Khủng hoảng Việt-Trung: Cơ hội chuyển đổi

Giàn khoan dầu của Tổng công ty dầu khí ngoài khơi quốc gia Trung Quốc CNOOC.

Sự kiện Trung Quốc lập giàn khoan dầu nước sâu HD-981 trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Việt Nam đã làm căng thẳng quan hệ hai nước. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để Việt  Nam  bày tỏ thái độ quyết liệt hơn trước sự hung hăng của Trung Quốc và đề ra các giải pháp cải cách cụ thể nhằm bảo vệ chủ quyền quốc gia.

Ngày 2 tháng Năm vừa qua, Trung Quốc đã điều hơn 80 tàu thuyền và máy bay yểm trợ để đặt giàn khoan HD-981 do Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNOOC) sở hữu vào bên trong lãnh hải thuộc chủ quyền của Việt  Nam . Có thể đây là chiến lược mà Trung Quốc tiến hành nhằm trắc nghiệm phản ứng của Việt Nam lẫn cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Hoa Kỳ.

Hoa Kỳ lên tiếng chỉ trích Trung Quốc “khiêu khích” một cách rất ngoại giao. Trong khi đó, Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) đưa ra tuyên bố chung rằng họ “quan ngại nghiêm trọng trước các diễn biến phức tạp tại khu vực Biển Đông” nhưng không đề cập đích danh đến Trung Quốc.

Cảnh sát biển Việt  Nam  công bố cho thấy các thủy thủ Việt  Nam  đứng gần mạn tàu bị rách sau khi bị tàu Trung Quốc đâm vào, ngày 7/5/2014.

So với cuộc khủng hoảng ở  Syria  và  Ukraine  thì vấn đề Biển Đông vẫn chưa phải là sự kiện cấp bách để gây sự chú ý hoặc can thiệp của phương Tây. Cho đến thời điểm này, bất chấp phản ứng từ các nước như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Liên minh châu Âu và Vương quốc Anh (trong một thông cáo riêng), Trung Quốc vẫn tiếp tục hành vi xâm phạm lãnh hải của Việt Nam. Thậm chí, Bắc Kinh còn quay sang chỉ trích Hà Nội cố tình khuấy động bạo lực.

Việc va chạm giữa tàu Trung Quốc và Việt Nam vừa qua cũng như việc Trung Quốc đưa tàu vào hải cảng Việt Nam để di tản kiều dân của họ cho thấy tình hình ngày càng trở nên căng thẳng và nghiêm trọng hơn, đặc biệt khi Trung Quốc gửi hơn cả tàu chiến và không quân để ngang ngược áp đặt chủ quyền của họ tại khu vực này.

Mặc dù giàn khoan chỉ được đặt tạm thời cho đến tháng Tám và dùng để đo lường phản ứng của Hà Nội nhưng tổng thể vụ việc có thể dẫn đến xung đột vũ trang và đe dọa hòa bình trong cả khu vực.

Trung Quốc toan tính rằng với “tình đồng chí” giữa hai nước, Việt  Nam  chỉ lên tiếng chỉ trích chứ không đi xa vào việc sử dụng vũ lực. Tuy nhiên, các diễn biến ngoài biển có thể khó lường và bất kỳ một hành động thiếu tính toán nào cũng có thể bùng nổ thành cuộc hải chiến đẫm máu tương tự như những năm 1974 và 1988.

Cơ hội để thay đổi

Mặc dù Việt  Nam  và Trung Quốc chia sẻ chung một ý thức hệ nhưng căng thẳng giữa hai nước đã từng xảy ra nhiều lần trong quá khứ. Các vụ cắt cáp tàu bè và bắt giữ ngư dân Việt Nam do phía Trung Quốc thực hiện đã nhiều lần minh chứng cho sự lấn áp từ phía Bắc Kinh.

Tuy có những ý kiến cho rằng Đảng Cộng sản Việt Nam hiện bị chia rẽ trầm trọng giữa nhóm bảo thủ thân Trung Quốc và những thành phần ủng hộ cải cách hệ thống nhích lại gần với phương Tây, nhưng trước sự thách thức to lớn liên quan đến toàn vẹn lãnh thổ thì đây là cơ hội để Việt Nam chứng minh rằng mình là nước đáng tin cậy trong cách xử lý cuộc khủng hoảng thay vì cục bộ tranh giành sự ảnh hưởng giữa các phe nhóm khác nhau. 

Thay vì tiếp tục lo sợ gây mất lòng tin hay thiệt hại giữa mối quan hệ Việt–Trung, lãnh đạo Việt Nam cần nghĩ về danh dự của cả dân tộc và hành xử quyết liệt vì rõ ràng đây là hành vi xâm lược trắng trợn.

Các lãnh đạo Việt Nam – mà thực chất là Đảng Cộng sản Việt Nam – cần học bài học trong quá khứ và dứt khoát đứng về phía nhân dân, cùng với nhân dân bảo vệ chủ quyền đất nước và toàn vẹn lãnh thổ thay vì tiếp tục giao hảo cho quyền lợi riêng giữa hai đảng cộng sản.

Chính danh và chủ quyền

Người Việt xuống đường biểu tình chống Trung Quốc.

Hàng ngàn người Việt  Nam  cả trong lẫn ngoài nước đã lần lượt xuống đường phản đối Trung Quốc xâm lược và yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan ra khỏi biển Việt  Nam . Chính quyền đã cố gắng bày tỏ thái độ rằng họ không bị lệ thuộc vào Trung Quốc và khuyến khích nhân dân biểu tình ôn hòa, một phần nhằm xoa dịu sự bất mãn và lòng tin của nhân dân đối với sự độc quyền của Đảng Cộng sản Việt  Nam .

Tuy nhiên, câu hỏi lớn đang được người dân đặt ra rằng liệu chế độ do Đảng Cộng sản Việt  Nam  lãnh đạo có đủ tính chính danh để đại diện cho nhân dân chống giặc ngoại xâm và giành lại chủ quyền?

Trong những ngày tới, Đảng Cộng sản Việt  Nam  sẽ tự tìm thấy họ trong thế tiến thoái lưỡng nan trước vấn đề Biển Đông. Mặc dù biết rằng cộng đồng quốc tế lên tiếng chỉ trích hành động ngang ngược của Trung Quốc nhưng vẫn chưa có nước nào lên tiếng ủng hộ Việt  Nam . Cho đến thời điểm này, Việt Nam  rất cô độc trong việc đối đầu với Trung Quốc.

Khác với  Philippines  và một số nước khác trong khu vực, Việt  Nam  có thể là một thành viên của Liên Hiệp Quốc nhưng vẫn thiếu các đồng minh đáng tin cậy. Chính sách đối ngoại cục bộ hiện nay do Đảng Cộng sản Việt  Nam  lãnh đạo đã buộc cả dân tộc phải đối mặt với những thách thức một cách đơn độc.

Đây là lúc để Việt  Nam  tiến hành cải cách để có khả năng bảo vệ chủ quyền hữu hiệu hơn. Việc giao hảo giữa hai đảng cộng sản chỉ tạo thêm lợi thế để Trung Quốc tiếp tục lấn chiếm lãnh thổ và biển đảo của Việt  Nam . Nhân dân Việt  Nam  xứng đáng có một chính quyền có trách nhiệm do người dân chính thức ủy quyền thông qua bầu cử công bằng để đáp ứng hiệu quả trước các sự kiện như thế này.

Ngoài việc chính quyền đứng về phía nhân dân để phản ứng quyết liệt trước hành vi xâm lược của Trung Quốc, Việt Nam nên chính thức đệ đơn kiện Trung Quốc ra toà án quốc tế theo Chương XV của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển. Giải quyết tranh chấp một cách ôn hòa và trong phạm vi của luật pháp quốc tế sẽ phần nào giúp hóa giải những gút mắc cho tất cả các bên có liên quan. Trong trường hợp Việt  Nam  không thành công trong việc sử dụng các phương pháp ngoại giao và pháp lý để yêu cầu Trung Quốc loại bỏ giàn khoan thì câu hỏi đặt ra rằng liệu có nên sử dụng vũ lực?

Trung Quốc đã, sẽ và luôn là mối thách thức lớn đối với nền hòa bình của Việt Nam . Việt  Nam  không thể đứng nhìn và cũng không thể ngồi chờ Trung Quốc tự rút giàn khoan. Đã đến lúc lãnh đạo cộng sản Việt  Nam  nắm bắt cơ hội để thay đổi và thực sự cùng với nhân dân bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ đất nước.

Khởi động sức mạnh toàn dân và tình đoàn kết trên dưới một lòng của người Việt trong lẫn ngoài nước là nền tảng vững chắc cho mục tiêu bảo vệ chủ quyền quốc gia. Và việc này chỉ có thể thực hiện nếu Việt  Nam  có một chính quyền chính danh đúng nghĩa và quyền làm chủ của nhân dân thực sự được đề cao và hiến định.

Vũ Đức Khanh, Võ Tấn Huân

Nói với những ai sợ buông Trung Quốc

Công nhân Trung Quốc rời tàu sơ tán từ Việt  Nam  về sau vụ bạo động ở Bình Dương và Vũng Áng

Nghe nhiều người cho rằng buông Trung Quốc thì xí nghiệp vốn đầu tư FDI của họ sẽ rút ra, hậu quả là kinh tế Việt  Nam  mình sẽ có thể phá sản.

Tôi khẳng định: chuyện này là không thể có được, tuy Việt  Nam  sẽ phải đối mặt với những khó khăn ngắn hạn.

Xin trích dẫn vài con số thuần định lượng. Hiện nay GDP của Việt  Nam  là 176 tỉ USD, độ tăng trưởng là 5.4%.

Với đối tác Trung Quốc, Việt Nam xuất khẩu khoảng 13 tỉ, nhập khẩu 37 tỉ, chủ yếu nhập nguyên vật liệu và hàng phụ trợ - phụ tùng công nghiệp, tiền tuồn sang Trung Quốc như vậy là xấp xỉ 24 tỉ USD.

Khoảng 18% lưu lượng thương mại (volume of trade) Việt  Nam  là giao thương với Trung Quốc. Về đầu tư vốn nước ngoài (FDI), hàng đầu là Nhật với 4.8 tỉ, sau là Singapore, Hàn Quốc, và thứ mới tới Trung Quốc (đâu chỉ 1-2% trên tổng số), tổng cộng được 24.5% tổng đầu tư cả nước.

Năm 2011, vốn giải ngân FDI là 11 tỉ USD nhưng sản lượng chiếm khoảng khoảng 46% của số tổng sản phẩm (total output).

Giả sử Trung Quốc có rút hết đầu tư về, đình trệ hoặc ngưng sản xuất, giảm xuất khẩu nguyên vật liệu... thì tác động gây suy giảm tổng sản phẩm của Việt  Nam  được bao nhiêu?

Nói quá thì 15-20 tỉ USD là tối đa. Hãy nhìn con số lỗ của Tập Đoàn Vinalines tổng cộng tính đến năm 2013 là 13.7 tỉ đô. Nếu tính thêm cả lỗ do Vinashin gây ra thì tác động tiêu cực cho nền kinh tế Việt  Nam  còn lớn hơn con số 20 tỉ giả định nói trên nhiều.

Dĩ nhiên, đây là ở ngắn hạn, và tác động của việc Trung Quốc rút đầu tư nhằm đình trệ tình trạng sản xuất ở Việt  Nam  có thể kéo dài một thời gian 2, 3 năm.

Nhưng "vắng mợ thì chợ vẫn đông", không Trung Quốc thì còn những đối tác khác, và nếu kinh doanh sản xuất ở Việt  Nam  có lợi thì họ sẽ vào trám chỗ.

Và nói theo tích 'Tái ông mất ngựa', biết đâu đây lại chẳng là một dịp may cho nền kinh tế Việt  Nam .

Một vận may

Tại sao lại một dịp may? Mới nghe thì như nghịch lý, nhưng không phải vậy nếu ta quay sang vấn đề định tính.

Ở đây, nhắc là tuy đầu tư FDI ít nhưng những năm sau này Trung Quốc trúng thầu đến 90%, và chỉ nghe họ đấu thầu thì phần lớn những công ty thuộc những quốc gia khác te tua "chạy".

Nhà thầu Trung Quốc bỏ giá rẻ, sẳn sàng tìm nguồn vay vốn ở Trung Quốc cho Việt  Nam , và hẳn là trong cơ chế TW cho phép các tỉnh và thành phố trực tiếp quản lý kinh tế ‘’đối ngoại’’, chuyện lì xì ‘’ nỉ hảo’’ không cần nói ai cũng hiểu ngay.

Chính thế mà sau khi trúng thầu, tiến độ thi công chậm, thiết bị thường cũ kỹ kạc hậu, đến những công đoạn cần kỹ thuật cao thì họ bỏ vấy, tìm cách đội vốn.

Việt Nam nợ cứ phải trả nhưng về trách nhiệm thì chủ thầu đổ tội cho ban Giám đốc thi công, đám này thì đổ tội cho hành chính địa phương, và một trăm thứ lý do lắt léo khác.

Đang có các kêu gọi trên mạng xã hội về việc ngừng các dự án do nhà thầu TQ đảm nhiệm tại Việt  Nam

Báo VnExpress viết:

"Nhà thầu Trung Quốc đang tham gia nhiều dự án trọng điểm về hạ tầng, năng lượng của Việt Nam, trong đó nhiều trường hợp chậm trễ, đội vốn và gây rất nhiều tranh cãi."

"Việt  Nam  hiện có 20 dự án nhiệt điện thì có 15 công trình được phía Trung Quốc làm tổng thầu. Với xi măng, tuy không nêu cụ thể nhưng đối với các dự án do Trung Quốc làm tổng thầu (trong tổng số 24 dự án), tỷ lệ nội địa hóa cơ bản được xác định là không có gì hết, tức 0%."

"Số liệu của Ủy ban Tài chính và Ngân sách Quốc hội công bố trước đây cũng cho thấy, tính đến năm 2010, có đến 90% các dự án tổng thầu EPC (tư vấn, thiết kế - cung cấp thiết bị - xây lắp, vận hành; hay nói cách khác là thực hiện dự án theo phương thức chìa khoá trao tay) của Việt Nam do nhà thầu Trung Quốc đảm nhiệm, trong đó chủ yếu là dầu khí, hóa chất, điện, dệt kim.

Trong số này, các doanh nghiệp đến từ bên kia biên giới thực hiện tới 30 dự án trọng điểm quốc gia, trong đó có nhiều dự án “tỷ đô” của ngành điện’’.

Mặc dầu nắm những khâu sản xuất cơ bản, nhà thầu Trung Quốc không đáp ứng được trình độ kỹ thuật hiện đại, biến XN Việt Nam thành nơi nhập nguyên vật liệu sản xuất. Mặt khác, theo những thông tin đáng tin cậy, FDI Trung Quốc không đóng góp xây dựng công nghệ phụ trợ khiến Việt  Nam  lệ thuộc nặng nề vào Trung Quốc.

Ngoài ra, ta cũng ghi nhận sự kiện những Chủ thầu thu nhận ào ạt người Trung Quốc không có phép nhập cảnh và lao động ở Việt  Nam . Hội Liên Hiệp Lao Động Việt  Nam  báo rằng họ phần lớn là lao động không chuyên môn, chiếm mất công việc lẽ ra phải giành cho công nhân Việt  Nam .

Theo bộ Lao Động-Thương binh- Xã hội, số lao động bất hợp pháp này lên đến 80 ngàn người, chốt ở những vùng đất chiến lược trên phương diện quân sự, như Hà Tĩnh, Quảng Trị, Phú Yên, Tây Nguyên... và nắm khả năng cắt Việt Nam thành ba mảnh khó liên hợp tác chiến. 

Đại Tướng Võ Nguyên Giáp đã từng băn khoăn về vấn đề chiến lược này khi ông khuyến cáo nhà nước Việt  Nam  phải thận trọng trong dự án khai thác bôxít ở Tây Nguyên.

Những vấn đề vừa đưa ra để cùng suy nghĩ ở trên cho phép chúng ta chẳng có gì phải lo ngại nếu Trung Quốc dùng sức ép kinh tế bằng cách rút những xí nghiệp họ hiện có ở Việt  Nam . Tác động có, nhưng nhỏ thôi, và chỉ ở ngắn hạn.

Cứ để họ 'phá hợp đồng'’, và ta nhân lấy đó làm thời cơ để thay đổi một nền công - thương nghiệp ngày càng nhiều bất cập. Và họ làm tới để 'dạy Việt Nam  (thêm) một bài học' thì biết đâu họ đang tạo thời cơ cho ta vuột khỏi vòng kìm kẹp của họ.

"Thoát Trung" là tất yếu

Trung Quốc tăng áp lực quân sự trên biển và trên bộ, tạo áp lực kinh tế bằng cách đóng cửa cơ xuởng xí nghiệp, di tản công nhân viên, và cuối cùng lệnh cho đám sai nha đàn áp người Việt  Nam  định biểu tình ôn hòa nói lên ước vọng toàn vẹn lãnh thổ nước mình.

Cán cân lực lượng có vẻ nghiêng hẳn về phía phe nhóm theo Trung Quốc để giữ Đảng nhưng lại mất nước theo cách nói nay khá phổ biến!

Cán cân nếu thật nghiêng thỉ chỉ chốc lát, vì cán cân bên kia là hàng triệu người Việt  Nam  yêu nước, trong đó có nhiều người chống Tàu. Những người này biết muốn toàn vẹn lãnh thổ và dứt khoát tiến hành những cải tổ nhằm hiện đại hóa xã hội Việt Nam thì phải đi ra khỏi quĩ đạo Trung Quốc, nghĩa là phải Thoát Trung, như một tất yếu.

Cụ thể Việt Nam cần phải:

Chính thức đưa ngay sự vụ xâm phạm lãnh hải Việt  Nam  qua cài đặt giàn khoan HD 981 ra Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc.

Đâm đơn kiện Trung Quốc vi phạm Luật Biển 1982 ( UNCLOS)

Thúc đẩy tiến trình liên minh với Nhật Bản và Phi Luật Tân trong vấn đề biển đảo liên quan đến mọi bên.

Tăng cường quan hệ với Mỹ trên mọi mặt hầu có được sự hỗ trợ cần thiết

Lập một diển đàn quốc tế về vấn đề biển đảo để thông tin trung thực đến mọi quốc gia trong cộng đồng thế giới.

ụ việc xâm phạm lãnh hải Việt  Nam  với giàn khoan Hải Dương 981 tạo thời cơ cho sách lược Thoát Trung. Về lâu dài, đó là phương cách duy nhất cho phép Việt  Nam  tồn tại trong cái thế địa chính trị của mình, chẳng mới đây mà cả ngàn năm trước đã núi liền núi sông liền sông.

Láng giềng gần là răng, ta là môi, thì răng cắn môi là chuyện tất nhiên trong cái mộng bành trướng từ xưa đang hóa tinh thành giấc mơ bá chủ ngày nay.

 Quyền lực mềm của Đặng Tiểu Bình đang 'cứng dần' trong tay Tập Cận Bình nên nếu ta không phản ứng dứt khoát thì cái bàn tay Phương Bắc chẳng còn nể nang tình nghĩa gì mà không vặn cho gãy cổ kẻ còn yếu đuối ở phương Nam .

Trung Quốc không bao giờ muốn Việt  Nam  mạnh lên: hãy nhớ họ đã phản bội khi thúc đẩy chia cắt đất nước ta với Hiệp Định Genève năm 1954.

Đừng quên họ đã 'đánh Mỹ đến người Việt Nam cuối cùng' nhưng thò ra bắt tay Nixon- Kissinger, và ngay sau Hiệp Định Paris năm 1973 họ chụp thời cơ Việt Nam rối rắm mang hải quân tiến chiếm Hoàng Sa năm 1974.

Thoát Trung là một tất yếu. Không nắm lấy vận hội này, Việt  Nam  sẽ tiếp tục chông chênh trên quĩ đạo Trung Quốc, và rơi rụng như một vì sao tàn.

Nắm lấy, tức ta đoạt thời cơ đẩy đất nước vào vòng xoay của những quốc gia hiện đại, tôn trọng những giá trị toàn cầu và thể chế chính trị dân chủ pháp trị.

Hiện nay, đã xuất hiện những chính khách trẻ, có đào tạo, có bản lĩnh, nắm những chức vụ tầm cỡ trong chính quyền và trong doanh-thương nghiệp.

Nếu họ thành một khối đoàn kết với tầm nhìn tiến bộ thì là đại hồng phúc cho dân tộc. Và chắc chắn họ sẽ được triệu triệu đồng bào đồng tâm đồng lòng.

Nhà văn Nam Dao

Việt Nam hai bước cần thiết

by Jonathan London

Tình trạng hiện nay của Việt Nam là khá phức tạp. Hành vi bất chính đáng của phía Bắc Kinh thực sự là khó xử lý. Nhưng có hai vấn đề mấu chốt lại khá đơn giản và phải giải quyết ngay.

Vấn đề thứ nhất là thiếu thống nhất. Vấn đề thứ hai là hiện nay Việt Nam không có một người bạn thân thiết nào cả. Nếu cứ tiếp tục thờ ơ với hai vấn đề vừa lớn vừa đơn giản này, tôi e rằng đất nước sẽ rất khó mà thoát khỏi tình trạng hiện nay. Mặt khác, hai bước này sẽ giúp Việt Nam một cách đang kể và cực nhanh.

Hãy bắt đầu với việc thống nhất. Mới hôm qua, Ông Trương Tấn Sang có phát biểu rằng “Tôi mong bà con trong những tình huống khó khăn như thế này cần phải hết sức bình tĩnh, sáng suốt và nhắc nhở nhau tăng cường đoàn kết xung quanh Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội và phải hết sức cảnh giác trước những thông tin mang tính chất chia rẽ nội bộ.”

Dù vẫn hiểu được ý ông nói nhưng tôi lại thấy tuyên bố kiểu này chưa hay lắm vì rất khó có thể giành được sự ủng hộ và thống nhất của toàn bộ người Việt Nam. Chẳng hạn, có ai trên cấp cao dám tuyên bố: “Vào thời điểm lịch sử này mong toàn dân Việt Nam, không phân biệt quan điểm chính trị nào, dù ở trong hay ngoài nước, cần phải hết sức bình tĩnh, sáng suốt và nhắc nhở nhau tăng cường đoàn kết xung quanh tổ quốc”?

Ý ở đây là toàn xã hội Việt Nam cần phải bắt đầu có một tình thần mới!

Hỡi các bạn Việt Nam! Việc quyết định tương lai của đất nước riêng là quyết định của các bạn. Và tôi không giả định những quan điểm của tôi là hoàn toàn đúng, thậm chí phần lớn đúng. Tuy nhiên, Việt Nam phải thực sự khắc phục sự thiếu thống nhất trong nội bộ và toàn xã hội vào đúng thời điểm này.

Tất nhiên không tể đề cập những vấn đề trên biển trước mặt một mình. Như đã nói trước, Việt Nam phải thể hiện cho thế giới những lý do thuyết phục để làm sao cho họ thấy nên ủng hộ Việt Nam. Việc gửi thông điệp tới LHQ là được cũng như cố gắng giải quyết tranh chấp bằng những phương điện luật pháp. 

Nhưng xin nghe tôi: nếu không có những tiến bộ rõ nét về mặt thế chế và nhân quyền, thì 100% sẽ không có một nước nào ủng hộ Việt Nam. Đừng phản ứng với những vụ việc Bình Dương và Hà Tĩnh bằng hành vi đàn áp. Hãy tìm những con đường mới để làm cho Việt Nam được thế giới tôn trọng.

Nếu thấy hai bước này là quá lớn, thì đề nghị bạn nghĩ lại Vì nếu có đủ dững cảm đề thay đổi, Việt Nam sẽ thành một nước hừng mạnh hơn và sẽ cũng có rất nhiều nước sẵn sàng bắt tay và giúp Việt Nam bảo vệ chủ quyền và tiến vào một thời kỳ mới.

http://xinloiong.jonathanlondon.net/

Ngam canh nuoc My tu tren may bay

__._,_.___

---

Posted by: hung vu