Ông Putin Chiếm Crimea Là Vì Thể Diện?
Lý Thái Hùng
Quyết định đưa 6 ngàn quân vào chiếm đóng vùng
tự trị Crimea của Cộng hòa Ukraine là hành động trả đũa của ông Putin sau khi
quốc hội Ukraine biểu quyết truất phế Tổng thống Yunakovych thân Nga.
Hành động trả đũa này không nhắm vào Ukraine mà là một thách thức đối với Liên Âu khi khối này tìm cách áp lực Ukraine đi theo đường lối của Liên Âu.
Mặc dù Liên Âu và Hoa Kỳ lên án việc xâm chiếm này cũng như ra quyết định đình chỉ tư cách thành viên Thượng Đỉnh G8 của Nga; nhưng chắc chắn là ông Putin không sợ vì hai lý do:
Thứ nhất là ông Putin biết rất rõ cả Hoa Kỳ và Liên Âu lo ngai sự leo thang các hành động quân sự và Ukraine dù có kêu gọi tổng động viên toàn quốc đi chăng nữa cũng sẽ không dám tiến hành cuộc đối đầu với Nga tại Crimea khi mà tình hình kinh tế và xã hội đang gặp rất nhiều khó khăn sau cuộc khủng hoảng. Hơn nữa, ông Putin đã từng có kinh nghiệm trong vụ xâm chiếm vùng Nam Ossetia của Cộng hòa Georgia vào mùa hè năm 2008 nên coi thường các cảnh báo của Phương Tây.
Thứ hai là ông Putin - sau thành công của Thế Vận Hội mùa Đông ở Sochi - đã chộp ngay vụ Crimea như một cơ hội ngàn vàng để kích lên chủ nghĩa dân tộc tại Nga vốn đã được ông khai dụng nhằm củng cố quyền lực trong nhiều thập niên cầm quyền từ năm 2001 cho đến nay. Nên nhớ Crimea thuộc Nga từ 1783 và là Cộng hòa tự trị trong những năm đầu của Liên Xô. Crimea được giao cho Ukraine quản trị từ thời Tổng bí thư Khrushchev lãnh đạo vào năm 1954 nên khi Liên Xô bị giải thế nó mới đi theo.... Ukraine.
Hành động trả đũa này không nhắm vào Ukraine mà là một thách thức đối với Liên Âu khi khối này tìm cách áp lực Ukraine đi theo đường lối của Liên Âu.
Mặc dù Liên Âu và Hoa Kỳ lên án việc xâm chiếm này cũng như ra quyết định đình chỉ tư cách thành viên Thượng Đỉnh G8 của Nga; nhưng chắc chắn là ông Putin không sợ vì hai lý do:
Thứ nhất là ông Putin biết rất rõ cả Hoa Kỳ và Liên Âu lo ngai sự leo thang các hành động quân sự và Ukraine dù có kêu gọi tổng động viên toàn quốc đi chăng nữa cũng sẽ không dám tiến hành cuộc đối đầu với Nga tại Crimea khi mà tình hình kinh tế và xã hội đang gặp rất nhiều khó khăn sau cuộc khủng hoảng. Hơn nữa, ông Putin đã từng có kinh nghiệm trong vụ xâm chiếm vùng Nam Ossetia của Cộng hòa Georgia vào mùa hè năm 2008 nên coi thường các cảnh báo của Phương Tây.
Thứ hai là ông Putin - sau thành công của Thế Vận Hội mùa Đông ở Sochi - đã chộp ngay vụ Crimea như một cơ hội ngàn vàng để kích lên chủ nghĩa dân tộc tại Nga vốn đã được ông khai dụng nhằm củng cố quyền lực trong nhiều thập niên cầm quyền từ năm 2001 cho đến nay. Nên nhớ Crimea thuộc Nga từ 1783 và là Cộng hòa tự trị trong những năm đầu của Liên Xô. Crimea được giao cho Ukraine quản trị từ thời Tổng bí thư Khrushchev lãnh đạo vào năm 1954 nên khi Liên Xô bị giải thế nó mới đi theo.... Ukraine.
Là một tay cai trị khá độc đoán và tìm
cách lấy lại hào quang cũ của thời Liên Xô, ông Putin đã khai thác chủ nghĩa
dân tộc để làm chỗ dựa bành trướng các ảnh hưởng, nhất là đối với các Cộng hòa
cũ của Liên Xô. Một trong những nỗ lực lấy lại hào quang này chính là trung tâm
nghiên cứu không gian tại Ukraine mà Liên Xô đã từng hãnh diện trong cuộc chạy
đua không gian với Hoa Kỳ trước khi sụp đổ.
Khi đem chuyện đại sự để giải quyết chuyện thể diện, quả là ông Putin đang đùa với lửa.
Khi đem chuyện đại sự để giải quyết chuyện thể diện, quả là ông Putin đang đùa với lửa.
Tâm
và Tầm Của Lãnh Đạo Việt Nam Chưa Cao.
Lý thái Hùng
Sau gần 1 năm bị bắt giữ, ngày 4/3/2014,
Tòa án thành phố Đà Nẵng sẽ xét xử Blogger Trương Duy Nhất về cái gọi là tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm
lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân” được qui
định tại điều 258, khoản 2 của bộ luật Hình sự.
Đây không phải là vụ án đầu tiên xét xử về điều 258 nhưng phải nói là khá hiếm. Hiếm là vì nội dung quy định của tội danh này không bình thường trong một xã hội tôn trọng Quyền Con Người, mà chỉ là thủ đoạn của giới lãnh đạo nhằm bịp miệng những ai muốn phản biện lại những điều sai trái của chế độ.
Nhà cầm quyền CSVN đã dựa trên 12 bài viết đăng trên Blog Một Góc Nhìn Khác của ông Trương Duy Nhất và cáo buộc là có những nội dung “không đúng sự thật, xuyên tạc và nhất là bôi nhọ các lãnh đạo đảng, nhà nước khiến cho uy tín của lãnh đạo suy yếu nghiêm trọng.” Nếu bị kết án thì ông Nhất có thể bị từ 2 năm đến 7 năm tù.
Dư luận chung cho rằng việc Hà Nội bắt giữ và đưa ông Trương Duy Nhất ra xử về điều 258 là phản tiến bộ. Đồng thời nhà cầm quyền CSVN tự tố cáo mình đã chà đạp lên Quyền Con Người.
Khi một chính quyền cam kết tôn trọng Quyền Con Người trong Hiến pháp, tức là đã mặc nhiên tôn trọng quyền tự do ngôn luận, tự do phát biểu, tự do phê bình của mọi công dân.
Lấy lý cớ bị phê bình và bị chỉ trích, lãnh đạo CSVN quyết định truy tố và kết tội Blogger Trương Duy Nhất chỉ cho thấy là Tâm và Tầm của các ông Nguyễn Phú Trọng, Trương Tấn Sang, Nguyễn Tấn Dũng, Nguyễn Sinh Hùng chưa cao.
Việt Nam chưa có văn hóa chấp nhận sự phê bình, chỉ trích của cấp lãnh đạo. Vì thế mà Việt Nam còn lâu mới thật sự tôn trọng Quyền Con Người một cách đúng nghĩa theo tinh thần của bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc.
Đây không phải là vụ án đầu tiên xét xử về điều 258 nhưng phải nói là khá hiếm. Hiếm là vì nội dung quy định của tội danh này không bình thường trong một xã hội tôn trọng Quyền Con Người, mà chỉ là thủ đoạn của giới lãnh đạo nhằm bịp miệng những ai muốn phản biện lại những điều sai trái của chế độ.
Nhà cầm quyền CSVN đã dựa trên 12 bài viết đăng trên Blog Một Góc Nhìn Khác của ông Trương Duy Nhất và cáo buộc là có những nội dung “không đúng sự thật, xuyên tạc và nhất là bôi nhọ các lãnh đạo đảng, nhà nước khiến cho uy tín của lãnh đạo suy yếu nghiêm trọng.” Nếu bị kết án thì ông Nhất có thể bị từ 2 năm đến 7 năm tù.
Dư luận chung cho rằng việc Hà Nội bắt giữ và đưa ông Trương Duy Nhất ra xử về điều 258 là phản tiến bộ. Đồng thời nhà cầm quyền CSVN tự tố cáo mình đã chà đạp lên Quyền Con Người.
Khi một chính quyền cam kết tôn trọng Quyền Con Người trong Hiến pháp, tức là đã mặc nhiên tôn trọng quyền tự do ngôn luận, tự do phát biểu, tự do phê bình của mọi công dân.
Lấy lý cớ bị phê bình và bị chỉ trích, lãnh đạo CSVN quyết định truy tố và kết tội Blogger Trương Duy Nhất chỉ cho thấy là Tâm và Tầm của các ông Nguyễn Phú Trọng, Trương Tấn Sang, Nguyễn Tấn Dũng, Nguyễn Sinh Hùng chưa cao.
Việt Nam chưa có văn hóa chấp nhận sự phê bình, chỉ trích của cấp lãnh đạo. Vì thế mà Việt Nam còn lâu mới thật sự tôn trọng Quyền Con Người một cách đúng nghĩa theo tinh thần của bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc.
Putin
bị dân Ukraine làm mất mặt
28.02.2014 - Ngô
Nhân Dụng
Trong một tuần qua, thế giới chờ coi ông Vladimir Putin làm gì. Thứ nhất, tất cả đều công nhận ông Putin đã bị mất mặt. Thứ hai, cho tới giờ ông vẫn chưa nói gì cả, chắc chắn còn đang tính phải đi những nước cờ nào trên bàn cờ mới mà dân Ukraine đang bày ra. Mọi người chờ, mà chính ông Putin cũng đang chờ đợi. Nhưng chính người dân Ukraine sẽ quyết định kết cục của bàn cờ sẽ ra sao.
Ông Putin bị mất mặt khi
Viktor Yanukovych, con gà của ông chạy trốn trước cuộc cách mạng của dân
Ukraine, khiến ông không tận hưởng cuộc vui say trong ngày bế mạc Thế Vận Hội
Mùa Ðông. Ngày hôm qua Yanukovych họp báo ở Rostov, thành phố bên sông Don, có
hai điều đáng chú ý. Thứ nhất, Yanukovych nói tiếng Nga trong cuộc họp báo. Thứ
nhì, ông ta tự coi vẫn là tổng thống xứ Ukraine, bị “bọn quá khích” đe dọa, và
chạy sang Nga xin bảo vệ; nhưng không thấy chính phủ Nga nói một câu nào cả.
Nói Putin bị mất mặt
chưa đủ. Ông bị mất uy tín đối với dân Nga, nếu tiếp tục hoàn toàn thụ động để
cho Ukraine vượt khỏi tầm tay. Hơn nữa, ông còn những mối lo khác. Putin vẫn
nắm trong tay chính quyền nhiều nước Cộng Hòa cũ của Liên Xô trong vùng Trung Á
Châu, và Belarus, cũng như vẫn đe dọa các sắc tộc nhỏ khác hiện còn nằm trong
Liên Bang Nga. Nếu hoàn toàn bó tay ở Ukraine, Putin bị các nước kia khinh
thường, từ nay khó nói gì mà họ nghe ngay.
Vì vậy, Putin không thể
hoàn toàn thụ động. Nhưng nếu hành động, thì phải làm gì?
Có hai việc mà Putin
không làm, hay chưa làm, không sử dụng hai thứ sức mạnh ông nắm trong tay. Thứ
nhất, quân Nga không tiến qua Ukraine. Thứ hai, Putin không cắt đường dẫn hơi
đốt qua Ukraine, cho dân nước này và các nước Âu Châu sử dụng (Nga cung cấp 2
phần 3 đến 3 phần 4 số hơi đốt cho vùng này), để dân Ukraine tiếp tục được sưởi
ấm trong mùa Ðông này, với giá hơi đốt rẻ hơn giá thị trường thế giới. Không sử
dụng các vũ khí nắm sẵn trong tay, Putin muốn thế giới lưu giữ hình ảnh tốt đẹp
của ông mà thế vận hội đã vẽ ra. Chủ đề của thế vận hội bao giờ cũng là hòa
bình và tình huynh đệ trong nhân loại. Thứ hai, ngay khi Yanukovych chạy trốn,
ngoại trưởng Nga đã nói chuyện với ngoại trưởng Mỹ rằng chính phủ Nga sẽ không
can thiệp bằng quân đội. Putin cần cho thế giới thấy là chính phủ của mình giữ
lời, vì cả thế giới được nghe lời tuyên bố đó.
Nhưng không thể hoàn
toàn thụ động, không làm gì cả. Vì vậy, Putin phải gửi tín hiệu cho dân Nga và
thế giới bên ngoài biết ông còn nhiều quân cờ nắm trong tay. Ông cho 150,000
quân với 900 chiến xa tập diễn ngay vùng biên giới sát Ukraine. Bộ Tư Lệnh Nga
nói rằng cuộc tập trận này đã được hoạch định từ lâu, không liên can gì tới
tình hình Ukraine; nhưng ai cũng biết đó là một cách nhắc nhở dân Ukraine, và
cả khối NATO, vẫn còn đang thảo luận việc mời Ukraine gia nhập. Putin cũng muốn
nhắc lại cho thế giới nhớ chuyện gì đã xẩy ra năm 2008 khi quân Nga dậy cho
Georgia một bài học. Georgia cũng là một nước Cộng Hòa trong Liên Bang Xô Viết
cũ như Ukraine, khi họ tiến hành việc thảo luận gia nhập NATO, Nga đã gây những
xung đột biên giới rồi tấn công. Hậu quả là hai vùng thuộc Georgia được quân
Nga “giải phóng,” Abkhazia và South Ossetia đã tuyên bố ly khai và tự trị; từ
đó thành những lãnh thổ thân thiện với Nga. Cả hai vùng này gồm những sắc dân
không phải người Georgia, và vẫn đòi tự trị từ khi nước này độc lập. Năm 2008,
chính phủ Mỹ đang bận lo chiến tranh Afghanistan và Iraq, bị đặt vào thế không
thể can thiệp. Các nước Âu châu bị kẹt vì ông tổng thống Georgia đã gây sự
trước khi bị quân Nga tấn công chớp nhoáng; rồi rút đi ngay.
Năm nay, ông Putin chưa
có cớ gì để đánh Ukraine, như 6 năm trước tại Georgia. Nhưng ông vẫn có quân cờ
ly khai để sử dụng. Và ông đã bắn một tín hiệu khác, ở bán đảo Crimea. Chúng ta
biết Crimea là một vùng ngã tư quốc tế. Các đế quốc Hy Lạp, La Mã đã từng chiếm
miền đất phì nhiêu bên bờ Hắc Hải này, sau đó tới những đạo quân Hung Nô, Mông
Cổ, quân Thổ Nhĩ Kỳ xây dựng Ðế quốc Ottoman. Chính quyền Nga từ gần 300 năm
nay vẫn coi đây là một cửa ngõ để hải quân của Nga có thể đặt căn cứ tại Hắc
Hải và tiến sang đến Ðịa Trung Hải. Sau cuộc chiến tranh Crimea đầu thế kỷ thứ
19, Nga hoàng thua, trả lại bán đảo này về địa vị ngã tư quốc tế; cho đến khi
Stalin chiếm lại. Cuộc hội nghị họp các lãnh tụ Mỹ, Anh, Nga Yalta để chia cắt
thế giới thời hậu chiến, Yalta nằm trên bán đảo Crimea, Stalin đóng vai chủ
nhà, đón Churchill và Roosevelt.
Ðáng lẽ nước Ukraine
không có vùng Crimea, vì tại đó chỉ có hơn 20% là dân Ukraine; có 12% là người
Tác Ta (Tartar) vốn đã lập một vương quốc khắp vùng này, cho đến khi họ bị
Stalin bắt, giết và lưu đầy. Nhưng dân gốc Nga chiếm trên 55% dân số Crimea.
Ukraine được hưởng vùng Crimea vì năm 1954 ông Khrushchev đã gán vùng này cho
nước Cộng Hòa Ukraine. Một phần vì ông ta sinh ngay trong vùng biên giới hai
nước, coi Ukraine cũng như “nhà.” Một phần cũng vì chính quyền Xô Viết nghĩ
rằng Crimea thuộc nước nào cũng vậy, đằng nào cũng thuộc Liên Xô. Ông Brezhnev
thì có lúc nhận chính ông là người Ukraine, chỉ nhận là người Nga khi cần leo
lên trong đảng Cộng sản. Hai ông Brezhnev và Khrushchev không ngờ có ngày Liên
Xô sập, với bao nhiêu chuyện rắc rối.
Chính quyền Nga sau này
vẫn phải công nhận Crimea thuộc Ukraine. Năm 1994, hai nước ký một “công ước”
trao đổi trên nhiều mặt: Nga tôn trọng chủ quyền của Ukraine ở Crimea, đổi lại,
Ukraine trả lại cho Nga tất cả vũ khí nguyên tử đang chứa, rồi tuyên bố không
bao giờ dùng vũ khí hạt nhân. Chính phủ Ukraine nắm quyền cử người làm thủ
tướng Crimea mặc dù công nhận đây là một vùng tự trị. Nga được phép đóng Hạm
Ðội Hắc Hải tại Sevastopol, một hải cảng của Crimea. Hiệp ước này cũng hạn chế
quyền di chuyển của hải quân Nga, nhưng vừa đây họ mới vi phạm. Khi chính phủ
Ukraine đang thành lập ở Kiev, một nhóm người Nga đã dùng vũ khí tấn công chiếm
tòa nhà Quốc Hội Ukraine. Họ có vẻ là một nhóm chuyên nghiệp, chắc là các biệt
kích Nga sang giúp dân gốc Nga. Dưới họng súng, các đại biểu Quốc Hội Crimea
họp, bầu một thủ tướng mới. Trong cùng thời gian đó, nhiều xe quân đội Nga ra
khỏi căn cứ, đi một vòng rồi lại trở về.
Ông Putin đã cho dân
Ukraine trông thấy các bắp thịt trên cánh tay ông. Nhưng ông vẫn chưa nói gì
cả. Không phải vì ông sợ phản ứng của Mỹ và các nước Âu Châu thuộc NATO. Nếu
sợ, ông chỉ sợ dân Ukraine.
Nếu Nga làm quá, trong
không khí cuộc cách mạng vừa xảy ra, dân Ukraine sẽ không chịu nhục. Ukraine
không yếu như Georgia hồi 2008. Nước họ chia rẽ, nhưng đặc tính của cảnh chia
rẽ này là xung đột giữa dân gốc Nga và các nhóm dân khác không phải người Nga.
Tinh thần ái quốc của người Ukraine được kích thích tột độ nếu phải chống lại
quân Nga. Dân Tartar và các nhóm khác cũng thù ghét người Nga vì họ được chế độ
cộng sản ưu đãi. Nếu có chiến tranh, quân Nga không dễ thành công như ở
Georgia.
Võ khí tự vệ tốt nhất
của dân Ukraine là dùng đường lối ngoại giao hòa hoãn. Họ phải cương quyết bảo
vệ lãnh thổ toàn vẹn, trong khi công khai tuyên bố bảo đảm quyền lợi của người
gốc Nga, như xưa nay họ vẫn làm. Khi chính quyền và nhân dân Ukraine chứng tỏ
họ đủ can đảm đối đầu với nước láng giềng lớn và mạnh, thì chắc chắn ông Putin
sẽ phải nản lòng.
Ukraine sẽ được các nước
Âu Châu và Mỹ giúp. Nhưng Ukraine phải biết bảo vệ quyền tự chủ của mình, không
để cho các cường quốc xỏ mũi. Các nước Tây phương đang chuẩn bị giúp 15 tỷ đô
la cho Ukraine để qua cơn khó khăn kinh tế, do các chính quyền tham nhũng trước
gây ra. Nhưng chính phủ Ukraine có thể tuyên bố ngay rằng họ không bàn với các
nước Tây phương về chuyện gia nhập minh ước NATO. Ðây là một cách làm cho ông
Putin khỏi bị mất mặt thêm nữa. Bởi vì một nước nhỏ không bao giờ nên dại dột
làm mất mặt một nước lớn ngay bên cạnh mình. Ðảng cộng sản Việt Nam đã dại dột
như vậy, khi viết ngay trong hiến pháp rằng Trung Quốc là một kẻ thù truyền
kiếp!
Chính quyền Ukraine cần
một khoảng thời gian ít nhất ba, bốn năm để phục hồi kinh tế. Nước Ukraine vốn
giầu có, nhưng từ khi độc lập, guồng máy thống trị vẫn chịu ảnh hưởng của giới
thư lại cầm quyền thời cộng sản cũ. Ðây là nước cải tổ kinh tế chậm chạp nhất
so với Ðông Âu. Nước bên cạnh Ukraine là Ba Lan thay đổi nhanh chóng, cả kinh
tế lẫn chính trị, cho nên bây giờ đã giàu có. Những nước thuộc Liên Xô cũ như
Estonia, Lithuiana cũng tiến mạnh được nhờ cải tổ nhanh chóng. Vì giới quyền
quý Ukraine bảo vệ quyền lợi của họ, cho nên tài nguyên bị phung phí, rơi vào
tay bọn tham nhũng và các đại gia thân tín với họ.
Các nước Tây phương có
thể giúp Ukraine đi qua chặng đường gian nan này, bằng viện trợ kinh tế. Về mặt
ngoại giao, các chính phủ Mỹ, Anh, Pháp đều ký chung bản hiệp ước giữa Nga và
Ukraine năm 1994, do đó, họ có quyền nhân danh bản thỏa hiệp đó để thảo luận
với chính phủ hai nước. Tốt nhất là Mỹ và các nước Châu Âu cũng giúp Ukraine
bằng cách tránh không làm ông Putin mất mặt thêm. Vì nếu mất mặt quá, ông ta có
thể làm bậy. Nhưng trong cuộc cờ hiện nay, mỗi bên đều đang dọ sức nhau, bên
nào có vẻ yếu sẽ bị lấn. Hiện nay Putin đang phát passport cho dân gốc Nga ở
Crimea, một thủ đoạn ông đã làm ở Georgia năm 2008. Chính quyền Mỹ, Anh, Pháp
và Ðức phải công khai phản đối hành động này, nếu không thì Putin sẽ còn làm
tới.
Cuộc cách mạng lật đổ
Viktor Yanukovich tại Ukraine là một thắng lợi lớn cho các nước Tây phương.
Nhưng không nên coi đó là một thắng lợi chiến thuật trên bàn cờ địa lý chính
trị. Thắng lợi lớn nhất nằm trong lãnh vực văn hóa. Trong khi các nước Tây
phương phải thông báo cho ông Putin biết họ cương quyết chống việc ly khai,
chia cắt nước Ukraine, về ngoại giao họ cần phải chứng tỏ sẽ hết sức giúp chính
phủ Ukraine qua khỏi cơn khủng hoảng kinh tế.
Cuộc cách mạng cho thấy
dân Ukraine đã chọn con đường sống tự do dân chủ, mặc dầu họ đã thất vọng khá
nhiều sau hơn 20 năm thí nghiệm với thể chế dân chủ. Họ chọn liên minh với Châu
Âu mà không chọn Nga, cũng vì mọi cam kết với các nước tự do dân chủ đều công
khai, minh bạch. Trong khi đó, liên hệ với Nga, cũng như thời cộng sản, hoàn
toàn là chuyện bí mật “giữa các ông lớn với nhau,” người dân không được tham dự
mà cũng không được biết. Liên lạc kinh tế với Âu Châu chắc chắn phải đặt trên
luật pháp, bị luật pháp ràng buộc. Trong khi các liên lạc kinh tế với các công
ty quốc doanh và độc quyền ở Nga cũng nửa sáng nửa tối. Dân Ukraine đã chọn lối
sống tự do dân chủ, công khai, minh bạch, cho nên họ hướng về Âu Châu. Ðây là
thắng lợi của nền văn minh tôn trọng tự do dân chủ.
No comments:
Post a Comment
Thanks for your Comment