VRNs (24.02.2014) – Trong vài năm qua, đã có hàng
trăm người đấu tranh khác nhau bị sách nhiễu, câu lưu và giam tù vì đã có hành
động chống độc tài, tham ô và bất công. Đàn áp đối lập là một tình trạng phổ
thông trong bối cảnh chính trị Việt Nam.
Nhưng vụ án mang tội danh “Trốn thuế
theo Điều 161 Bộ Luật Hình sự” mà CSVN áp đặt cho Ls. Quân có một số điểm đáng
chú ý. Nó gợi lên câu hỏi: Có phải đây là một biểu hiện ngầm tái khẳng định chủ
trương “chống Mỹ” của CSVN?
Gần hai mươi năm qua kể từ ngày thiết lập bang
giao (12.7.1995) đến nay, CSVN và Hoa Kỳ chưa bao giờ thực sự xem nhau là đồng
minh đúng nghĩa. Vì nhu cầu quyền lợi của cả hai phía, các quan hệ ngoại giao,
kinh tế và kể cả quân sự đã được thành hình, nâng lên tầm chiến lược.
Nhưng
trong sâu xa, mỗi bên đều có những dè dặt riêng để tự giới hạn quan hệ ở mức
“đối tác chiến lược”, thay vì là “đồng minh chiến lược” đúng nghĩa của nhau.
Điều này có thể nhìn thấy dễ dàng qua ngôn ngữ, thái độ, phản ứng và những hợp
tác lớn giữa hai phía trong suốt quá trình gần 20 năm bang giao.
Có thể nói,
tình trạng “bằng mặt mà không bằng lòng” này không dấu được công luận, cụ thể
nhất là qua các tuyên bố, ngôn ngữ của những người lãnh đạo hai chính phủ mỗi
khi có “vấn đề khác biệt” lớn về mặt nhân quyền, mà thực chất là từ quan điểm
về cơ chế chính trị. Tuy nhiên cả hai phía vẫn phải tiếp tục kềm chế để duy trì
sự hợp tác vì các quyền lợi thực tiễn đang có.
Tình trạng này không có gì đáng ngạc nhiên khi
bản chất của hai chế độ chính trị là hoàn toàn khác biệt nhau, và khi những mâu
thuẫn từ quá khứ chỉ mới được giải tỏa trên bề mặt. Nhưng vấn đề là cũng vì
vậy, nó gây ảnh hưởng không tốt một cách trực tiếp đối với những người, tổ chức
không may bị CSVN nghi ngờ là “tay sai” hay có “quan hệ đáng chú ý” với Hoa Kỳ.
Trong quá khứ, nhà cầm quyền CSVN luôn gắn liền
các hoạt động kháng chiến, phục quốc sau 1975 với cơ quan tình báo “CIA”, đặc
biệt là đối với các tổ chức có xuất phát từ Mỹ.
Trong hai thập niên qua, sự
nghi ngờ đó vẫn không thay đổi đối với những người từ Mỹ trở lại Việt Nam đấu
tranh; hay những người Việt Nam có cơ hội sang Mỹ và tiếp cận với các cơ quan
công quyền, hiệp hội phi chính phủ có chủ trương vận động phát triển dân chủ ở
các nước độc tài. Một tổ chức điển hình là Quốc gia Hỗ trợ Dân chủ (National
Endowment for Democracy) — nơi mà Ls. Lê Quốc Quân đã có dịp tham dự một khóa
học về vận động phát triển dân chủ. CSVN biết điều này và đã chuẩn bị hành động
sách nhiễu.
Vào tháng 3/2007, ông bị nhà cầm quyền bắt giữ
và cáo buộc đã có những hành động “nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”, ngay sau
khi vừa về nước. Trong sự kiện này, CSVN đã không nhượng bộ ngay lời kêu gọi
của ứng cử viên Tổng thống Mỹ John McCain, phản đối của nguyên ngoại trưởng Mỹ
Madeline Albright, cũng như biểu hiện ủng hộ của Đại sứ Michael Marine đối với
Ls. Quân.
Ông bị tạm giam 3 tháng, và sau khi được phóng thích, đã tiếp tục bị
nhiều sự sách nhiễu nặng nề một cách liên tục cho đến khi bị bắt vào ngày
28/12/2013 với tội danh mới là “Trốn thuế theo Điều 161 Bộ Luật Hình sự”.
Trước phiên tòa phúc thẩm ngày 18/2/2014, một
lần nữa, CSVN không nhượng bộ trước những kêu gọi, đòi hỏi phải trả tự do cho
Ls. Lê Quốc Quân của hàng chục tổ chức nhân quyền quốc tế, đặc biệt là của Bộ
Ngoại giao cùng nhiều vị dân cử Hoa Kỳ. Sự kiện điển hình vừa xảy ra, một lần
nữa, chứng tỏ rằng CSVN rất cứng rắn trong lãnh vực chính trị, dù luôn cố gắng
phát triển quan hệ kinh tế và quốc phòng với Hoa Kỳ. Họ chỉ thỉnh thoảng nhân
nhượng khi có nhu cầu bắt buộc phải tạm thời nới lỏng thái độ để tìm giải pháp
chung trong các ký kết có tầm vóc quốc gia. Một khi nhu cầu giai đoạn đã đạt
được, họ trở lại thái độ chính trị độc đoán cố hữu.
Ngày 18/2/2014, Hà Nội đã y án sơ thẩm 30 tháng
tù với Ls. Lê Quốc Quân và phản đối lời cảnh cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cũng
như bản lên án của 14 tổ chức nhân quyền nổi tiếng nhất thế giới. Điều này cho
thấy Hà Nội vẫn tiếp tục con đường cai trị độc tài đã có và bất chấp quan điểm
cũng như những khuyến nghị của thế giới. Như vậy, liệu khi bản án “trốn thuế”
này chấm dứt, và chế độ đương quyền này vẫn tồn tại, thì Ls. Lê Quốc Quân sẽ
tránh khỏi việc bị truy tố tiếp tục bởi tội danh “chống nhà nước” theo khoản 2
Điều 88 Bộ luật Hình sự, tương tự như trường hợp của Bogger Điếu Cày Nguyễn Văn
Hải hay không?
Cho đến nay, CSVN vẫn luôn chứng tỏ là họ “nắm
cái cán” trong các vấn đề liên quan đến “nhân quyền”, và Hoa Kỳ vẫn tiếp tục
chính sách mềm dẻo một cách bị động. Điều Hoa Kỳ có cố gắng là công khai yểm
trợ sự phát triển của xã hội dân sự ở Việt Nam. Tiếc rằng với hoàn cảnh chính
trị hiện nay, đa số quần chúng lao động vẫn còn bị giữ ở một khoảng cách khá xa
với nỗ lực vận động của một số Bloggers đầy thiện chí. Nói rõ hơn, Xã hội Dân
sự không thể phát triển tự nhiên và mạnh mẽ khi hai quyền tự do Ngôn luận và
Lập hội vẫn bị nhà cầm quyền phủ nhận và nghiêm cấm. Chính sách của Hoa Kỳ chưa
tạo được áp lực đối với CSVN, và cũng chưa thuyết phục được đa số nhân dân Việt
Nam.
Tình trạng này cho thấy là chính phủ Hoa Kỳ cần
phải có một chính sách hậu thuẫn dân chủ cho Việt Nam một cách thiết thực hơn
là đường lối yểm trợ nhân quyền thụ động như đang có: Chỉ lên tiếng can thiệp
mỗi khi có một nhà đấu tranh nổi tiếng nào đó bị bắt giam. Thái độ cục bộ này
của chính phủ Hoa Kỳ chỉ an ủi cho một vài tù nhân chính trị được can thiệp,
song không giúp được gì cho những người đấu tranh bí mật, hay công khai song
không có tên tuổi lớn, không có khả năng viết lách, hùng biện… để được thế giới
biết đến một cách rộng rãi.
Chính sách hậu thuẫn dân chủ thiếu chủ động này
cũng không thể giúp cho đại khối những người đang bị thống trị có điều kiện tự
giải phóng lấy mình khỏi nạn độc tài. Hơn nữa, cho dù những lời kêu gọi của
chính phủ, hiệp hội dân chủ Hoa Kỳ có đạt được kết quả nhờ vào các cơ hội trao
đổi hiếm hoi nào đó, nó cũng không giúp giải quyết được nạn độc tài khi cái gốc
của vấn đề là chế độ độc đảng vẫn tiếp tục cầm quyền. Tệ hại hơn nữa, những sự
kiện “cải thiện nhân quyền” nửa vời như vậy còn giúp cho chế độ độc tài có thể
tiếp tục cai trị dễ dàng hơn.
Mặt khác, với vai trò của một cường quốc, Hoa Kỳ
cần có nhiều nỗ lực thiết thực hơn nữa để phục hồi uy tín và tái xác định vị
trí lãnh đạo khối tự do trước cộng đồng thế giới, đặc biệt là Việt Nam — nơi mà
chính phủ Hoa Kỳ đã từng can thiệp bằng một chính sách thiếu tính tôn trọng
quyền tự quyết của người Việt Nam ở nửa thế kỷ trước, và đã hoàn toàn thất hứa
trong cam kết chiến lược với chính phủ Việt Nam Cộng hòa ở 12 năm sau đó.
Đối với CSVN, đúng ra họ nên hiểu rằng, cho dù
mỗi nước có chủ quyền, văn hóa và hoàn cảnh xã hội khác nhau song một khi đã
tham gia vào sinh hoạt của cộng đồng thế giới, thì mỗi nước cũng phải chấp nhận
những định chế chung về mặt tinh thần, cụ thể là ý nghĩa và vai trò của các
công ước quốc tế mà nước CHXHCNVN đã chính thức ký kết.
Phủ nhận những điều đã
ký kết là nhà nước CHXHCNVN đã tự kết án chế độ trước công luận thế giới. Mặt
khác, khi cố tình ngụy biện cho các hành động đàn áp đối lập bằng các định
nghĩa lập dị về Dân chủ thì đó cũng là hình thức tự tách rời chế độ ra khỏi
quan hệ liên lập với các nước có bang giao.
Viết bởi Lê Nguyên Bình (ĐVDVN) ngày 22/2/2014
Nguồn:
www.vidan.info
VRNs (23.02.2014) – California, USA - Trong những
thập niên vừa qua, vòng luẩn quẩn tạo nên nỗi đau triền miên chưa dứt của dân
tộc chúng ta chính là “sự sợ hãi chính trị” và “nền chính trị tạo sự sợ hãi”
khiến người dân không dám vùng lên đòi lại quyền sống đã bị tước đoạt của chính
mình.
Bên cạnh chính sách đàn
áp và kết tội “phản động” của chế độ Cộng sản Việt Nam (CSVN) đối với các nhà
hoạt động yêu nước khiến nhiều người Việt trong nước đâm “sợ chính trị”, còn có
những nguyên nhân khác mà đồng bào chúng ta, ngay cả người Việt ở hải ngoại,
cũng mang mặc cảm/thành kiến rất tiêu cực này, đó là vì:
1. Chưa thấu rõ ý nghĩa của chính trị, đặc
biệt là cụm từ “làm chính trị”.
2. Kinh nghiệm đau thương đã đưa đến những
thành kiến lệch lạc về chính trị.
3. Bị đầu độc do chính sách nhồi sọ của chế độ
CSVN cho rằng “chính trị và đảng phái là xấu”.
Để bỏ đi thành kiến về chính trị và có một
thái độ tích cực đối với vận mệnh của đất nước đang bị một guồng máy chính trị
sai lầm làm ruỗng nát, bài viết này muốn chia sẻ một số ý niệm cập nhật về
chính trị của thế giới ngày nay và ý thức cần có để đương đầu cũng như xóa bỏ
nền móng “chính trị của sự sợ hãi”.
Chính trị là gì?
Theo các chuyên gia về chính trị học, có nhiều
cách hiểu hay định nghĩa về chính trị khác nhau. Các khái niệm đúc kết từ nhiều
khuynh hướng, cả nghĩa hẹp và rộng bao gồm:
1. Chính trị là một nghệ thuật và khoa học về
phép cai trị, cách phân phối tài nguyên và trách nhiệm, cũng như cách tổ chức
và điều hành một quốc gia.
2. Chính trị là một nghệ thuật và khoa học xử
thế để tạo ảnh hưởng và thực hiện ý tưởng hay ước muốn của mình.
Thí dụ trong một tổ chức xã hội, kinh tế, tôn
giáo … con người vận dụng khả năng của mình nhằm đạt tới một điều gì đó (như
tầm ảnh hưởng, sự kính trọng, tiền bạc, quyền lực, không gian hay nơi chốn, vị
trí, quan điểm, thành viên v…v…) thì đều là các hoạt động mang tính chính trị.
Đặc biệt, con người không thể làm việc này một mình nên phải liên kết/kết đoàn
với những người chung một mục tiêu để hành động.
Nhu cầu “kết đoàn”, tạo “liên minh” hay “phe
phái” đã được nhà nghiên cứu động vật của Hòa Lan cũng là một thành viên của
Viện Hàn Lâm Khoa Học Hoa Kỳ, Tiến sĩ Frans De Waal – tác giả cuốn sách nổi
tiếng “Chimpanzee Politics and Our Inner Ape” (Chính trị
của loài vượn và con người hoang sơ trong chúng ta) đã kết luận là sinh
hoạt xã hội của loài vượn cũng mang tính “chính trị”.
Khuynh hướng “kết đoàn/liên minh” (forming coalition) đã khiến
con người trở thành những “động vật chính trị bẩm sinh” (natural political
animals).
Chúng ta để ý ngay từ các em nhỏ trong gia
đình hay lớp học, giữa 3 em là thường đã có 2 phe; tùy việc các em đang nhắm
đến là gì mà một bé đang thuộc phe này có thể đổi sang phe khác. Nếu một em cảm
thấy bị lẻ loi, sẽ có thể đi tìm sự hỗ trợ/đồng thuận từ một người bạn khác hay
từ bố mẹ.
Do đó, chính trị hiểu theo nghĩa rộng, bàng
bạc trong mọi lãnh vực hoạt động của con người cùng đi tìm một mục tiêu và giá
trị chung. Trong tương quan này, dù kết hợp với người khác để thực hiện mục
tiêu của mình hay để vô hiệu hóa sự cản trở của người khác thì đều là những
hoạt động mang tính chính trị.
Trong một quốc gia chưa có cơ hội sinh hoạt
chính trị rộng mở với một nền dân chủ đích thực như Việt Nam, cách hiểu chính
trị theo định nghĩa 2 ít được biết đến. Do đó mà thường có những ngộ nhận về
việc tham gia các sinh hoạt mang tính chính trị là “làm chính trị” (hay
“tham chính”).
Thành kiến: Làm chính trị là xấu
Vì là nạn nhân của các hệ thống chính trị độc
tài, thực dân, cộng sản … và phải kinh qua các cuộc chiến khốc liệt gắn liền
với các thể chế chính trị, nên người Việt Nam có thành kiến với “làm chính trị”
mà quên mất những điều căn bản sau đây:
1. Như tất cả mọi sinh hoạt trong đời sống,
không có chính trị xấu mà chỉ có người xấu làm chính trị. Tuy làm chính trị là
phải có sự thắng thua trên chính trường, nhưng nếu người làm chính trị không
dùng những thủ đoạn xấu để tranh giành ảnh hưởng hay quyền lực thì sự cạnh
tranh đó lành mạnh không khác gì mọi nỗ lực ganh đua khác trong cuộc sống như
thi tuyển vào một hãng xưởng, trường học, các tiệm ăn cố gắng nấu ngon, giá rẻ
để câu khách … Ganh đua không có nghĩa là tiêu diệt, trừ khử nhau.
Trong xã hội
văn minh của loài người hiện nay, ganh đua là làm tốt hết sức mình để tạo ảnh
hưởng, là đi tìm sự đồng thuận bằng thuyết phục chứ không bằng ép buộc hay bạo
lực.
2. Với định nghĩa 1, chúng ta thấy “làm chính
trị” là điều cần thiết để đem lại ổn định và phát triển cho xã hội hay quốc gia
nếu người tham chính có tâm tốt và cùng xây dựng một hệ thống chính trị tốt đẹp
để phục vụ người dân.
Thử tưởng tượng một xã hội không có ai ra tham chính, tất
nhiên guồng máy điều hành quốc gia sẽ không có, và xã hội đó sẽ như thế nào? ai
bảo ai nghe? Do đó, xã hội phải biết mang ơn và khuyến khích người ra tham
chính, thay vì có thái độ chê bai/xa lánh/bài bác người có lòng muốn phục vụ xã
hội qua guồng máy chính quyền.
Nếu chúng ta coi rẻ/khinh miệt hoặc sợ chính
trị mà không tham chính hoặc góp phần xây dựng một hệ thống chính trị lành
mạnh, tức là chúng ta đã mặc nhiên để cho người khác định đoạt vận mệnh của
chính mình vì hệ thống chính trị của một quốc gia bao trùm lên mọi lãnh vực của
đời sống.
Các hệ quả tốt, xấu trong một xã hội thường là do hệ thống chính trị
của xã hội đó đem lại. Người tốt không can dự vào guồng máy chính trị tức là để
cho kẻ xấu có cơ hội thao túng, hoành hành. Ngược lại, tham gia để xây dựng một
guồng máy chính trị tốt, phục vụ cho con người chính là việc làm từ thiện mà
trái tim nhân ái của con người luôn hướng tới.
Người có lòng tốt nhưng sợ hai chữ chính trị
và chỉ muốn làm việc từ thiện (như cứu giúp người nghèo) tức không nhìn ra cái
gốc của vấn đề là guồng máy chính trị lạc hậu, tham ô, tàn bạo sản sinh ra muôn
vàn những vấn nạn và khổ đau triền miên cho xã hội. Việc từ thiện này rất đáng
quý nhưng có nghĩa là sẽ phải suốt đời chạy theo “băng bó các vết thương xã
hội” không ngừng “chảy máu” đó. Diệt trừ cái gốc độc tài chính là việc làm Từ
Thiện thích đáng và lớn lao nhất cho đất nước chúng ta ngày hôm nay.
3. “Làm chính trị” hay không, công dân một
nước đều phải có bổn phận chính trị (bỏ phiếu, tôn trọng luật pháp … ), có quan
điểm chính trị (hỗ trợ dân chủ, chống độc tài, cộng sản, tham nhũng, ghét cái
ác, ủng hộ cái thiện …), hoạt động chính trị (lên tiếng, biểu tình hay tham gia
các buổi hội thảo ủng hộ nhân quyền, chống quân xâm lược … )
Chính trị nằm trong mọi sinh hoạt của đời sống
Theo định nghĩa 2, một nhà hoạt động, tin
tưởng vào một điều gì là đúng, là tốt đẹp và muốn thực hiện điều đó; trước hết
họ phải đi tìm đồng minh, tức những người cùng chia sẻ một suy nghĩ/lý tưởng
nào đó; hoặc đi tìm những người khác ý kiến rồi thuyết phục họ đồng thuận với
mình. Với định nghĩa này, chính trị nằm trong mọi lãnh vực và sinh hoạt của đời
sống.
Trong khynh hướng tự nhiên “đi tìm đồng minh và kết đoàn” này của nhân
loại, người có niềm tin mãnh liệt còn chủ động đi thuyết phục cả những người
trong một tổ chức khác tham gia tổ chức, tôn giáo hay đảng phái của mình. Sự
cạnh tranh này không có nghĩa là xấu nếu nó được thực hiện một cách trong sáng,
đó là:
1. Không cưỡng bách; không dùng bạo lực hay sự
đe dọa; làm trong tinh thần tương kính đối tượng, tôn trọng sự chọn lựa của
người khác.
2. Không “nói xấu” hay tấn công một cách phi
nghĩa; tức là vạch ra những hay dở trên tinh thần xây dựng và dựa vào sự thật –
không bịa đặt, không phóng đại tô mầu để làm sai sự thật.
Chính sách đe dọa và bạo lực đối với các hoạt
động chính trị tại Việt Nam
Làm sao khắc phục và chiến thắng?
Mục tiêu của chế độ CSVN là duy trì quyền lực
độc tôn cho nên cấm đoán mọi phản biện, mọi sinh hoạt đảng phái và ngăn cản sự
thành hình của mọi tổ chức nằm ngoài luồng kiểm soát của chế độ. Song song, họ
còn đưa người vào len lỏi, thao túng các tổ chức kể cả tôn giáo, và buộc tội
“chính trị” cho tất cả mọi hoạt động quy tụ quần chúng. Chính sách dùng bạo
lực, gieo nghi ngờ và cấy sợ hãi trong quần chúng đã phần nào tạo thêm những
phản ứng tiêu cực về các hoạt động hay hành xử chính trị.
Chính sách này cũng được áp dụng tại các nước
cựu cộng sản và độc tài ở khắp nơi trên thế giới chứ không chỉ riêng gì tại
Việt Nam. Vậy chúng ta giải thích ra sao khi, với dòng lịch sử hào hùng của dân
tộc, mà Việt Nam lại là một trong 4 quốc gia cộng sản duy nhất còn sót lại trên
thế giới? và tại sao 3 trong 4 quốc gia cộng sản còn sót lại đều là Á Đông
(Trung Quốc, Bắc Triều Tiên và Việt Nam)?
Phải chăng vì người dân ba quốc gia Á Đông bất
hạnh này có chung 2 nhược điểm là (1) Mặc cảm ghét/sợ chính trị vì thiếu hiểu
biết về chính trị, do đó thiếu ý thức về chính trị, và (2) Thiếu chủ động vì
quá “tôn trọng tôn ti trật tự” dù đây là một trật tự phi lý khi chủ nhân của
đất nước bị chính những kẻ “công bộc” bóc lột, trấn áp bằng thứ “thẩm quyền
tuyệt đối” tự phong.
Nếu quả đúng như vậy, thì việc từng công dân
Việt Nam chủ động nắm lấy vận mệnh của chính mình – không thờ
ơ, thụ động chờ đợi hay giao khoán cho người khác làm hộ; Và vượt qua
mặc cảm chính trị để tham dự vào mọi sinh hoạt đưa đến sức mạnh chuyển
hóa chung cho tình trạng chính trị lạc hậu của đất nước, chính là đập vỡ thành
trì của bạo lực và đem lại vận hội mới cho dân tộc.
Xã hội Dân Sự là chìa khóa giúp vượt qua sợ
hãi
Sự xuất hiện gần đây của những đoàn thể như
hội Bảo vệ dân oan, hội Bầu bí tương thân, hội Phụ nữ nhân quyền, hội Anh em
dân chủ, hội Cựu tù nhân lương tâm… cho thấy là phương tiện truyền thông hiện
đại đã giúp con người vượt qua những trở ngại không gian và cấm đoán để tìm đến
nhau, giúp nhau vượt qua sự sợ hãi, gia tăng ý thức về chính trị, và cùng bắt
tay thực hiện những điều muốn làm mà không còn chờ đợi sự cho phép từ chế độ
CSVN.
Khi người dân tự ý thức kết đoàn để giúp nhau thăng tiến thì đó là khởi
điểm của sự phát triển xã hội dân sự.
Xã hội dân sự (XHDS) khởi đi từ nhu cầu “kết
hợp” tự nhiên của con người trong phản ứng sinh tồn và cạnh tranh (lành mạnh)
để thăng tiến; do đó, không thể nói là XHDS “phi chính trị”, nhất là trong hoàn
cảnh độc tài chính trị trên đất nước ta ngày hôm nay.
Sinh hoạt XHDS giúp người dân tự chủ hơn, mạnh
dạn hơn để tỏa rộng thành một phong trào chuyển quyền lực từ thiểu số độc quyền
sang đại khối dân tộc.
Khi nằm ngoài sự chi phối của nhà nước độc
tài, những đoàn thể xã hội dân sự không chỉ đại diện cho tiếng nói độc lập của
người dân mà còn là nơi đưa ra những yêu sách để đòi hỏi nhà cầm quyền phải
giải quyết theo nguyên vọng tập thể. Và khi có nhiều yêu sách của tập thể, các
xã hội dân sự sẽ biến thành nơi giám sát các hoạt động của chính quyền và trở
thành nền tảng của đa nguyên về chính trị.
Qua những phân tích nói trên, chúng ta thấy
rằng sự sợ hãi chính trị không chỉ làm hại cho quyền tự do lập
nhóm, lập hội của mỗi công dân mà còn giúp cho guồng máy cai trị bằng
sự sợ hãi tiếp tục ngự trị trên đất nước.
Hãy cùng tháo gỡ vòng kim cô
của “sự sợ hãi” trên đầu dân tộc bằng cách xóa bỏ thành kiến về chính
trị và hăng hái tham gia mọi sinh hoạt đấu tranh để đem lại những thay
đổi rốt ráo nhất cho Việt Nam.
Trần Diệu Chân, Ph.D
** Ts.
Trần Diệu Chân đã miệt mài đóng góp cho nỗ lực chung hướng đến dân chủ và nhân
quyền cho Việt Nam từ 1982 đến nay.
Nguồn tham khảo:
1. Johnson, Eric Michael. “Frans de Waal on
Political Apes, Science Communication, and Building a Cooperative
Society”
http://blogs.
http://blogs.
2. Kinsey, Todd. “All of Life is
Politics”.
http://toddkinsey.com/blog/
http://toddkinsey.com/blog/
3. Hanley, James. “What Is Politics?”
http://ordinary-gentlemen.com/
http://ordinary-gentlemen.com/
4. Heywood, Andrew. “What is politics?”
andrewheywood.co.uk/documents/
andrewheywood.co.uk/documents/
5. Modebadze, Valeri. “The term politics reconsidered in the
light of recent developments” (2010)
http://www.econstor.eu/
http://www.econstor.eu/
No comments:
Post a Comment
Thanks for your Comment