From: Huy Thai
Subject: Tên của người Việt
Subject: Tên của người Việt
Tên
của người Việt
Cái tên do cha mẹ đặt ra ngay từ lúc chào đời.
Nói như vậy có nghĩa là người ta không thể tự đặt tên cho mình vì khi đó còn
chưa biết nói thì làm sao đòi tên nọ, tên kia. Nhưng xem ra điều này chỉ đúng
một phần. Thực tế đã chứng minh nếu tên xấu quá, sau này ta có quyền làm đơn
xin đổi tên.
Tác giả xin thanh minh trước: bài viết dưới đây
chỉ là góp nhặt chuyện vui-buồn qua cái tên của người Việt, người viết hoàn
toàn không có ý châm chọc một ai. Nếu có sự trùng hợp, hoàn toàn ngoài ý muốn
của tác giả.
Tại hải ngoại, trong hầu hết các cộng đồng ta
thường thấy người Việt Nam gọi nhau bằng những cái tên ‘nửa nạc nửa mỡ’.
Nào là anh Micheal Nguyễn, cậu Thomas Trần, côSusan
Phạm hoặc chị Lisa Lê… Đây là hiện tượng khá phổ biến vì
những người trẻ thuộc thế hệ thứ hai, thứ ba vốn sinh ra tại Mỹ và mang tên “Mỹ-Việt
đuề huề” từ nhỏ do cha mẹ đặt ra.
Thế nhưng, đối với những người lớn tuổi thuộc
thế hệ thứ nhất, trưởng thành tại Việt Nam, con đàn cháu đống mà lại bỏ đi cái
tên Việt có từ thời cha sinh mẹ đẻ để khoác lên cái tên ngoại lai như bác Robert,
dì Julie thì thật là… khó chịu đối với một số người đồng hương.
Ấy thế mà nhiều ông bà lớn tuổi hình như rất hãnh diện mang cái tên Mỹ trong
khi nói tiếng Anh thì ít mà ra dấu thì nhiều!
Một ông bác sĩ tuổi đã cao, tên Đạm, mở phòng
mạch ngay trong khu cộng đồng người Việt. Ông là trường hợp được coi là ‘đặc
ân’ dành cho một số bác sĩ có bằng cấp ở Việt Nam, chỉ cần qua một cuộc thi và
một đợt thực tập rồi được cấp một giấy chứng nhận để phục vụ đồng hương. Khổ
nỗi, ông cũng theo… ‘thời thượng’, trương bảng hiệu “Dr. David Nguyen”.
Trong số thân chủ của BS Đạm có một bà khách
người miền Nam, chân chất, ít học mà lại bập bẹ nói tiếng Mỹ với giọng miền Nam
đặc sệt. Khi tiếp xúc với ông, bà rất kính cẩn và lễ phép: “Dạ thưa bác sĩ
Đê Dzịt…”.
Bà phát âm “Đê Dzịt’ (David) một cách
kính trọng và phản ứng của ông bác sĩ David cũng tỉnh bơ. Hình như ông đã quá
quen với việc tên Mỹ của ông đọc theo giọng miền Nam… Cả hai đều cảm thấy tự
nhiên qua lối xưng hô nhưng những người đồng hương có mặt trong phòng khám lại…
cười ra nước mắt!
Một bà mang tên Tám từ Việt Nam sang đất Mỹ
nhưng sau khi lấy được bằng công dân Hoa Kỳ, bà bèn đổi tên. Bà muốn mọi người
phải gọi bà là Tammy, một cái tên mang âm hưởng Mỹ-Việt từ cái tên cũ. Nhiều
người quen miệng gọi bà Tám, bà làm bộ không nghe, không biết đến cái tên này.
Phải gọi là Tammy thì bà mới quay lại trả lời!
Bảng một số tên khá phổ biến tại hải ngoại
Có một ông thuộc thế hệ người Việt thứ nhất khi
còn ở Việt Nam mang họ Bùi, tên Liêm: Bùi Liêm. Sang đến Mỹ, tên của ông được
chính thức trở thành Liêm Bùi theo cách viết tên trước họ sau của người Mỹ.
Nhưng khổ nỗi, trong tiếng Anh không có dấu nên tên của ông trên giấy tờ được
viết là Liem Bui. Các bạn đồng hương nói đùa: “Tên gì mà kỳ cục
quá, nghe như… liếm b…!”.
Để không bị chế giễu, ông vẫn giữ họ Bùi nhưng
tên Liêm đổi thành Robert hầu tránh ngộ nhận chết người… Tưởng
đâu thoát nạn nhưng ông lại gặp thêm rắc rối vì cái tên mới. Số là người Mỹ
thường gọi Robert qua cái tên thân mật Bob. Hóa ra
tưởng đã yên thân với tên Robert Bui, nay ông lại khốn đốn vì cái
tên thân mật Bob Bui. Bạn đồng hương lại có dịp chọc quê: “Liếm
b… chưa đủ hay sao mà lại còn đổi là bóp b…”.
Có những gia đình Việt được
Mỹ hóa hoàn toàn. Những cái tên quen thuộc như thằng cu Bi, con Út, ông Lượm,
bà Thắm nay được thay bằng thằng John, con Cecile,
ông Jim, bà Jolie. Hình như họ muốn không còn dính dáng gì đến cái xứ Việt Nam bên
kia bờ Thái Bình Dương. Họ muốn quên hẳn tổ tiên ông bà, xa lánh đồng hương và
thậm chí còn tìm mua nhà ở vùng Mỹ trắng vì ở gần người Việt có nhiều… phiền
toái.
Nói đi thì phải nói lại. Không phải người Việt
nào cũng gặp chuyện rắc rối khi phải đổi tên tại Mỹ. Trái lại, việc đổi tên
nhiều khi cũng thuận lợi, dễ dàng đối với một số người. Chẳng hạn như chữ Văn
trong tên đệm thường thấy ở tiếng Việt. Van, không dấu, vốn là tên
thường dùng ở Hòa Lan như tên các cầu thủ Van Basten, Van de Saar hoặc tên họa
sĩ nổi danh Van Gogh nên cũng khá phổ biến tại Mỹ.
Nhiều người Việt tại Mỹ đã đổi họ Lê hay Lý sang Lee.
Nổi bật trong phong trào này là hệ thống 32 cửa hàng bánh mỳ thịt theo kiểu
Việt Nam tại các tiểu bang California, Arizona, Oklahoma và Texas của gia đình
ông Lê Văn Chiêu.
Thay vì lấy tên là Lê’s Sandwiches ông
đã chọn thương hiệu Lee’s Sandwiches, cái tên này nghe có vẻ
dễ nhớ hơn đối với khách hàng người bản xứ. Lee’s Sandwiches cũng
đã khai trương cửa hàng Lee’s Coffee tại Sài Gòn vào một ngày chỉ
toàn số 8: 8 giờ 8 phút, ngày 8 tháng 8 năm 2008 tại số 80 Hàm Nghi, Quận 1!
(Chơi số 8 không thua gì Trung Quốc chọn ngày khai mạc Thế vận hội Bắc Kinh
8/8/2008)
Không phải người Việt đổi sang họ Lee vì họ muốn
mang quốc tịch Hàn Quốc mà vì Lee là cái tên khá phổ biến tại Mỹ. Như Robert E.
Lee, vị tướng Mỹ nổi tiếng trong thời Nội chiến Nam-Bắc. Hiện tại có đến hàng
chục thị trấn mang tên Lee trải dài khắp nước Mỹ từ Đông sang Tây.
Cửa hàng Lee’s Sandwiches tại Mỹ
Dù có dấu hay không dấu, những cái tên như Đỗ
Văn Sơn đổi sang tiếng Anh chỉ cần bỏ dấu thành Do Van Son, dễ đọc
và cũng dễ hiểu đối với người bản xứ, tương tự như Davidson, Ericson, Dickinson…
Trường hợp Lê Văn Thơm (hoặc Lý Văn Thơm) sẽ
biến thành Lee Van Thom, cũng na ná như tài tử nổi tiếng Lee Van
Cleef trong các phim cao bồi Wild Wild West của Mỹ. Tên Thơm phát âm giống như
Tom của Mỹ mà lại trùng tên với nhà toán học nổi tiếng người Pháp, René Thom.
Hoàn toàn không có ý ‘thấy người sang bắt quàng làm họ’ vì ông Lê Văn
Thơm chẳng biết (mà cũng không cần biết) René Thom là ai đâu!
Những người có tên thuộc loại trên chắc cũng
thầm cám ơn cha mẹ đã khéo đặt tên cho mình. Ngược lại, có những cái tên rất
đẹp khi còn ở đất Việt, sang đến Mỹ bỗng trở thành một nỗi phiền muộn.
Các cô có tên đẹp như Mỹ Dung, Hạnh Dung, các
cậu quý tử như Anh Dũng, Hùng Dũng đều nhanh chóng đổi tên vì những ‘bất đồng’
về ngôn ngữ và văn hóa giữa tiếng Anh và tiếng Việt. Những tên như Dung hoặc
Dũng lại trở nên ‘khó nghe’ đối với người bản xứ vì khi phát âm hoặc khi viết
nó lại đồng nghĩa với từ ‘dung’ trong tiếng Anh, có nghĩa là… phân súc vật. Hóa
ra, Mỹ Dung lại biến thành ‘my dung’.
Nhà hàng Mỹ Dung trên đất Mỹ
Người Mỹ làm sao hiểu được vì cớ gì có những nhà
hàng được người Việt đặt tên là My Dung, thật ra là Mỹ Dung! Họ
thắc mắc nhưng không nói ra: “Chẳng lẽ nhà hàng sang trọng như vậy lại phục vụ
món…”. Lại còn tiệm bánh mì Mỹ Dung trên đất Hoa Kỳ nữa chứ:
Tiệm bánh mì Mỹ Dung ở Los Angeles
Các ông có tên Hữu Phúc, Thiên Phúc, Xuân Phước,
Hiệp Phước cũng vội vàng đổi tên vì chữ Phúc hay Phước nghe rất chối tai đối
với người Mỹ. Khi phát âm, những cái tên đẹp đó lại hao hao giống như ‘fuck’,
một từ xấu chỉ sự giao hợp nam nữ! Người tên Phú sống ở Pháp chắc cũng phải đổi
tên vì Phú đồng ân với từ ‘fou’ có nghĩa là Điên!
Ở Áo (Austria), có một ngôi làng nhỏ mang tên Fucking.
Đến lượt người Việt lại thắc mắc, không biết dân làng này sống bằng nghề gì? Họ
làm gì ngoài việc fucking? Xin đưa ra một tấm ảnh làm bằng chứng:
Bảng tên một ngôi làng tại Áo (hình Flickr)
Lại còn những tên Cư, Cự, Cử, Cừ khi viết bằng
tiếng Anh không dấu chỉ là ‘Cu’, tạo một ấn tượng không đẹp với các đồng hương.
Nếu du lịch sang Hungary, những ông ‘Cu’ này, lại biến thành ‘Cut’ vì trong
tiếng Hung những túc từ được thêm âm T khi dùng dưới dạng bổ nghĩa. Chẳng hạn
như người Hung sẽ nói: “Tôi thích ông… Cut (có dấu móc trong chữ u)!”
Một trường họp khác cũng khá oái oăm về cái tên
của người Việt. Tiếng Nga không có chữ cái tương đương âm H, vì vậy chữ cái X
(như âm KH trong tiếng Việt) được dùng thay chữ cái H. Ví dụ, nếu tên tiếng Việt
là Huy, viết trong tiếng Nga thành Xyи (X=H, Y=U, И=Y), đọc
thành Khuy. Theo tôi biết, Khuy trong tiếng Nga có
âm giống như tên bộ phận kín của đàn ông!
Người viết xin kể một chuyện thuộc loại ‘tiếu
lâm’ như sau. Hai đồng hương người Việt đã lớn tuổi gặp nhau tại Little Saigon,
một ông tự giới thiệu: “Tôi tên Thompson”. Ông kia mới nghe qua đã cảm
thấy bị ‘sốc’ vì cái tên Mỹ của người ‘da vàng mũi tẹt’. Thompson, Carbine,
Garant vốn là tên của các loại súng dùng trong chiến tranh nên ‘tương kế tựu
kế’, ông HO từ Việt Nam mới sang Mỹ, đáp một cách tỉnh bơ: “Tôi tên Colt 45!”.
Không biết ông Thompson có hiểu thâm ý của người
bạn mới quen? Colt 45 là loại súng ngắn dành cho sĩ quan còn Thompson chỉ là
tiểu liên dành cho binh sĩ! Ông HO chắc không có ý gì khác ngoài việc sửa lưng
người đồng hương… mất gốc.
Xin khẳng định một lần nữa, người viết hoàn toàn
không có ý đả phá hay châm chọc chuyện lấy tên Mỹ hay sửa tên Việt sau khi đã
đậu bằng công dân Hoa Kỳ. Một khi đã sống trên nước Mỹ mình phải thay đổi để dễ
dàng thích nghi và mau chóng hội nhập. Tuy nhiên, vấn đề là dùng tên đó như thế
nào và trong trường hợp nào.
Nên chăng, khi đi làm sở Mỹ, tiếp xúc với người
Mỹ, hoặc khi hữu sự ta dùng tên Mỹ để việc giao tiếp với người bản xứ được dễ
dàng hơn. Tuy nhiên, khi tiếp xúc với đồng hương thì không lý do gì để tự giới
thiệu mình là Thompson, David, Tammy trong khi mình vẫn còn có những tên thuần
túy từ đất nước Việt Nam như Thơm, Đạm, Tám.
Trước khi chấm dứt bài viết này, xin nói một
chút về cái tên của người Việt ngay trên đất Việt. Bạn hãy thử tưởng tượng một
thành phần nội các chính phủ gồm toàn những Tôn Thất của nhà Nguyễn xa xưa.
Điều gì sẽ xảy ra khi chính phủ có ông Bộ trưởng Y tế mang tên Tôn Thất
Đức, Bộ trưởng Lao Động Tôn Thất Nghiệp, Bộ trưởng Nông nghiệpTôn
Thất Bát, Bộ trưởng Kinh tế Tôn Thất Bại, Bộ trưởng Quốc phòng Tôn
Thất Trận, Bộ trưởng Giáo dục Tôn Thất Học, Bộ trưởng Kế hoạch
& Đầu tư Tôn Thất Sách…
Người đọc chắc hẳn sẽ rùng mình với danh sách
những vị bộ trưởng dòng Tôn Thất. Theo một người mang tên Vũ Như Cẩn,
kịch bản tuy mang tính cách hư cấu nhưng vẫn có khả năng xảy ra nếu tình hình
thực tế… vẫn như cũ!
----- Thư đã chuyển tiếp ----
Từ: DIEP nguyenvan <
Từ: DIEP nguyenvan <
No comments:
Post a Comment
Thanks for your Comment