lệ
trong những người nô lệ, lại càng nô lệ hơn.". Cụ thường làm những việc
trái ý bọn quan lại, nên bị cách chức."
Như vậy là giữa hai
nguồn tài liệu đã có những điểm mâu thuẫn lớn cần làm rõ, nhất là lý do ra khỏi
chốn quan trường của ông: phải chăng ông ra khỏi là vì như ông nói là không
muốn bị "nô lệ hơn" trong số những người nô lệ? Hay là bởi rượu đã
đưa ông ra khỏi chốn ấy và chính vì bị ra khỏi chốn ấy nên ông lại càng uống nó
nhiều hơn?
Cũng qua những sách báo
ở trong nước kể lại thì: khi từ chiến khu Việt Bắc trở về Hà Nội sau chiến
thắng Ðiện Biên Phủ (tháng 10.1954), ông đi thăm rất nhiều vùng quê trên miền
Bắc, đi ra nước ngoài, … Nhưng riêng quê ông thì mãi tới tháng 6.1957, tức là
gần 3 năm sau ông mới về thăm lần đầu (sau đó ông có về thêm một lần nữa, vào
năm 1961). Có cái gì đó không ổn trong tinh thần vì nước quên… quê của ông không?
Hay ông ngại nhân dân, cán bộ và chiến sỹ biết được tấn bi kịch trên của gia
đình mình?
3- Ai là người đã viết
cuốn Những Mẩu Chuyện Về Ðời Hoạt Ðộng Của Hồ Chủ Tịch vào mùa xuân năm 1948?
Cuốn sách ghi tác giả tên là Trần Dân Tiên. Năm 1985, giáo sư Hà Minh Ðức đã
xuất bản cuốn Những Tác Phẩm Văn Của Chủ Tịch Hồ Chí Minh, trong đó có đoạn: “Ðáp
lại tình cảm mong muốn của đồng bào và bạn bè trên thế giới. Hồ Chủ Tịch với
bút danh Trần Dân Tiên đã viết tác phẩm Những Mẩu Chuyện Về Ðời Hoạt Ðộng Của
Hồ Chủ Tịch,...”. (Hà Minh Ðức, sách đã dẫn, Tr 132, NXB Khoa Học Xã Hội,
Hà Nội, 1985).
Như vậy có nghĩa là tác
giả Trần Dân Tiên và Hồ Chủ Tịch thực ra chỉ là một người. Giáo sư Nguyễn Khánh
Toàn, người biết rất rõ ông từ những năm 1930s, khi cả hai cùng học tập và làm
việc ở Liên Xô đã viết lời tựa cho cuốn sách cũng đã khẳng định như vậy. Tôi
tin là hai giáo sư ấy viết đúng, vì 2 lẽ: thứ nhất, đó là việc rất quan trọng
mà nếu nói sai thì chính hai giáo sư có thể sẽ bị mang họa, chắc chắn là hai
ông đã cân nhắc rất kỹ trước đó. Thứ hai, cứ theo tư duy lôgic mà suy luận: nếu
ông Trần Dân Tiên và cụ Hồ là hai người thì nay ông Trần Dân Tiên kia đâu? Còn
sống hay đã chết? Nếu sống thì bao nhiêu tuổi rồi? Vợ, con ra sao? Nếu chết thì
chết vào năm nào? Hiện chôn ở đâu?...
Còn một khi lại chỉ là
một người thì xét theo khía cạnh nào cũng đều không ổn. Chúng ta hãy nghe một
vài đoạn Chủ Tịch Hồ Chí Minh viết về … Hồ Chủ Tịch như sau : “ ... Bác Hồ
của chúng ta vô cùng khiêm tốn; Bác không muốn kể cho ai nghe về hoạt động của
mình; rồi Bác Hồ được nhân dân ta coi là cha già của dân tộc; Bác còn vĩ đại
hơn Lê Lợi, Trần Hưng Ðạo vì đã đưa dân tộc ta vào kỷ nguyên xã hội chủ nghĩa.”
và: “ ... Một người như Hồ Chủ Tịch của chúng ta với đức tinh khiêm tốn nhường
ấy và đang lúc bề bộn biết bao nhiêu công việc, làm sao có thể kể cho tôi nghe
bình sinh của Người được?...”. (Trần Dân Tiên, sách đã dẫn). Cũng cần lưu ý
rằng vào năm 1948 thì vị "cha già của dân tộc" ấy mới có 58 tuổi!
(1890 – 1948).
Trong thực tế nhân loại
cũng đã có những người dùng quyền lực hay tiền bạc để bắt người khác ca ngợi
mình. Nhưng nếu Hồ Chủ Tịch lại tự mình đứng ra "dầy công vun đắp"
nên điều đó thì quả là chuyện xưa nay hiếm! Tôi cũng không rõ là những người
đang cố gắng "giữ gìn và bảo vệ tư tưởng Hồ Chí Minh" có coi đây như
là một trong những “yếu tố cấu thành” nên tư tưởng của ông hay không? Và giả sử
ở dưới cõi âm kia, nếu ông gặp các vị cách mạng đàn anh khác như Lê Nin,
Stalin, Mao Trạch Ðông, v.v… thì không nói. Nhưng nếu rủi thay, ông lại gặp các
cụ Trần Hưng Ðạo, Lê Lợi thì biết "ăn, nói" thế nào cho phải với
những vị anh hùng chân chính của dân tộc ấy đây?
Một điều nữa đáng lo
ngại hơn: trong cuốn Dàn Bài Tập Làm Văn lớp 7, (NXB Giáo Dục 1997, Tr 39). Tức
là đã 12 năm, sau khi tác phẩm của giáo sư Hà Minh Ðức nói trên được xuất bản,
thì các tác giả biên soạn cuốn sách giáo khoa kia vẫn tiếp tục mập mờ mà không
chịu viết thẳng ra đấy là hai hay chỉ có một người. Nếu cứ cung cấp thông tin
và bắt các thầy cô giáo dạy học sinh theo kiểu này, thì đến ngay như người lớn
cũng còn bị nhiễu loạn chứ nói gì đến trẻ con? Hồi đất nước còn chiến tranh,
tôi đã được một sỹ quan QÐND Việt Nam cho xem cuốn nhật ký của anh, trong đó có
đoạn:
“ Hà Nội ngày 2 tháng 9
năm 1969.
Hôm nay Ðài Tiếng Nói
Việt Nam báo tin Bác Hồ bị bệnh nặng. Bác ơi! Chúng cháu hiểu là chúng cháu
thật có lỗi với Bác, vì đất nước đến lúc này vẫn còn bị nỗi đau chia cắt. Ðơn
vị của chúng cháu đã được vinh dự nhận lệnh vào miền Nam chiến đấu, chỉ vài hôm
nữa thôi là lên đường. Cháu xin hứa với Bác rằng: dù phải trải qua gian khổ, hy
sinh đến đâu thì chúng cháu cũng quyết tâm hoàn thành mọi nhiệm vụ mà đảng và
quân đội giao phó; góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ Quốc, để sớm
được đón Bác vào thăm đồng chí, đồng bào trong ấy. ”
Cũng cùng một tinh thần
đó, từ miền Nam , nhà thơ Lê Anh Xuân viết ra:
Gửi miền Bắc lòng miền
Nam chung thủy
Ðang xông lên chống Mỹ
tuyến đầu.
Nghĩa là tất cả đều
hướng lên Ba Ðình tràn đầy một niềm tin trong sáng, một niềm kính trọng vô
biên. Bởi vì ở nơi ấy "có Trung Ương Ðảng, có bác Hồ" luôn chỉ lối dẫn
đường cho cách mạng Việt Nam tiến lên.
Theo tôi, nếu trong một
cuộc chiến tranh, giả sử tất cả những yếu tố khác đều ngang nhau, thì bên nào
có thêm yếu tố tin tưởng và kính yêu lãnh tụ như trên là sẽ rất có lợi thế để
giành chiến thắng. Thế nhưng, nếu vì muốn trở thành một “ngôi sao sáng vô ngần”
mà chính vị lãnh tụ lại cho ra đời một sản phẩm kiểu như Những Mẩu Chuyện Về
Ðời Hoạt Ðộng Của Hồ Chủ Tịch thì lại là điều không thể chấp nhận được. Bởi vì
đó thực chất là quan điểm đạt mục đích bằng mọi cách, kể cả những cách rất
thiếu tử tế: chủ động đi hủy hoại những giá trị văn hóa của nhân loại nói chung
và dân tộc nói riêng, mà hậu quả để lại sẽ rất nặng nề cho hậu thế. Bằng cách
đó ở một giai đoạn nhất định, có thể ông cũng tự đưa được uy tín của mình lên
vị trí rất cao trong lòng một bộ phận dân tộc. Xong nếu xét về lâu về dài, khi
phần lớn đã nhận ra sự thật thì hình ảnh: "Trùng trùng đoàn quân tiến
bước theo con đường của Bác, nở ngàn hoa chiến công ta dâng lên Người,..."
sẽ trở nên trớ trêu, phũ phàng và thật đáng xấu hổ với bạn bè thế giới.
Tôi cũng được biết một
câu chuyện sau: Gia đình ấy có 2 anh em, người anh đi bộ đội, còn người em gái
ở lại nhà và lấy chồng. Năm 1954 khi người anh từ chiến khu trở về thì em gái
mình đã theo chồng di cư vào Nam. Sau gần 30 năm xa cách, hai anh em mới được
gặp lại nhau, khi người em ra Bắc bốc mộ cho chồng - ông bị chết trong thời
gian học tập cải tạo ở ngoài ấy. Cô em nói trong nước mắt giận hờn, đại ý: “Tại
anh và những người cộng sản như anh nên bây giờ em gái anh khổ, các cháu của
anh phải mồ côi cha.”. Xúc động không kém, người anh nói: “Thôi em ạ, đằng
nào thì mọi việc cũng đã lỡ rồi. Em cứ nghĩ như thế này: nếu một người em không
hề tin yêu, kính trọng mà làm em đau khổ thì đấy chỉ là một nỗi khổ đau. Nhưng
nếu đấy lại là người em hằng kính trọng, tin yêu bao năm trời, kể cả sẵn sàng
đem cuộc đời của mình ra để hy sinh, cống hiến mà nay em lại phát hiện ra rằng
thực chất sự tin yêu, kính trọng ấy của mình lại bắt nguồn từ sự giả dối của
người kia, thì lúc ấy nỗi đau khổ trong em sẽ phải nhân lên gấp 5, gấp 10. Ðấy
chính là tâm trạng của anh lúc này, em ạ.”.
Trên đất nước Việt Nam
trong hơn nửa thế kỷ qua đã có bao nhiêu gia đình phải lâm vào hoàn cảnh tương
tự như vậy?
4- Một vài điểm khác cần
xác minh:
Trong số những người
Việt Nam hoạt động ở Paris vào những năm 1910s -1920s là chỉ có duy nhất 1 ông
Nguyễn Ái Quốc hay là có đến 5 ông Nguyễn Ái Quốc? Vai trò của chàng trai
Nguyễn Ái Quốc - Nguyễn Tất Thành trong các hoạt động như: thành lập Hội Người
Việt Nam Yêu Nước, soạn thảo Bản Yêu Sách 8 Ðiểm Gửi Hội Nghị Véc - Xây năm
1919, ra báo Người Cùng Khổ năm 1922, viết Bản Án Chế Ðộ Thực Dân Pháp năm 1925,
v.v…là tới đâu? Liệu có đúng như các phương tiện thông tin đại chúng trong nước
hoặc chính CT Hồ Chí Minh đã kể lại hay không? Bởi vì nếu theo các tài liệu
“ngoài luồng” thì :
a) Hội Người Việt Nam
Yêu Nước đã được thành lập tại Pháp từ năm 1914, mà tiền thân của nó là Hội
Ðồng Bào Thân Ái còn có trước đó nữa. Ðấy là do công lao của những ông Nguyễn
Ái Quốc khác, chứ anh Thành lúc ấy lại không có mặt ở Pháp, mà là đang mưu sinh
ở Anh. (anh Thành ở Anh từ cuối năm 1913 đến 1917. Cuối năm 1917 mới rời Anh để
sang Pháp và ở đấy đến năm 1923 thì sang Liên Xô.)
b) Bản Yêu Sách 8 Ðiểm
gửi hội nghị Véc-Xây là có rất nhiều ý của cụ Phan Chu Trinh (1872-1926) gửi
khâm sứ Trung kỳ, gửi toàn quyền Ðông Dương và gửi chính phủ Pháp. Như vậy có
phải như CT Hồ Chí Minh đã kể: “ ... Ý kiến đưa yêu cầu do ông Nguyễn đề ra,
nhưng lại do luật sư Phan Văn Trường viết, vì lúc bấy giờ ông Nguyễn chưa viết
được tiếng Pháp…”. (Trần Dân Tiên, sách đã dẫn), hay những ý kiến ấy phải
là của cụ Phan Chu Trinh mới đúng? Vì cụ Phan đã có mặt và hoạt động ở Paris
liên tục trước đó, cụ cũng là sáng lập viên của Hội Ðồng Bào Thân Ái. (cụ Phan
thi đậu phó bảng năm 1901, cùng khóa với cụ Nguyễn Sinh Sắc, thân sinh anh
Thành.)
c) Báo Người Cùng Khổ
(Le Paria) là do những “ông Tây” (người Pháp) lập ra, chứ đâu phải của một “ông
ta” nào như sự xác nhận sau: “ ... Ban biên tập báo Người Cùng Khổ do Nguyễn
Ái Quốc làm chủ nhiệm, kiêm chủ bút, giao cho Nguyễn Thế Truyền là một Việt
kiều được anh Nguyễn giới thiệu vào Hội Hiệp Thuộc.” (Trần Dân Tiên, sách
đã dẫn).
Bây giờ giả sử đúng là
có 1 ông Nguyễn Ái Quốc làm chủ nhiệm, kiêm chủ bút tờ báo kia đi, nhưng chính
xác là ông Nguyễn Ái Quốc nào? Vì ở Paris lúc ấy có tới 5 ông Nguyễn Ái Quốc,
còn gọi là nhóm Ngũ Long gồm các ông: Phan Chu Trinh, sang Pháp năm 1911/phó
bảng. Phan Văn Trường/1908/luật sư. Nguyễn Thế Truyền/1910/cử nhân. Nguyễn An
Ninh/1917/năm thứ 2 trường luật. Nguyễn Tất Thành/1917/tiểu học, và ai ở trong
nhóm viết bài cũng ký tên là Nguyễn Ái Quốc.
Hơn nữa, chúng ta cũng
cần tìm hiểu thêm cả việc ai đã giới thiệu ai? Vì anh Thành mới chân ướt chân
ráo đến Pháp thì nào đã quen biết ai mà giới thiệu cho ông Nguyễn Thế Truyền
vào Hội Hiệp Thuộc? (ông Truyền sang Pháp từ năm 1910, có 2 bằng cử nhân văn
chương và cử nhân hóa học, có vợ người nước ngòai.)
d) Cũng theo Những Mẩu
Chuyện Về Ðời Hoạt Ðộng Của Hồ Chủ Tịch thì : “...Ông Nguyễn chỉ viết một
quyển sách duy nhất là quyển Bản Án Chế Ðộ Thực Dân Pháp.”. Thế nhưng, với
điều kiện thông tin lúc đó thì theo tôi chính quyển này mới là quyển ông ít có
cơ hội tham gia nhất. Bởi vì cả tài liệu trong và ngoài nước đều xác nhận rằng:
cuốn sách được xuất bản lần đầu tại Pháp vào năm 1925, nhưng lúc ấy thì ông
Nguyễn không có mặt ở Pháp mà đang hoạt động ở Trung Quốc! (ông ở Trung Quốc từ
tháng 11.1924. Tháng 5.1927 mới rời khỏi đấy để sang lại Liên Xô).
Hơn nữa, cứ giả sử các
tài liệu đều viết sai về năm xuất bản cuốn sách trên thì chúng ta cũng cần lưu
ý là: chính anh Thành cũng đã phải công nhận rằng anh là người có bút lực yếu ở
trong nhóm, nếu như không muốn nói là yếu nhất. Vì anh Thành chỉ mới tốt nghiệp
trường tiểu học Pháp - Việt Ðông Ba, Huế niên khoá 1906-1907. Tháng 9.1907 anh
vào học trường Quốc Học Huế, nhưng chưa đầy 1 năm sau, tháng 5.1908 thì đã bị
đuổi khỏi đấy rồi. Tức là tấm bằng Thành Chung đối với anh cũng vẫn còn rất xa
vời. (http://www.cpv.org.vn/hochiminh/tieusu/thoinienthieu/index.htm).
Nói tóm lại, những điểm
còn chưa rõ ràng trong thân thế và sự nghiệp của CT Hồ Chí Minh là còn rất
nhiều. Một lần nữa tôi rất mong các nhà nghiên cứu, các sử gia ở cả trong và
ngoài nước hãy vì tính trung thực, khách quan của lịch sử và nhất là vì thế hệ
trẻ Việt Nam tương lai, hãy xác minh cho được chúng càng sớm càng tốt.
Viết về CT Hồ Chí Minh,
lại lật ngược những vấn đề khá phức tạp và tế nhị lên như thế này, tôi hiểu
rằng sẽ làm cho nhiều người vốn tôn kính ông đau lòng. Nhưng theo tôi, thà làm
như vậy một lần cho rõ còn hơn là cứ dễ dãi với nhau để rồi tự làm khổ nhau và
làm khổ mãi con cháu chúng ta sau này.
5- Một ý kiến đề nghị:
Như ở đầu bài đã nêu, từ
11 năm qua đã có rất nhiều bài viết với hai xu hướng ngược nhau: thứ nhất,
khẳng định rằng CT Hồ Chí Minh đã được UNESCO chính thức công nhận là danh nhân
văn hóa thế giới. Thứ hai là phủ nhận nó. Nay tôi xin có một ý kiến đề nghị: dù
ai thuộc xu hướng nào cũng được, nhưng nếu đã có tấm lòng quan tâm, mong rằng
hãy cùng nỗ lực giải quyết dứt điểm vấn đề này. Ðối tượng tiếp cận chính là
UNESCO, đây là vị trọng tài khách quan, vô tư và hữu hiệu hơn cả. Sẽ có hai khả
năng xảy ra:
a) Nếu CT Hồ Chí Minh đã
thực sự được UNESCO công nhận là danh nhân văn hóa thế giới thì những cơ quan
nào đã đưa tin sai lạc trước đó cần ra một bản tin đính chính lại. Ðó cũng là
hành động thể hiện sự tôn trọng các độc giả, thính giả của mình.
b) Nếu UNESCO chưa hề có
một quyết định như giả thiết nêu trên, thì cá nhân hay tổ chức nào có điều kiện
tiếp cận được với tổ chức ấy, cần làm sao có được một văn bản phủ nhận chính
thức của họ. Dù chỉ là vài dòng thôi, nhưng nó sẽ có tác dụng thuyết phục rất
lớn.
Ðây cũng là trách nhiệm
của mỗi người nhằm giúp UNESCO. Nó cũng là quyền lợi của UNESCO cần phải tự bảo
vệ mình, khi có ai hoặc quốc gia nào lợi dụng uy tín của họ để làm những việc
khuất tất. Tôi cũng rất mong rằng nếu trường hợp là b) thì những nhà biên soạn
sách giáo khoa ở Việt Nam cần rà soát lại toàn bộ những điểm liên quan và điều
chỉnh lại chúng cho đúng sự thật.
6- Một ý kiến ủng hộ:
Trong bức thư ngỏ viết
vào tháng 5.2001 vừa qua của 2 tác giả Trần Khuê và Nguyễn Thị Thanh Xuân, gửi
tân tổng bí thư ÐCS Việt Nam Nông Ðức Mạnh có một ý kiến đề nghị là: hãy hỏa
táng thi hài của Hồ Chủ Tịch. Bức thư giải thích rằng: những người lãnh đạo
đảng và nhà nước vào thời điểm CT Hồ Chí Minh qua đời đã vi phạm ý nguyện ghi
trong di chúc của người quá cố. Trong đó ông đã viết: "… Tôi yêu cầu
thi hài tôi được đốt đi, tức là hỏa táng. Tôi mong rằng cách hỏa táng sau này
sẽ được phổ biến, và như thế đối với người sống đã tốt về mặt vệ sinh, lại
không tốn đất ruộng. Khi ta có nhiều điện thì điện táng càng tốt hơn." Và
nay thì những người lãnh đạo mới của ÐCS VN cần phải sửa lại sai lầm ấy. Nếu
cần thì tổ chức một cuộc Trưng Cầu Dân Ý về vấn đề này. (http://www.thongluan.org/VN2/viet_frame.htm)
Hai tác giả cũng phân
tích thêm rằng: hình thức ướp xác, tức chôn nổi là hoàn toàn không phù hợp với
phong tục tập quán của người Việt Nam, vốn quen với hai hình thức phổ biến là
địa táng hoặc hỏa táng. Rồi cảnh báo là nếu không nghiêm chỉnh tuân theo di
chúc của người đã khuất, thì gia đình, dòng họ và đất nước luôn bị “sái”, không
ngóc đầu lên được. Ngoài ra còn là chuyện lãng phí tiền bạc: để duy trì hệ
thống lăng CT Hồ Chí Minh thì hàng năm phải tốn kém 100 tỷ đồng VN. Dù đấy là
tiền thuế đóng góp của nhân dân hôm nay hay là đi vay mượn của nước ngoài, thì
sau này con cháu chúng ta cũng phải nai lưng ra trả nợ.
Tôi hoàn toàn ủng hộ ý
kiến trên và tin rằng nguyện vọng của đa số nhân dân Việt Nam hôm nay cũng là
như vậy. Chúng ta chỉ cần thử làm một bài toán nhỏ: Ðể xoá đói giảm nghèo cho
một hộ gia đình nông dân, theo 2 tác giả là cần 5 triệu đồng VN tiền vốn. Giả
thiết mỗi hộ có 4 người, như vậy tổng chi phí cho công trình ấy trong suốt 26
năm qua là 2600 tỷ đồng VN (không tính chi phí xây lăng) là một số tiền rất
lớn, đủ để giúp hơn 2 triệu người Việt Nam thoát khỏi cảnh đói nghèo. Còn nếu
mỗi hộ cần 10 triệu đồng tiền vốn thì cũng giúp được cho hơn 1 triệu người. Nhưng
cái chính của vấn đề là sự lãng phí kia rất vô lý, không đáng có.
Ngoài ra tôi cũng xin
được bổ xung 1 ý kiến nữa, hy vọng rằng nó sẽ góp thêm cơ sở để dân tộc cùng
dứt khoát hơn với đề nghị trên của 2 tác giả. Ý kiến của tôi liên quan đến khía
cạnh kiến trúc của lăng: kể từ khi lăng được khánh thành nhân dịp quốc khánh
mùng 2.9.1975 đến nay, thì từ những người dân bình thường tới các kiến trúc sư,
nhà xây dựng, v.v. từ Bắc chí Nam mà tôi có dịp được tiếp xúc, phần lớn đều cho
rằng: công trình này không có những đường nét của kiến trúc hiện đại, cũng lại
rất nghèo tính dân tộc. Tức là nếu xét thêm về khía cạnh kiến trúc thì cũng
không có giá trị gì đáng kể để mà phải tiếc nuối nữa. Có lẽ vì chạnh lòng với
công trình quốc gia khá nặng nề và đơn điệu này, ai đó đã sửa lại lời những câu
đầu của bài hát Viếng Lăng Bác (nhạc: Hoàng Hiệp, thơ: Viễn Phương), mà thành:
“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác, con thấy lăng Ông đẹp hơn lăng Bác, trăm phần
trăm,…” (lăng Ông: lăng ông Lê Văn Duyệt - một võ tướng đầu triều Nguyễn, lập
tại khu Bà Chiểu - Sài Gòn; trăm phần trăm = 100%.).
7- Những lời thay cho
kết luận:
Trong diễn văn đáp từ
của nguyên tổng bí thư ÐCS Việt Nam Lê Khả Phiêu đọc tại Hà Nội ngày 18.11.2000
vừa qua, nhân dịp tổng thống Mỹ lúc ấy là Bill Clinton sang thăm Việt Nam có
đoạn: “...Ðiều chắc chắn là trong thế kỷ 21, khoa học công nghệ sẽ phát
triển như vũ bão. Nhưng lại có một nghịch lý là hố ngăn cách giữa nước giầu và
nước nghèo lại ngày càng lớn. Ngày nay, tổng số tài sản của hơn 300 tỷ phú trên
thế giới bằng thu nhập của hơn 2 tỷ người ở các nước nghèo.”.
Ðúng! Ðấy là thực tế và
người đọc hiểu ngay rằng ý ông muốn nhấn mạnh đến sự bất công của một thế giới
ngày càng bị phân hóa giầu - nghèo hôm nay. Nhưng còn một thực tế nữa là: liệu
những người lãnh đạo trong ÐCS Việt Nam trước và sau ông có dám làm triệt để
việc kê khai danh sách của 300 người giầu nhất ở Việt Nam hôm nay hay không? Họ
là những ai? Có bao nhiêu tiền? Ðể ở những đâu? Bằng cách nào họ đã làm giầu
được nhanh như vậy? Tổng số tiền mà họ đã tích lũy được là bằng thu nhập của
bao nhiêu triệu người nghèo ở Việt Nam ? v.v…
Một cuộc Trưng Cầu Dân Ý
như 2 tác giả Trần Khuê và Nguyễn Thị Thanh Xuân đề nghị, nếu nó được tiến hành
sẽ là cuộc tổng diễn tập cho một bước dân chủ cao hơn. Ðó là: dân tộc Việt Nam
phải được quyền tự mình lựa chọn giữa thể chế chính trị dân chủ đa nguyên, đa
đảng và pháp trị của thời đại mới, hay là cứ phải tiếp tục duy trì mãi thể chế
nhất nguyên, đơn đảng của “thời đại Hồ Chí Minh” đầy đau thương hôm qua, lắm
bất công hôm nay và vô vàn những rủi ro, bất trắc vào ngày mai.
Tôi nghĩ rằng nếu toàn
thể dân tộc ta ở cả trong và ngoài nước, một khi đã nhận thức lại được đúng
những vấn đề của quá khứ và hiện tại thì sẽ vượt qua được những khoảng cách biệt
còn lại. Ðể trong tương lai có thể đoàn kết thành một khối thống nhất tạo ra
được một sức mạnh tổng hợp, nhằm đấu tranh có hiệu quả hơn với các thế lực bảo
thủ hiện nắm thực quyền trong ÐCS Việt Nam.
Trong thực tế có những
người giận ngày “quốc hận” 30 tháng 4, giận mùa xuân năm 1975, rồi giận lây
sang cả mùa thu năm 1945 với cuộc Cách Mạng Tháng 8 lịch sử, vì cho rằng đây là
chiến công riêng do CT HỒ Chí Minh và ÐCS Ðông Dương lúc đó lãnh đạo. Theo tôi
đây là điều chứa đựng nhiều sai lầm, bởi vì thành công của cuộc CMT8 là chiến
công chung của mọi người Việt Nam , trong đó có cả vai trò của các đảng phái
khác. Tất cả lúc ấy đều đã sẵn sàng gác bỏ mọi quyền lợi riêng, để cùng đồng
lòng đứng lên giành lại nền độc lập tự do cho Tổ Quốc.
Nó cũng là kết quả được
hun đúc bởi truyền thống dựng nước và giữ nước từ ngàn đời xưa, từ lịch sử gần
100 năm kháng Pháp của ông cha ta, và mọi người Việt Nam đều có quyền tự hào
chính đáng về nó. Với một nước Việt Nam mới, chắc chắn trang sử hào hùng ấy của
dân tộc ta cũng sẽ được các sử gia viết lại cho khách quan và chính xác hơn.
Một ngày hội lớn về dân chủ của non sông nhất định sẽ được mở ra trong một
tương lai gần. Khi mà khối đoàn kết toàn dân gồm 80 triệu người, với hơn 76 triệu
đồng bào ta ở trong nước và 3 triệu đồng bào ta ở nước ngoài đã được xác lập
vững chắc. Ðó là niềm tin mãnh liệt của tôi.
Phương
Nam – Australia, tháng 7 năm 2001.
3)
Một vài suy nghĩ sau khi đọc lại tập thơ
NHẬT KÝ TRONG TÙ.
Phương Nam (Đỗ Nam Hải)
http://xoathantuong.tripod.com/pn_nhatkytt.htm
Nhân dịp kỷ niệm 118
năm, ngày sinh của Chủ Tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2008), nhà xuất bản
Chính Trị Quốc Gia, địa chỉ: 24, Quang Trung, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, đã tái
bản tập thơ "Nhật Ký Trong Tù" (còn được gọi là "Ngục Trung Nhật
Ký"). Người chịu trách nhiệm xuất bản là Tiến sĩ Nguyễn Duy Hùng và người
chịu trách nhiệm về nội dung là Tiến Sĩ Nguyễn Minh Nghĩa. Thơ được in xong và
nộp lưu chiểu năm 2008. Theo lời giới thiệu của nhà xuất bản trên, ở trang 7,
thì: “Đây là một tập thơ chữ Hán gồm hơn 100 bài thơ, phần cuối có ghi chép
về quân sự và thời sự, được Chủ Tịch Hồ Chí Minh sáng tác trong thời gian hơn 1
năm (29/8/1942-10/9/1943), Người bị chính quyền địa phương của Tưởng Giới Thạch
bắt giam trái phép tại các nhà tù ở tỉnh Quảng Tây Trung Quốc…Tập thơ được đánh
giá là một văn kiện lịch sử quan trọng, một tác phẩm văn học xuất sắc, có tác
dụng giáo dục sâu sắc; phẩm chất và đạo đức cách mạng cho nhiều thế hệ…”
Như nhiều người Việt Nam
ở trong nước, tôi cũng đã từng học, từng đọc và từng nghe nhiều về tập thơ ấy.
Trong tháng 8 năm 2008 này, tôi cũng có dịp đọc lại nó. Tuy nhiên, mục đích của
tôi khi viết bài nầy không phải là để phân tích về phong cách nghệ thuật của
tác giả tập thơ. Bởi một lẽ đơn giản: tôi không phải là nhà thơ, nên dẫu có
muốn thì tôi cũng không có đủ khả năng để làm công việc ấy.
Mục đích chính của tôi
khi viết bài này là muốn nêu lên một nhận xét lớn nhất, bao trùm nhất của mình
đối với quí vị độc giả rằng: dường như tâm hồn của tác giả tập thơ "Nhật
Ký Trong Tù" là tâm hồn của một người Trung Hoa chứ không phải là tâm hồn
của một người Việt Nam! Mà Chủ tịch Hồ Chí Minh như chúng ta đã biết thì cả quê
nội và quê ngoại của ông đều thuộc xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An,
thuộc miền Trung Việt Nam. Điều đó có nghĩa ông là một người Việt Nam 100%. Vì
vậy theo tôi, rất khó có cơ sở để nói rằng ông là tác giả của "Nhật Ký
Trong Tù" được. Trừ khi ông là người Việt Nam nhưng lại hoàn toàn mang tâm
hồn của người Trung Hoa khi làm thơ thì thôi, không nói làm gì.
Để chứng minh cho nhận
xét trên, tôi xin được phân tích nội dung của một số bài trong tập thơ ấy.
Trước hết là bài "Tết Song Thập Bị Giải Đi Thiên Bảo", trang 68:
Nhà nhà hoa Tết với đèn
giăng
Quốc Khánh reo vui cả nước mừng
Lại đúng hôm nay ta bị giải
Oái oăm gió cản cánh chim bằng
Quốc Khánh reo vui cả nước mừng
Lại đúng hôm nay ta bị giải
Oái oăm gió cản cánh chim bằng
Theo tôi, với một người
đang bị tù thì việc người đó hồi tưởng về quá khứ, kể cả việc hồi tưởng về ngày
Quốc Khánh của Tổ quốc mình thì đó là chuyện hết sức bình thường. Thế nhưng,
hai chữ "Song Thập" có trong tựa đề của bài thơ trên có nghĩa là gì?
Theo chú thích ở trang 293 của chính tập thơ trên thì: "Song Thập tức là
ngày mùng 10/10 là ngày Quốc khánh của Trung Hoa Dân Quốc trước đây."
Như vậy là đã rõ: Ngày
Quốc khánh ở đây là ngày Quốc khánh của Trung Hoa chứ không phải là ngày Quốc
khánh của Việt Nam. Và cái việc nhà nhà kết hoa, giăng đèn ấy dĩ nhiên cũng là
nhà nhà Trung Hoa chứ không phải là nhà nhà Việt Nam!
Để rõ hơn, chúng ta hãy
cùng trở lại với lịch sử Trung Quốc đầu thế kỷ thứ 20 vừa qua: ngày 10/10/1911,
tại Vũ Xương, Trung Quốc đã diễn ra cuộc khởi nghĩa của nhiều tổ chức cách mạng
Trung Quốc. Cuộc khởi nghĩa giành thắng lợi tại Vũ Xương đã mở đường cho sự
thắng lợi toàn diện của cuộc cách mạng dân chủ tư sản, kết thúc chế độ quân chủ
lập hiến ở Trung Quốc. Hai ngày sau, nước Trung Hoa Dân Quốc được thành lập và
cuộc cách mạng đó còn được gọi là cuộc Cách Mạng Tân Hợi.
Sự hồi tưởng về quá khứ
của nhà thơ thì đã là như vậy, thế còn những chiêm nghiệm về hiện tại của ông
thì sao? Trong bài "Kỷ Niệm Họ Hầu Tặng Một Cuốn Sách" trang 267, tác
giả viết:
Sách ngài chủ nhiệm mới
đưa sang
Đọc đoạn, tinh thần chợt mở mang
Còn vẳng bên tai lời lãnh tụ
Chân trời một tiếng sấm rền vang
Đọc đoạn, tinh thần chợt mở mang
Còn vẳng bên tai lời lãnh tụ
Chân trời một tiếng sấm rền vang
Theo chú thích ở trang
298 thì "Hầu chủ nhiệm tức Hầu Chí Minh là chủ nhiệm chính trị chiến khu
4, người đã trực tiếp thả Hồ Chí Minh theo lệnh của Tưởng Giới Thạch."
Còn theo lịch sử của
đảng Cộng Sản Việt Nam thì: tháng 1/1941, Chủ tịch Hồ Chí Minh về nước, sau gần
30 năm xa Tổ quốc. Ông ở tại hang Pắc Bó, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng. Tháng
5/1941, Việt Nam Độc Lập Đồng Minh Hội (gọi tắt là Việt Minh) ra đời, do ông
làm lãnh tụ. Như vậy, vấn đề đặt ra ở đây là: bản thân ông Hồ Chí Minh đã là
lãnh tụ rồi thì cái sự "Còn vẳng bên tai lời lãnh tụ" là lãnh
tụ nào nữa? Tôi đã thử đưa ra những giả thiết có thể, nhưng bằng phương pháp
loại trừ đã cho phép tôi kết luận: cả vị lãnh tụ lẫn nhà thơ trong bài thơ trên
chỉ có thể là hai người Trung Hoa, chứ không thể là hai người Việt Nam được!
Mặt khác, đọc hết toàn
bộ tập thơ, người đọc tuyệt nhiên không hề thấy tác giả đề cập gì đến những tên
sông, tên núi, tên người Việt Nam đã từng đi vào sử sách, thơ ca. Đâu rồi những
Chi Lăng, Bạch Đằng, Đống Đa? Đâu rồi những Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Ngô Quyền,
Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, Phan Đình Phùng, Hoàng Hoa
Thám? Và đâu rồi những sự kiện lịch sử chỉ mới diễn ra ở Việt Nam một vài năm,
trước khi ông Hồ Chí Minh bị bắt như: Hai cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn (tháng
9/1940), Nam Kỳ (11/1940) và cuộc binh biến Đô Lương (01/1941), với máu của bao
người Việt Nam đã đổ xuống vì nền độc lập dân tộc? Ngay cả những đồng chí cộng
sản của ông như: Lê Hồng Phong, Nguyễn Thị Minh Khai, Hoàng Văn Thụ, Võ Văn
Tần, Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, v.v... Tất cả đều không thấy xuất hiện trong
"Nhật Ký Trong Tù".
Đọc đến đây, có thể có
người sẽ nêu ý kiến phản biện cho rằng: vì Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc đó đang bị
tù ở Trung Quốc, nên rất có thể ông đã tạm quên Việt Nam đi trong tâm thức của
mình chăng? Nhưng theo tôi, ý kiến này là rất khó thuyết phục. Bởi vì, thực tế
sau đây sẽ chứng minh cho điều ngược lại: trong cuốn sách "Những Mẩu
Chuyện Về Đời Hoạt Động Của Hồ Chủ Tịch", do Nhà xuất bản Văn Học, Hà Nội
phát hành vào năm 2001, tác giả Trần Dân Tiên người đã viết lại theo lời kể của
Chủ tịch Hồ Chí Minh, vào tháng 9 năm 1945 tại Hà Nội, về giai đoạn này của ông
ở trang 105 và 107 như sau:
“Đi liền 10 đêm và 5
ngày, Cụ Hồ đến một thị trấn Trung Quốc, chưa kịp nghỉ chân thì chiều hôm đó Cụ
bị bắt. Và gian khổ lại bắt đầu. Quốc Dân Đảng giam Cụ vào nhà lao T.H.S hơn
hai tuần, ngày mang gông, đêm đeo cùm,… Trong khi Cụ Hồ lê lết tấm thân mệt lử
từ nhà giam này đến nhà giam khác, có lẽ những việc lớn đang dồn dập trong nước
và trên thế giới. Ai khuyên bảo đồng chí? Ai giúp đỡ và đẩy mạnh việc tổ chức?
Có lẽ các nước đồng minh đã đổ bộ lên Đông Dương? Có lẽ Pháp, Nhật đã cắn nhau?
Có lẽ các đồng chí trong Đảng Cộng Sản Đông Dương và các hội viên Việt Minh
đang đau đớn hỏi nhau Cụ Hồ bị tai nạn gì? Lòng Cụ Hồ rối như tơ vò vì phải
ngồi im vô ích, trong khi công việc đang đòi hỏi Cụ mà thời gian đi qua không
chờ Người.”
Như vậy cũng là đã rõ:
sẽ thật là vô lý nếu như những mối lo gan ruột kia lại không hề được nhà thơ Hồ
Chí Minh thể hiện gì, dù chỉ là một dòng trong "Nhật Ký Trong Tù"?
Ngoài ra: tại sao lần này đi tù tại Quảng Tây - Trung Quốc, thời gian là hơn
một năm (từ tháng 8/1942 đến tháng 9/1943) thì Chủ tịch Hồ Chí Minh lại nổi
hứng làm thơ? Trong khi, lần đi tù trước ở Hồng Kong, thời gian là gần hai năm
(từ tháng 6/1931 đến tháng 1/1933) lâu hơn thì lại không thấy ông làm bài thơ nào?
Tôi tin rằng, nếu ai đọc kỹ tập thơ trên thì cũng đều có những thắc mắc tương
tự như tôi hoặc nhiều hơn tôi.
Nói tóm lại, viết về Chủ
tịch Hồ Chí Minh, lại viết về một vấn đề có tính nhạy cảm như thế này, tôi hiểu
rằng là cần phải hết sức khách quan và thận trọng. Nhưng theo tôi, dù vấn đề có
là nhạy cảm và cần phải thận trọng đến đâu đi chăng nữa thì không có nghĩa là
không nên viết, không nên phản biện lại những gì liên quan đến ông. Tôi rất
mong nhận được những ý kiến đóng góp trên tinh thần xây dựng, kể cả những ý
kiến phản biện của độc giả xa gần. Mục đích là để có thể sớm đưa ra được kết
luận chính xác về vấn đề nêu trên. Tôi xin chân thành cảm ơn trước.
Điều đáng buồn ở Việt
Nam từ trước đến nay, nhất là ở lĩnh vực khoa học xã hội là tình trạng phản
biện phổ biến theo kiểu "Một chiếc máy bay chia thành hai tốp máy bay".
Điều đó hoàn toàn là hình thức và phản khoa học. Nó vừa gây mất thời gian, tiền
bạc của xã hội; vừa tạo ra sự xuê xoa, nể nang, thậm chí là lừa dối lẫn nhau,
rất tai hại. Đề cập đến vấn đề này, nguyên Tổng bí thư Đảng cộng sản Liên Xô
(giai đoạn 1985-1991) M. Gorbachev đã có những nhận xét rất xác đáng trong cuốn
sách "Cải Tổ Và Tư Duy Mới" – Nhà xuất bản Sự Thật, Hà Nội 1988,
trang 24 như sau:
“Trong khoa học xã hội
nảy nở thói lý luận kinh viện. Những tư tưởng sáng tạo bị loại trừ ra khỏi
ngành khoa học xã hội. Những sự đánh giá và phán đoán hời hợt, duy ý chí trở
thành những chân lý không thể bác bỏ được mà chỉ cần thuyết minh. Những cuộc
tranh luận khoa học, lý luận và những cuộc tranh luận khác bị cướp mất nội dung
sinh động, mà không có những cuộc tranh luận này thì không thể phát triển tư
tưởng, không thể có sinh hoạt sáng tạo được. Những khuynh hướng tiêu cực không
chừa các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, chính trị và các lĩnh vực giáo dục, y
tế. Và ở đây nổi lên chủ nghĩa trung bình, chủ nghĩa hình thức, lối nói trống
rỗng,…”
Khoảng giữa năm 2001,
khi còn đang sinh sống tại Australia, tôi có viết bài "Viết Về Chủ Tịch Hồ
Chí Minh", với bút hiệu là Phương Nam. Trong đó, tôi có đặt ra một số vấn
đề nữa, liên quan đến Chủ tịch Hồ Chí Minh như sau:
1/ Chủ tịch Hồ Chí Minh
có phải là danh nhân văn hóa thế giới đã được tổ chức UNESCO công nhận, nhân
dịp kỷ niệm 100 ngày sinh của ông (19/5/1890-19/5/1990) như các phương tiện
thông tin đại chúng ở Việt nam đã nêu hay không?
2/ Ở thủ đô Paris của
nước Pháp vào đầu thế kỷ thứ 20 vừa qua là chỉ có duy nhất một ông Nguyễn Ái
Quốc - Nguyễn Tất Thành, tức Chủ tịch Hồ Chí Minh sau này hay là có đến 5 ông
Nguyễn Ái Quốc khác nhau?
3/ Tác giả Trần Dân Tiên
viết cuốn sách "Những Mẩu Chuyện Về Đời Hoạt Động Của Hồ Chủ Tịch",
nói ở trên có phải là Chủ tịch Hồ Chí Minh hay không?
v.v…
Nay xin được trân trọng
giới thiệu lại cùng quí vị độc giả quan tâm, trong phần phụ lục ở dưới bài viết
này. Xin trân trọng kính chào!
Đỗ Nam Hải (Phương Nam)
Thành phố Sài Gòn - Việt
Nam.
Tháng 8 năm 2008.
Tháng 8 năm 2008.
<a href="http://vuxep.multiply.com/journal/item/4063/4063?replies_read=1">http://vuxep.multiply.com/journal/item/4063/4063?replies_read=1</a>
No comments:
Post a Comment
Thanks for your Comment