Nghịch lý ở Việt Nam: Một quốc gia nhỏ chỉ ăn rồi chơi
Có lẽ không quốc gia nào mà cuộc sống của giới công chức chứa
nhiều điều nghịch lý như ở Việt Nam.
Một
bộ phận công chức đang tha hóa. (Ảnh minh họa)
Lương
không đủ sống nhưng lại thuộc thành phần khá giả của xã hội; đã vào biên chế là
có thể nằm lỳ cho đến hết đời, ngang nhiên đòi hỏi mọi chế độ phúc lợi, ngay cả
khi chẳng làm gì; là người làm thuê cho dân nhưng lại hành xử như ông chủ có
quyền ban ơn; năng lực cũng như tinh thần trách nhiệm trước công việc phần lớn
ở mức trung bình và thấp, nhưng cực kỳ có khả năng trong việc kinh doanh “quyền
lực Nhà nước” để tư lợi …Nhưng điều nghịch lý nhất là một nền hành chính cồng
kềnh, ì ạch, dôi dư cả triệu người như vậy lại vẫn cứ ngày một phình to?
Trong
một hội nghị có đưa tin trên truyền hình và sau đó hầu như các báo đều đưa lại,
Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói thẳng ra rằng: “Trong bộ máy chúng ta có tới
30% số công chức không có cũng được, bởi họ làm việc theo kiểu sáng cắp ô đi,
tối cắp về, không mang lại bất cứ thứ hiệu quả công việc nào”. Nói cách khác,
cái số 30 % công chức đó hoàn toàn không cần thiết, y như cái bướu trên cổ. Với
2,8 triệu công chức, chỉ cần làm phép tình nhẩm cũng ra ngay con số thuộc diện
có cũng như không kia khoảng 800.000. Nghĩa là mỗi 100 người dân Việt Nam, phải
nuôi không một ông (bà) vô công rồi nghề mang danh công chức! Vậy tại sao một
nền dịch vụ công chỉ cần 2 triệu người, mà phải trả lương cho tận những gần ba
triệu?
Ai phải chịu trách nhiệm về vấn đề này? Trong khi chưa thể tìm ra câu
trả lời, chúng tôi chỉ xin làm thứ công việc đơn giản hơn là giúp mọi người
hình dung một phần cái gánh nặng vật chất và tinh thần mà cả xã hội đang phải è
lưng chịu đựng để “cõng” gần một triệu công chức dư thừa đó.
Trước
hết, 800 ngàn người lớn đến mức nào? Đó là số dân (hơn kém chút ít) của Cyprus,
Bahrain, Bhutan, Qatar, Đông Timor…Hay nó có quy mô gấp đôi dân số Luxemburg,
Brunei, Malta, Iceland…
Thứ
hai, và đây là vấn đề chính, cần bao nhiêu tiền để nuôi cái đám công chức thừa
thãi ấy? Chắc chắn là không ai có thể tính chính xác, vì có những công chức
thuộc loại dư thừa, nhưng lại hưởng mức thu nhập nhiều người mơ ước. Hẵng chỉ
tính đơn giản thế này: Mỗi người trong số đó, vì họ là công chức, nên thuộc
diện thu nhập trung bình khá (so với mức 1000 USD trung bình) sẽ nhận của Nhà
nước khoảng 60 triệu đồng (3000 USD) một năm.
Nghĩa là cần số tiền lên tới
50.000 tỷ đồng ( 2,5 tỉ USD) cho việc chi lương để ngày ngày 800.000 người ăn
mặc sang trọng chỉ để “sáng vác ô đến cơ quan, tối vác ô về nhà” mà không làm
bất cứ việc gì. Tuy nhiên, số tiền phải bỏ ra phục vụ việc ngồi chơi xơi nước
của “một quốc gia nhỏ” ấy trên thực tế còn lớn hơn nhiều.
Theo
thông lệ thì số tiền lương cho công chức chỉ bằng hai phần ba số tiền phải chi
ra để họ có thể làm việc, được tính vào khoản duy trì hoạt động của cơ quan Nhà
nước. Đó là tiền thuê nhà, tiền điện, tiền điện thoại, tiền khấu hao tài sản,
tiền phúc lợi, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, chi phí đi lại và cơ man nào những
thứ tiền khác được gọi bằng cái tên chung là văn phòng phí. Khiêm tốn tính gộp
thì con số 50.000 tỉ đó phải cộng thêm khoảng 20.000 tỉ đồng. Giờ ta thử xem
70.000 tỷ đồng nhiều đến mức nào?
Nó nhiều hơn toàn bộ số tiền thu được từ xuất
khẩu gạo năm 2012; nó bằng khoảng 5 lần số tiền phí bảo trì đường bộ mà Bộ GTVT
dự kiến thu được hằng năm từ ô tô, xe máy với giả phải trả là hứng chịu biết
bao lời chì chiết của dư luận; nó bằng già nửa số tiền 120.000 tỉ đồng cần để
nâng cấp quốc lộ 1A lên thành đường bốn làn xe ô tô; nó giúp cho khoảng 7 triệu
dân miền núi đủ gạo ăn trong một năm để không phá rừng.
Nếu có ngần ấy số tiền,
toàn bộ các xã nghèo miền núi có trường học, có chợ, có đường trải bê tông. Nó
có thể mua được số bò giúp cho Chương trình Lục lạc vàng duy trì liên tục 1500
buổi, với khoảng 9000 gia đình nông dân thuộc dạng nghèo nhất nước có cơ hội đủ
cơm ăn. Nó là con số dài tới mức mà không một nông dân bình thường nào đọc
chính xác được.
Nhưng
đấy mới chỉ tính về khoản vật chất, cho dù không hề nhỏ nhưng chưa chắc đã là
lớn nhất. Tai hoạ của nạn biên chế tràn lan là nó khiến cho bộ máy hành chính
công của chúng ta thuộc loại công kềnh, kém hiệu quả và lạc hậu vào loại nhất
khu vực. Nhàn cư vi bất thiện. Vì không làm gì nên những ông, bà công chức thừa
thãi trên trở thành những “con bệnh” của xã hội.
Ta hãy xem họ làm gì mỗi ngày
để tiêu hết 8 giờ vàng ngọc?
Nếu là đàn ông thì phần lớn lướt web, chơi game
oline, xem phim sex, tìm cách vào nhà nghỉ với chính đồng nghiệp của mình. Thời
gian còn lại ngồi nghĩ mưu kế tư lợi hoặc hại người khác. Còn với thành phần nữ
giới thì shoping tối ngày, ăn uống, khoe của tối ngày, buôn dưa lê tối ngày…
Nhiều
người coi trụ sở cơ quan chẳng hơn gì cái bếp nhà mình, tranh thủ tận dụng điện
nước miễn phí để nấu nướng. Số còn lại, nếu không làm những việc như trên, thì
làm chim bói cá, cứ thấy ở đâu có mầu mỡ là đến. Cũng vì thừa dẫn đến lười, ích
kỷ, đấu đá chèn ép nhau thay vì thực thi công vụ. Có rất nhiều người cả một đời
công chức chỉ chuyên kiện cáo, lao vào đấu đá vì những lợi ích cá nhân. Nhưng lương
của họ thì vẫn cứ đến hẹn lại lên. Chức của họ thì cứ đến tuổi là đến. Kèm với
lương với chức là đủ thứ tiêu chuẩn ưu đãi khác.
Những công bộc này, về nguyên
tắc là những người giúp việc cho “ông chủ” Nhân dân, nhưng trên thực tế cũng là
những người quan liêu, cửa quyền, sách nhiễu, tham lam, làm khổ “ông chủ” vào
loại nhất thế giới. Làm bất cứ việc gì thuộc phạm vi chức phận cũng đòi lót
tay. Trong bất cứ nhiệm vụ nào cũng lồng lợi ích của mình vào.
Từ lái xe, nhân
viên đóng dấu, nhân viên gác cổng…đến những người có tí chức, tí quyền đều là
những kẻ chỉ thạo ăn tiền, vòi vĩnh, hạch sách…biến cửa Công đường thành nơi
nhếch nhác, bất tín, đáng sợ hơn cả hang hùm. Nền đạo đức xã hội xuống cấp, có
phần đóng góp không nhỏ của những thành phần được gọi là công chức ấy.
Nhưng
thiệt hại vẫn chưa dừng lại ở đó. Nạn chạy chức chạy quyền thì ai cũng biết.
Nhưng nạn chạy chọt để được thành công chức Nhà nước còn khốc liệt hơn và cũng
bi hài hơn rất nhiều. Vì số người tham gia luôn rất đông, diễn ra trên một diện
rộng, với sự tham gia của mọi thành phần. Nó làm hư hỏng cả người có quyền nhận
và người được nhận. N
gười có quyền nhận thì một khi đã lấy tiền, đã nhúng chàm,
làm sao còn dám yêu cầu cấp dưới phải nêu cao đạo đức, kỷ cương, nhân
cách-ngoại trừ đó là một truyện hài! Người được nhận vào làm công chức thì cậy
tiền nên không cần học, không cần trau dồi chuyên môn, coi thường kỉ cương,
phép tắc. Đó là chưa kể họ phải tìm cách ăn chặn, ăn bẩn, vơ vét bằng mọi cách
để bù lại số vốn đã bỏ ra.
Nhưng
những bệnh tật trên, dù rất trầm trọng, nếu quyết tâm ngăn ngừa, vẫn còn nhiều
hy vọng chữa chạy, dù rất tốn kém. Song có một thứ bệnh do nạn chạy công chức
gây ra rất khó chữa, thuộc loại nan y, là bệnh ỷ lại, lười biếng và mất khả
năng tự trọng.
Căn bệnh thuộc loại lây nhiễm này có thể huỷ hoại nhân cách cả
một thế hệ, góp phần làm nghèo đất nước. Người ta cần một cái bằng đại học với
bất cứ giá nào đôi khi không phải để sau đó làm việc, cống hiến, mà để có cơ
hội gia nhập cái đội quân công chức vốn là thừa thãi kia.
Với những người này,
cái điều đáng lẽ thành nỗi xấu hổ khi chả làm gì ngoài việc “sáng vác ô đi, tối
vác ô về”, thì lại là mục tiêu phấn đấu, là sự nghiệp của đời họ. Liệu có khác
gì một thứ quốc nạn?
__._,_.___
No comments:
Post a Comment
Thanks for your Comment